Havalar soğumaya başlayınca, büyük küçük hepimizde gribe yakalanma endişesi başlıyor. Kendimizi ne kadar korumaya çalışsak da, çevremizde kol gezen virüslerden dolayı birçoğumuz bu bulaşıcı hastalığa yakalanmaktan kurtulamıyoruz. Bazen ayakta atlatıyoruz bazen de yatağa düşüyoruz. Durum böyle olunca da, grip aşısı yaptırarak önlem almak geliyor akıllara… Tabii aşıya şüpheyle yaklaşanlar da yok değil. Bu konudaki asıl merak edilen ise riskli olarak belirtilen grubun, yani çocukların, hamilelerin ve emziren annelerin aşı yaptırıp yaptıramayacağı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tuğba Gürsoy ile Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Barış Ata bu konuda bizi aydınlattı.
Gribin belirtileri neler?
Grip, influenza adı verilen bir virüsün neden olduğu, mevsimsel, yaygın ve bulaşıcı bir solunum yolu hastalığı olarak kabul edilir. Hasta kişiden, etrafındaki sağlıklı kişilere konuşma, hapşırma, öksürme ve dokunma yoluyla geçerek yayılır. Gribin bulguları ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı ve bulantı şeklinde görülür. Bunlara öksürük, boğaz ağrısı ve burun akıntısı da eşlik edebilir.
Gripten korunmak için…
? Gribal hastalıklar dokunarak bulaşır, bu yüzden sık sık eller yıkanmalıdır.
? Su ve sabun ile yıkamanın yanında, alkol bazlı el dezenfektanlar da kullanılmalıdır.
? Kapı kollarını, muslukları, oyuncakları ve elektrik prizlerini virüs öldüren kimyasal maddelerle silmek etkili olabilir.
? Hasta kişilerden uzak durulmalı, işe gidilmemeli, eğer çocuklar hasta ise yuvaya veya okula gönderilmemelidir.
? Korunmada en etkin yöntem ise grip aşısıdır.
Grip kimler için riskli?
Bazı durumlarda grip hayati risk taşıyabilir.
? 5 yaşın altındaki çocuklarda (özellikle 6 ayın altındaki bebeklerde),
? 65 yaşın üzerindeki yaşlılarda,
? Kronik akciğer, kalp ve şeker hastalarında,
? Bağışıklık sistemi zayıf olanlarda,
? Hamilelerde ve lohusa dönemindeki kadınlarda,
? Aspirin tedavisi alan çocuklarda,
? Aşırı şişmanlarda ciddi komplikasyonlara, hatta ölüme yol açabilir. Hastalığın üzerine bakterilerin yol açtığı ikinci enfeksiyonun eklenmesi ve hastalığın akciğerlere inmesi ise ölüm riskini artırır.
Tedavisi ne?
Gribin tedavisi, bulgularına yöneliktir. İstirahat, bol sıvı alınması, ağrı ve ateş için parasetamol önerilir. Öksürük kendiliğinden geçer. Özellikle 6 yaşın altındaki çocuklara, öksürük ve soğuk algınlığı şuruplarını doktor tavsiyesi dışında vermemek gerekir. Antiviral ajanlar, korunma ve tedavide kullanılabilir. Pnömoni, sinüzit veya otit gibi bakterilerin sebep olduğu bir enfeksiyon, grip üzerine eklenirse antibiyotik kullanılır.
Grip aşısı yaptırılmalı mı?
Grip aşısı, Dünya Sağlık Örgütü'nün belirlediği, bir önceki yılda salgın yapan 3 tip virüsün inactive edilmesi ile geliştirilir. Yılda 1 kez, grip sezonu öncesi yapılır. Aşının etkinliği, aşı yapıldıktan 15 gün sonra başlar. Bu nedenle yeni grip aşısı çıkar çıkmaz en kısa sürede yapılması gerekir. Yüzde 50-80 arası koruyuculuğu vardır. Aşılı kişiler hastalansa bile hastalığı daha hafif geçirir. 6 aydan büyük çocuklara ve diğer tüm yetişkinlere aşı yapılabilir. Gribin komplikasyonlarının ağır görüldüğü risk gruplarının mutlaka aşılanması önerilir.
Aşının yan etkileri var mı?
Aşının yapıldığı yerde şişlik ve kızarıklık görülebilir. Vücutta yaygın ağrı, baş ağrısı ve 38 derece civarında ateş oluşabilir. Aşının yan etkileri hastalığa bağlı görülebilecek komplikasyonlardan çok daha az hissedilir.
Hamileler ve emziren anneler grip aşısı olmalı mı?
Grip aşısı canlı virüs içermediğinden hamilelikte yapılması önerilir. Grip nedeniyle oluşabilecek komplikasyon riskinin artmasından dolayı hamile olan veya hamile olma olasılığı olan tüm kadınlar yıllık grip aşısı çıkar çıkmaz, hamilelik haftasından bağımsız olarak aşı olmalıdır. Grip aşısı emzirenlerde de rahatlıkla yapılabilir.
"Grip anne adayından bebeğe geçer mi?"
Gribal enfeksiyonlar hamilelerde nadiran de olsa daha şiddetli seyrederek komplikasyonlara yol açabilir. Grip virüsünün bebeğe geçerek onda istenmeyen durumlara yol açmasa bile, neden olduğu komplikasyonlardan bebekler etkilenebilir. Örneğin; Grip sonucu oluşabilecek yüksek ateş ve solunum sıkıntısı gibi ciddi sistemik etkiler doğrudan hamileliği ve doğal olarak bebeği tehdit edebilir.
"Tedavinin bir parçası da sağlıklı beslenme"
Gripken vitamin ve mineralden zengin sebze ve meyve tüketimine daha fazla özen gösterilmesi gerekir. Çünkü bağışıklık sistemi zayıfl adığı için bu besinlere ihtiyaç duyulur. Bunun yanı sıra fındık, ceviz gibi yağlı tohumlar günde 1 avuç tüketilebilir. Taze veya kuru zencefi l kullanarak hazırlayabileceğiniz zencefi l çayı, göğüs tıkanıklığını açmak ve burun akıntısını hafifletmek için kullanabileceğiniz en ideal bitki çayıdır.
- Doç. Dr. Barış Ata
