Çocukların en sık doktora götürülme nedenleri arasında "ateş" olduğunu biliyor muydunuz? Oysa ateş, evde doğru müdahalelerle kısa sürede kontrol altına alınabilir. Tabii ciddi bir hastalığın habercisi olduğu durumlar da yok değil! Peki, bu ayrımı nasıl yapacaksınız? İşte Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hatice Karaböcüoğlu'nun önerileri…

Ateş nedir? Nasıl ölçülür?
Vücudun normal dışı bir durumla baş etmeye çalıştığının göstergesi olarak ateş yükselebilir. Rektal (makattan) ölçüldüğünde 38, ağızdan 37.5, kulaktan 38, koltuk altından ise 37.2 derecenin üzerinde çıkan vücut ısısı, ateş olarak değerlendirilir. 2 yaş altı çocuklarda, ateşin rektal yolla ya da elektronik emzikle ölçülmesi tercih edilir. 2 yaş üstü çocuklarda ise ateş, ağız yoluyla ya da kulak termometresiyle ölçülmelidir.

Hangi hastalıkların belirtisi olabilir?
Soğuk algınlıkları ve diğer üst solunum yolu hastalıkları en sık görülen ateşlenme nedenleridir. Çocukluk çağının döküntülü hastalıkları, alt solunum yolu ve idrar yolu enfeksiyonları da yine ateşe yol açabilirler. Menenjit, zatürre, eklem iltihapları, karın içi sorunlar, romatizmal hastalıklar gibi daha ciddi hastalıklarda da ateş ilk belirti olabilir.

Çocuk ateşlendiğinde ne yapılmalı?
Ateşi olan çocuğa bol sıvı verilmeli ve ince giysiler giydirilmelidir. Uyurken üzerine ince bir battaniye örtülmelidir. Ateş 38.5 derecenin üzerinde ise parasetamol ve ibubrufen içeren ateş düşürücüler, doktorun önerdiği dozda verilebilir. Aspirin, çocuklarda ateş düşürücü olarak kullanılmamalı, viral enfeksiyonlarla birlikte tehlikeli olabileceği unutulmamalıdır. Ateş düşürücü sonrası ılık suyla koltuk altına, kasıklara ve alın bölgesine kompres yapılabilir, ılık duş aldırılabilir.

Peki, yapılmaması gerekenler?
Halk arasında yaygın olan, "Döküntü ateşle vücuttan atılır, çocuk ateşliyse ateşini düşürmeyin aksine örtün, sıcak tutun" düşüncesi yanlıştır. Döküntülü hastalıklar kendi doğal seyrini izler, arada ilaç verilse de zamanı gelince döküntü başlar. Her döküntü, bilinen çocukluk çağı hastalıkları ile ilgili olmayabilir, ancak "Vücudunda kırmızı benekler çıktı, kızamıktır" diyerek, durumu göz ardı etmek hatalıdır. Solmayan döküntüler, ölümcül hastalıkların ilk belirtisi olabilir. Çocuk ateşlendiğinde doktor öngörmedikçe antibiyotiğe başlanmamalıdır. Özellikle menenjit ve zatürre gibi hastalıkların başlangıçları basit soğuk algınlığı gibi olabilir ve ağızdan verilen antibiyotikler tanıyı geciktirebilir.

Ne zaman doktora gidilmeli?
Çocuk 2 aydan küçükse ateş daima ciddi bir olay olarak algılanmalıdır. Daha büyük çocuklarda 38.5 derecenin üstünde ateşle birlikte baş ağrısı, boyun ağrısı, kusma, ishal, şuur değişiklikleri, solunum güçlüğü, aşırı huzursuzluk, nöbet geçirilmesi, belli bir bölgenin hareket ettirilememesi, ağız kuruluğu ve idrar miktarında azalma gibi susuzluk belirtileri varsa doktor tarafından görülmesi gereken ciddi bir sorun olduğunun işaretleridir. Ateş 38 dereceye yakınsa, çocukta burun akıntısı, hapşırık gibi soğuk algınlığı belirtileri dışında şikayet yoksa, evde ateş düşürücüler verilerek bol sıvı desteğiyle izlenmesi önerilir. 48 saatten uzun süren yüksek ateşte ise mutlaka doktora gidilmelidir.

Bunlara dikkat edin !

Yalnış
Çocuklarda her türlü ateş kötüdür.
Doğru
Ateş vücudun normal olmayan bir duruma verdiği yanıttır. İyi veya kötü diye adlandırılmaz. Eşlik eden belirtilerle birlikte değerlendirilir. Basit viral enfeksiyonlarda bile bazen ateş 40 derecenin üstüne çıkar, kısa sürede düşebilir. Ama çok ciddi hastalıklar hafi f ateşle başlayıp zaman içinde hayatı tehdit edebilir. Her ateşte dikkatli olmak yakın takip etmek gerekir.

Yanlış
Yüksek ateş beyinde tahribata neden olur veya 40 derecenin üzerindeki ateş tehlikelidir.
Doğru
Ateşin beyne zarar vermesi, ancak ısı merkezinin hatalı çalıştığı malign ateş durumlarında vücut ısısı 42-45 gibi derecelere yükseldiğinde olabilir ki, bu durumlar oldukça nadir görülür. Genellikle beyne zarar veren ateşin kendisi değil, ateşe neden olan menenjit ve ensefalit gibi hastalıklardır.

Yalnış
Çocuklar ateşe bağlı havale geçirebilir.
Doğru
Ateşe bağlı havale 4 ay-5 yaş arasında 4 çocuktan 1'inde görülebilir. Ateş etkeni beyni etkileyen enfeksiyonlar değilse genellikle sorun çıkarmaz. Tüm havalelerde bir doktorun çocuğu görmesi ve değerlendirmesi gerekir.

Yalnış
Her türlü ateşte ateş düşürücü ilaç verilmelidir.
Doğru
Öncelikle çocuğu soymak ve ortam ısısını azaltmak gerekir. Sonrasında hala ateş sürüyorsa ve eşlik eden tehlikeli belirtilerden herhangi biri yoksa çocuğun genel durumu iyi ve 2 aylıktan büyükse ateş düşürücü verilebilir.