Kızım bu hafta karanlıktan korkmaya başladı. Aniden böyle bir korkusunun belirmesi beni endişelendirdi. Bu endişemi ebeveyn arkadaşlarımla paylaştığımda farklı yaşlardaki çocuklarımızın hemen hepsinin çeşitli korkuları olduğunu fark ettim. Ancak ebeveynler bu durumda ne tepki vereceklerini, çocuklarına nasıl yardım edebileceklerini bilmiyorlar. Bende Liv Hospital'dan Uzman Psikolog Emrah Polat'ın kapısını çalarak çocuklarda görülen korku durumunun tüm ayrıntılarını öğrendim. İşte ailelere kılavuz olacak bilgiler...
"Korku, gerçek veya beklenen bir tehlike ile yoğun bir acı karşısında uyanan coşku, beniz sararması, ağız kuruması, kalp, solunum hızlanması vb. belirtiler gösteren duygu olarak tanımlanır. Göz bebeklerinin büyümesi, titreme, kekeleyerek konuşma, nefes almada güçlük çekme gibi durumlar korkunun fizyolojik belirtileri.
Korku, insanların hayatında her zaman ortaya çıkabilir. Üç yaşındaki çocuğun annesinden ayrı kalma korkusu normaldir. Ancak 15 yaşındaki bir çocuk için bu normal değildir. Bu nedenle ebeveynlerin çocuklarının nelerden korktuklarına dikkat etmesi gerekir."
YAŞA GÖRE KORKMASI NORMAL DURUMLAR
2-3 yaş: Karanlık, hayvanlar, anne-babadan ayrı kalma
4-5 yaş: Gök gürültüsü, şimşek, hayali varlıklar, acı duyma, yaralanma
6-7 yaş: Hayali varlıklar, yalnız kalmak, küçük düşmek
9 Okul sınavları, sevdiklerinin ölmesi, kıyamet, doğal afetler
ANNE-BABALARIN YAPMASI GEREKENLER
- Çocukların korkularını yenmesi için ailesinden destek görmesi gerekir. Ancak kesinlikle üzerine gitmek ya da onu korkularıyla baş başa bırakmak gibi yöntemler izlenmemeli.
- Anne-babanın çocuğuna öncelikle korku diye bir şeyin olduğunu kabul ettirmesi gerekir. Bunun için de "Evet korku diye bir şey var. Ancak korkularınla arkadaş olabilirsin" denilebilir.
- Ardından korkuyu nasıl kontrol etmesi gerektiği öğretilmeli.
- Korku kontrolü kaybedilmesi durumunda bunu çocuğa yansıtmamak gerekir.
- Çocuğun korkularla yavaş yavaş yüzleştirilmesi lazım.
- Çocuğun korkularına karşı ilgisiz kalınmamalı.
- Korkulara neden olan tüm etmenleri belirlemek gerekir.
KORKUYU ÖNLEMEK İÇİN ÖNERİLER
- Anne-babalar korkularını kesinlikle çocuklarına belli etmemeli.
- Çocukları korkutucu öykü ve masallardan uzak tutun.
- Çocuğa bir birey olduğunu aşılayın ve öyle yaklaşın.
- Çocuğun kendine güvenmesi için ona karşı aşırı korumacı davranmayın.
- Çocuğun izleyeceği filmlerin ve dizilerin içeriğine dikkat edin.
- Çocuğa cesaretli olması için uygun örnekler verin.
- Kâbus görmüş olan çocuğun korkusunu dağıtmak için ona mutlu bir sondan söz edin.
KORKAN ÇOCUĞA YAPILMAMASI GEREKENLER
- Korkularından dolayı ona ödlek, korkak şeklinde seslenmeyin.
- Çocuklarınızı terk etmek ya da birilerine vermek gibi cümlelerle tehdit etmeyin.
- Onun korkularını kimseye anlatmayın.
- Çocuğun korkularıyla dalga geçip onu aşağılamayın.
- Onu kimseyle kıyaslamayın ve kimseyi ona örnek göstermeyin.
ÇOCUKLARDA BU KORKULARI MEYDANA GETİREN ETKENLER NELERDİR?
KORKUYU ÖĞRENME
Korkular, çevreden öğrenilip gelişen bir durumdur. Çocukların özellikle ebeveynlerinden görerek ve duyarak öğrendikleri korkulardır çünkü çocuklar her zaman ebeveynlerini takip edip izlerler. Onların tepkilerini, davranışlarını kendilerine örnek alarak öğrenirler.
GENETİK VE KİŞİSEL YATKINLIK GEREĞİ KORKU
Çocuklar, anne-babadan sadece fiziksel genetik almazlar. Onların duygusal yapıları da çocuklara geçer. Bu bakımdan korku duygusu da annebabadan çocuğa geçer. Bu nedenle de kimi çocuklar diğer çocuklara göre korkmaya daha çok meyillidir.
TRAVMALAR SONUCU KORKU
Çocuklar bir olaydan sonra yaşadıkları travma sonucu onun etkisi altında kalır. Bu travma da bastırılması çok zor olan yeni korkuları doğurur. Anne-baba kaybı, doğal afetler, kaza, saldırı gibi travmatik durumlar çocuklar için ciddi sorunlar doğurur. Kesinlikle uzmanlardan yardım alınması gereken bir durumdur.
