Kongre'deki Amerikan yerlisi tek milletvekili, Yerli Amerikan Dostluk Grubunun Eşbaşkanı ve Türkiye Dostluk Grubunun da üyesi olan Tom Cole tarafından sunulan, 2362 sayılı ''Amerikan Yerlileri Ticaret ve Yatırım Yasa Tasarısı 2011'' başlıklı tasarı, Temsilciler Meclisi Doğal Kaynaklar Komitesi'nin gündemine geldi.
Komitenin tasarıyı görüşmesi sırasında Demokrat milletvekillerinden John Sarbanes, tasarıdan ''Türkiye'' ibaresinin çıkarılarak yerine ''yabancı ülkeler'' ifadesinin konulmasını isterken, komitenin başkanı Cumhuriyetçi Doc Hastings, bu değişiklik önergesini, tasarının yapısını değiştirdiği ve uygulanabilirliğini aştığı gerekçesiyle tartışmaya açmayarak, kabul etmedi.
Ardından yapılan sözlü oylamada tasarı kabul edildi. Ancak, Sarbanes bu kez de oylamaya itiraz ederek, oyların tek tek sayılmasını istedi. Bu şekilde yapılan oylamada da tasarı, 15'e karşı 27 oyla onaylanarak, Temsilciler Meclisi Genel Kurulu'na gönderildi.
Tasarı, ABD'deki Ermeni ve Rum diasporalarının itiraz mektupları göndererek tasarıyı engelleme girişimlerine rağmen komiteden geçti.
''Tasarıyı alakasız konularla sabote etmeyelim''
Komitede, tasarıyla ilgili konuşmalarda da Ermeni lobisine yakınlığıyla bilinen Frank Pallone, Türkiye'nin tasarıda ''özel muamele görmesine'' karşı olduğunu söyledi.
Tasarıya itiraz eden Sarbanes de tasarıda tek ülkenin adının telaffuz edilmesini yanlış bir politika olarak gördüğünü belirterek, Türkiye'nin insan hakları, demokratik prensipler ve dini özgürlükler alanında sorunları olduğunu iddia etti ve Türkiye-İsrail ilişkilerinin bozulması ile Ermenistan konularına değindi.
Temsilciler Meclisi Doğal Kaynaklar Komitesi Kızılderili ve Alaska Yerlileri İşleri Alt Komitesi Başkanı Don Young ise Rum kökenli olan Sarbanes'e cevaben, ''Yunanistan nerede? Ben Türkiye dışında hiçbir ülkenin Kızılderililere yardım etmede öne çıktığını görmedim. Dolayısıyla Türkiye'ye bu konuda bir şans verilmesi gerektiğini düşünüyorum'' dedi.
Oklahoma milletvekili Demokrat partili Dan Boren da Türk hükümetinin yerli Amerikalılara katkı ve desteklerinden bahsederek, tasarıyı desteklediğini söyledi. Tasarının, yerli Amerikan kabileleri için ekonomik fırsatlar yaratacağını ve ekonomik kalkınmaya kolaylaştırıcı etki yapacağını dile getiren Boren, Türkiye'nin yerli Amerikan toplumunun zirvesine katılan ilk ülke olduğuna, yerli Amerikalılara sağlanan burslara dikkati çekti.
Boren, Sarbanes'e cevaben de ''Burası uluslararası ilişkiler komitesi değil, doğal kaynaklar komitesi. Bu yatırımları ileride başka ülkelere de açabiliriz ama bu şu aşamada bir pilot proje. Tasarıyla hiç alakası olmayan konular yüzünden tasarının sabote edilmesine karşıyım'' diye konuştu. Young, yerli Amerikan halkının da Türkiye ile işbirliğini istediğini ve egemen bir ülkedeki egemen milletler olarak kendi iş partnerlerini seçmelerine imkan tanımak gerektiğini dile getirdi.
Kongre üyeleri tasarıyı AA'ya değerlendirdiler
Kongre üyeleri tasarıyı AA muhabirine değerlendirdi.
Don Young, tasarının komitede kabul edilmesiyle, Türk hükümetiyle Kızılderili kabileler arasındaki ilişkilerde ileriye doğru bir adım atıldığını söyledi.
Amerikan yerlilerinin tasarı sayesinde ekonomik gelişmeler sağlayabileceğini belirten Young, tasarıyı komiteden geçirmekten mutlu olduklarını kaydetti. Young, Türkiye dışında hiçbir ülkeyi yerli Amerikalılara yardımda böylesine istekli görmediğini kaydetti.
Tasarıyı sunan Tom Cole da Türkiye'nin uzun yıllardır ABD'nin samimi bir müttefiki olduğunu ifade ederek, bu tasarının da iki ülke ilişkilerine özel bir katkı sağlayacağını dile getirdi.
Cole, tasarıdan yerli Amerikalıların kazanç sağlayacağını anlatarak, tasarının komitede kabul edilmesini ''çok önemli bir adım'' olarak nitelendirdi.
Kızılderililerin yaşadığı yerlerin ABD'deki en fakir ve zorluk içindeki bölgeler olduğunu vurgulayan Cole, ''Dolayısıyla Türk şirketlerinin buralara yatırımlar yapmaya, karşılıklı ekonomik bağlar ve başarılar yaratmaya ilgisi, Kızılderililer için harika bir şey. Bu tasarıdan dolayı çok heyecanlıyız. Bunun bölgeye ilgi duymada diğer ülkelere de model olacağını umuyoruz'' dedi.
Cole, Türkiye'nin yerli Amerikalılara ilgisini ''çok özel, etkileyici'' bulduğunu ve bunun ''baki'' olacağına inandığını dile getirerek, ''Böylesine bir eski medeniyetin, ilerleme kateden bir ülkenin ilgisini çekmenin yerli Amerikalıların çok fazla gururunu okşadığından eminim'' diye konuştu.
''Tarihi bir adım''
Tasarının sunulmasında ciddi çabalar sergileyen Turkish Coalition of America (TCA) adlı kuruluşun başkanı Lincoln McCurdy de tasarının kabul edilmesini, ''son dönemdeki Türkiye lehindeki ilk olumlu tasarının yasalaşması yolunda ileriye doğru atılmış çok önemli bir adım'' olarak gördüğünü söyledi.
Son 2 yıldır Türkiye ile yerli Amerikan kabilelerinin iki tarafta da ekonomik kalkınmayı hızlandırıcı ve istihdam artırıcı umut vadeden ''eşsiz bir uluslararası ilişki'' geliştirdiğini belirten McCurdy, komitenin de bu tasarıyı geçirerek ''bu sağlam politikaya desteğini ve yerli Amerikan halkının çıkarlarına saygısını'' ortaya koyduğunu kaydetti.
McCurdy, ''Bu tarihi bir adım. Tasarı henüz yasalaşmamış olsa da üzerinde yapılan tartışmalar, güçlü ve modern bir Türkiye ve yerli Amerikalıların içinde bulunduğu ekonomik gerçeklikler hakkındaki bilgi düzeyini artırdı'' dedi.
Türklerle federal onaya gerek kalmadan ticaret...
Tasarı, Amerikan yerli kabileleri ve Türk şirketleri arasında ticaret ve yatırım ilişkileri desteklenerek, yerli Amerikalıların ekonomik kalkınmasının kolaylaştırılmasını amaçlıyor.
TCA'in yoğun çabaları sonucu ortaya çıkan tasarı, yasalaşması halinde, hem ABD'nin önemli sorunlarından yerli Amerikalıların ekonomik kalkınmasına önemli katkıda bulunacak, hem Türk şirketlerin yerlilerin bölgelerine yatırımlarını ciddi anlamda kolaylaştıracak, hem de Türkiye'nin ABD'deki olumlu imajını güçlendirecek.
Tasarı kanunlaşması halinde, sayıları 6'ya kadar çıkabilecek kabile veya kabile konsorsiyumuna, Türk şirketleriyle federal hükümetin onayına gerek kalmadan ticari bağlar kurması yetkisini tanıyor. Böylece, Türkiye, federal hükümetin iznine gerek kalmadan Amerikan yerlilerinin çalışabileceği tek ülke konumuna geçecek.
Bu düzenlemenin başarılı olması halinde, uzun vadede istenirse başka ülkelere yönelik de benzer düzenlemelerin gündeme getirilebileceği belirtiliyor.
Düzenlemeyle ayrıca, tasarı kapsamındaki faaliyetler, federal fonlardan harcama gerektirmeden, özel sektör entiteleri tarafından fonlanacak. Bunun da federal hükümet açısından, yerli Amerikalıların ekonomilerini düzeltmeye yönelik çabalarında kolaylaştırıcı unsur olacağı kaydediliyor.
