AB üyelerinin hazırlanması talimatını 11 Eylül'de verdikleri anlaşılan belgede yaptırımlarla birlikte teşviklere de yer veriliyor fakat AB-İsrail ilişkilerinde potansiyelin tamamen yakalanması nedeniyle "ilave teşvikler getirmenin zor olduğu" belirtiliyor.
AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, söz konusu belgenin selefi Catherine Ashton'ın döneminde, üye ülkeleri talebiyle hazırlanan bir "teknik çalışma hipotezi" olduğunu söyledi.
AB dışişleri bakanlarının dünkü toplantısının ardından konuşan Mogherini, basına sızan belgeyle ilgili "Tartışmalarımızın merkezinde değildi. Kimseye yaptırım meselesi yok. Mesele daha çok barış görüşmelerinin yeniden başlaması için insanları nasıl motive edebiliriz" dedi.
Dışişleri bakanlarının İsrail'e ilişkin dünkü kararlarında, "Müzakerelerle çözüme bağlılık taahhütlerini sorgulatacak eylemlerden kaçınılmalıdır. AB Batı Şeria'da Bedevilerin tehcir edilmesi planı ve AB ya da üye ülkelerin desteklediği projeler dahil süren yıkımlar yanında Beytullahim yakınlarında son dönemde yapılan arazi istimlakı ve özellikle Givat Hamatos, Ramat Shlomo, Har Homa ve Ramot bölgelerinde yeni yerleşim inşa planlarının açıklanmasından derin esef duymaktadır ve bunlara şiddetle karşı çıkmaktadır. AB İsrail'i iki devletli çözümü doğrudan tehdit eden ve uluslararası hukuka aykırı olan bu kararlardan geri dönmeye çağırmaktadır" ifadesi kullanıldı.
AB kararında, İsrail'in Doğu Kudüs'teki son yerleşim faaliyetlerinin "Kudüs'ün iki devletin ortak başkenti olması ihtimalini ciddi şekilde tehlikeye attığı" belirtilerek yerleşimlerin uluslararası hukukta gayrimeşru olduğu hatırlatıldı ve AB ve üye ülkelerin yerleşimlerde üretilen ürünlerle ilgili mevcut mevzuatı ve ikili düzenlemeleri tam ve etkin şekilde uygulamaya devam edeceği vurgulandı.
Kararda, "AB durumu ve daha geniş etkilerini yakından takip etmektedir ve iki devletli çözümün uygulanabilirliğini muhafaza için ilave eylemlerde bulunmaya hazırdır" denildi.
AB kararında İsrail'e kutsal mekanlara saygı göstermesi ve Gazze'ye blokajı kaldırması çağrısı yapıldı ve İsrail ve Filistin'in iki devletli çözüme dayalı kalıcı barışa angajmanlarının AB ile ilişkilerinin geleceğini etkileyeceği belirtildi.
AB üyelerinin son dönemde attıkları bazı adımlar, İsrail basınına sızan belgede öngörülen bazı yaptırımlarla kısmen örtüşüyor fakat bunların Birlik içinde ne ölçüde koordine edildiği soru işareti olarak duruyor.
Bu arada Tel Aviv yönetimi AB'nin yaptırımlarla ilgili belge hazırlamasına tepki göstererek İsrail-AB ilişkilerinin barış süreciyle bağlantılı hale getirme çabalarına karşı çıktı.
İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman, pazar günü Alman mevkidaşı Frank-Walter Steinmeier ile görüşmesinin ardından düzenlediği basın toplantısında, " İsrail-AB ilişkileri İsrail ile Filistinliler arasındaki ilişkilere bağlamanın yeri olamaz" dedi.
Lieberman, İsrail'in Kudüs'te Yahudilere konut inşasını asla yerleşim faaliyeti olarak addedemeyeceğini ve bu konuda hiçbir kısıtlamayı kabul etmeyeceğini ileri sürdü.
İSVEÇ DİĞER AB ÜLKELERİNE YOLU AÇTI
İsveç'te yeni hükümet Filistin'i tanıma taahhüdünü ekim sonunda hayata geçirirken İngiltere ve İrlanda parlamentoları, aldıkları bağlayıcı olmayan kararlarda hükümetlerine aynı yolu izlemelerini tavsiye etti. Bunu İspanya parlamentosunun dün oybirliğiyle aldığı, hükümete Filistin'i tanıma önerisinde bulunan kararı takip etti. Fransız Meclisi benzer bir önergeyi 28 Kasım'da oylayacak.
İsveç Filistin'i tanıyan ilk AB üyesi olurken, Polonya, Romanya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Malta, AB üyelikleri öncesinde bu adımı atmışlardı.
İSRAİL ÜRÜNLERİNE SIKI TAKİP
İsrail'e yönelik yaptırımlar söz konusu olduğunda ilk akla gelen, İsrail'in yasadışı yerleşim bölgelerinden gelen ürünler. Belçika, temmuz sonunda perakendecilere yerleşimlerden elde edilen ürünlerin etiketlerinde bu durumun açıkça belirtilmesi tavsiyesinde bulundu. Belçika Ekonomi Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada bu adımın İsrail'e karşı bir yaptırım olmadığı belirtilerek, AB mevzuatına göre tüketicilerin aldıkları ürünlerin kökeni konusunda bilgilendirilmeleri gerektiği vurgulandı.
Belçika gibi Danimarka, Hollanda ve İngiltere'de de perakendecilerden yerleşimlerden gelen ürünleri açıkça etiketlemeleri isteniyor fakat İsrail'in baskısı nedeniyle AB'nin ilgili mevzuatını diğer üye ülkeler uygulamaktan kaçınıyor.
Finlandiya Dışişleri Bakanı Erkki Tuomioja, eylül ayında İsrail basınına yaptığı açıklamada, AB'nin Ukrayna toprağı olan Kırım'ı ilhak eden Rusya'ya uyguladığı yaptırımların İsrail için de düşünülmesi gerektiğini söylemişti.
Tuomioja, AB'nin bugüne dek İsrail'e sürekli havuç uzattığını ve artık sopa kullanmayı düşünmek zorunda olduğunu dile getirmişti. Tuomioja'nın da belirttiği gibi AB, uluslararası hukuku sıklıkla ihlal eden İsrail'e ciddi bir yaptırım kararına asla gerek duymazken ilişkiler sürekli gelişti.
2012 yılında Brüksel'de toplanan AB-İsrail Ortaklık Konseyi'nde ilişkilerin seviyesi yükseltildi ve tarımdan bilime, enerjiden ulaşıma kadar 60 alana yakın işbirliği kararı alındı. İsrail'in yerleşim faaliyetleri sürdüğü bir dönemde AB bu ülkeye pazarını tamamen açarak ticari imtiyazlar tanıdı.
AB mevzuatına göre İsrail'e yönelik Birlik fonlarından yerleşimlerde faaliyet gösteren işletmelerin faydalanmaması gerekirken uygulamada "esneklik" adı altında istisnalar getirildi.
İlk dış ziyaretini İsrail ve Filistin'e yapan AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Mogherini barış sürecinde daha fazla rol almak istediklerini açıkladı. AB'nin İsrail'i barışa ikna etmek için Tuomioja'nın ifadesi ile "sopayı" da eline alıp almayacağını zaman gösterecek.