TARİHİ COĞRAFYANIN COĞRAFYA İÇERİSİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ:
TARİH- COĞRAFYA İLİŞKİSİ
Coğrafi şartlar değişik biçimlerde insan topluluklarının hayatı üzerinde etkili olurlar. Bununla birlikte toplumların değişim ve gelişimlerini anlayabilmek için yaşadıkları coğrafi mekânın ve şartların iyi bilinmesi gerekir. Tarih de aynı mekân üzerinde çeşitli yönlerde gelişmiş birçok insan gruplarını incelemektedir . Bütün Tarihi olaylar coğrafi bir mekân içerisinde geçer. Olayların objektif değerlendirilmesi ve iyi bir analiz yapılabilmesi için hadiselerin geçtiği mekân çok önemlidir. Bu işi coğrafya yapar. Coğrafi şartlar tarihe şekil verir. Mekân olmadan Tarihin olması mümkün değildir .
Tarih ve coğrafyanın yani zaman mekân ve şartların kesiştiği noktada Tarihi Coğrafya belirir. Tarihi Coğrafyanın Coğrafya içindeki yerinin tespit edilebilmesi için her şeyden önce Tarihin ve coğrafyanın ne olduğunun iyi bilinmesi ve bu bilim dallarının konularının iyi anlaşılması gerekmektedir.
Coğrafya yeryüzünün şekillenmesine etken olan amilleri ve yeryüzünde canlı hayatı oluşturan insan ve hayvan toplulukları ile doğal ortam arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilim dalı olarak tarif edilebilir. Öte yandan Coğrafyanın alanı çok geniş olup, bir bütün halinde yeryüzünü inceler . Tarih ise geçmişte yaşayan toplukların hayatlarını olayları yer ve zaman göstererek neden-sonuç ilişkisi içerisinde inceleyen bilim dalıdır.
Coğrafyanın inceleme konusu olan insanların yeryüzüne dağılışları, yaşama biçimleri ve çeşitli ekonomik, kültürel faaliyetleri aynı zamanda Tarih biliminin de konuları arasındadır. İnsan etkinlikleri açısından yeryüzünün incelenmesi olarak tarif edilen coğrafya genel bir bilim olmakla birlikte, fen ve sosyal bilimler arasında bir köprü ve bu bilimler demetini bağlayan bir bağdır . Coğrafya insanın çevresi içindeki etkinliklerini mekân ve şartlar esaslı inceleyen bilim olduğundan dolayı çevre koşullarının önemi ortaya çıkar. Bu bakımdan insanın içinde yaşadığı ortam incelendiğinde, bunun doğal ve kültürel olmak üzere, iki ana parçası bulunduğu gözlenir. Gerçekte, doğal ortam ilk insanlardan önce de mevcuttu. İlk insanlarda bu ortamlarda yaşamaya başlamış yıllar boyunca da bulunduğu ortamdan etkilenmiş ve değiştirmiş, kendi rahatını temin için onda bir takım değişiklikler ve kültürel yenilikler eklemişlerdir .
Tarih aynı mekân üzerinde çeşitli yönlerde gelişmiş nice insan grupları tanımıştır. İnsanlar zekâ ve iradelerine göre coğrafi mekânları istedikleri gibi kullanmış, değiştirmiş ve geliştirmişlerdir. Bir Tarihi oluşun iyice anlaşılabilmesi için, insan topluluğunun üzerinde yaşadığı memleketin gelişigüzel coğrafya bilgisi değil, bir mekân içinde o topluluğun hayatına etki eden, coğrafi şartların bilinmesi lazımdır. İşte, Tarihin istediği o mekân parçasının toprağı, suları, dağları, denizleri ve diğer unsurları ile üstünde yaşayan milletlere yaptığı etkiyi gösteren coğrafyadır. Yani milletlerin, devletlerin hatta kültürlerin meydana gelmesinde, ortaya çıkmasında ve gelişmelerindeki rollerini açıklayan ve böylece Tarihi olayların anlaşılmasına yarayan toplu ve yöntemli bir coğrafya bilgisidir Bunu da günümüzde coğrafi koşulları insan topluluklarının yaşamları yönünden yeni bir yönteme ve usule bağlamış bir ilim dalı olan geo-politik yani Tarihi Coğrafya öğretmektedir.
Görüldüğü üzere, Coğrafi mekan ve coğrafi faktörler, Tarihin en eski dönemlerinden itibaren insan topluluklarının sosyal, siyasi, ekonomik dini ve kültürel yaşamlarını büyük oranda ve değişik şekillerde etkilemiştir. Başka bir değişle, coğrafi faktörler Tarihin gelişimine büyük etkide bulunarak, Tarihin gelişimine yön vermişlerdir .
Netice de Coğrafyanın Tarihle ilişkisi en eski zamanlardan itibaren başlamıştır. Tarih ile Coğrafya birbirlerini tamamlayan ve birbirinden etkilenen bilimlerdir. Tarih ve Coğrafya birbirinden ayrı düşünülemez. Bir Coğrafyacı çalışmalarında muhakkak Tarihten yararlandığı gibi, yine Tarihçi de araştırmalarında Coğrafyadan sıkça faydalanmaktadır .
TARİHİ COĞRAFYANIN TANIMI
Geçmişe bakış ve şu andaki görünüm, farklı sonları olan aynı çıkarımlardır. Geçmişe bakış bir antikacılık değil, bir nesnenin kökenleri ile ilgili olmaktır. İnsan süreçlerinin bilgisi elde edilebilir. Günümüzde Tarihi Coğrafya, Coğrafya içerisinde yer alan bir dal durumundadır Coğrafyanın sistematiği üzerinde genel olarak kabul gören bir fikir kabul edilmediği için Tarihi Coğrafyada çok farklı şekillerde ele alınmıştır.
