1. TÜRKİYENİN YERİ (ÖZEL KONUMU)
Türkiye Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını birbirine bağlayan önemli bir kavşak noktasında kurulmuştur. Üç yanı denizlerle çevrili olan Türkiye'nin genel görünümü kabaca dikdörtgeni andırır. Asya-Avrupa arasında köprü durumundadır. Stratejik önemi büyük olan boğazlara sahiptir. Petrol bakımından zengin ülkelere komşudur. Asya Avrupa arasındaki ticaret ve ulaşım yolları Türkiye'den geçer. Türkiye'nin gerçek yüzölçümü 814.578 km2, izdüşüm yüzölçümü ise 779.452 km2'dir. Aradaki fark ülkemizin yüksek ve engebeli olmasından kaynaklanır.
Not: Bir yerin gerçek yüzölçümü ile izdüşüm yüzölçümü arasındaki fark fazla ise o yerin ortalama yükseltisi de fazladır.
Ayrıca Türkiye'nin %97'si Asya %3 Avrupa'dadır.
Türkiye'nin özel konumunun sonuçları:
- Asya, Avrupa, Afrika kıtlarının arasında yer olması
Gelişmiş ve gelişmemiş ülkeler arasında bir köprü konumu oluşturur. Hem gelişmiş kuşağın hem de gelişmekte olan kuşağın arasında yer almaktadır. Her iki kuşağında birbirine ihtiyacı vardır. Gelişmiş ülkeler gelişmemiş ülkelerin hammaddelerine, gelişmemiş ülkelerde gelişmiş ülkelerin sanayilerine ihtiyaçları vardır. Birbirine ihtiyacı olan bu iki kuşağın arasında olmak Türkiye için önemlidir. Petrol ülkeleri ile sanayileşmiş ülkeler arasında.
- Boğazlara sahip olması
Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin deniz yoluyla ticaret yapabilmeleri için Boğazlardan geçmeleri gerekmektedir. Boğazlarda Türkiye'nin elinde olduğundan Karadeniz'deki güç dengesi Türkiye elinde bulundurmaktadır.
- Türkiye'de batıdan doğuya doğru yükseklik arttığından sıcaklıkta batıdan doğuya doğru azalır.
- 3 tarafı denizlerle çevrilidir.
- Kıyı ile iç kesimler arasında farklı iklim özellikleri görülür. Çünkü dağlar kıyıya paralel uzanır.
2. TÜRKİYE'NİN MATEMATİKSEL KONUMU
Matematiksel konum bir yerin enlem ve boylamlarına göre dünya üzerindeki yeridir. Bir başka ifade ile Ekvator'a ve Greenwich'e göre konumudur. Türkiye'de 360 – 420 kuzey enlemleri (paralelleri) ile 260 – 450 doğu boylamları (meridyenleri) arasındadır.
Türkiye'nin matematiksel konumunun sonuçları:
1. Dört mevsim belirgin olarak görülür.
2. Doğusu ile batısı arasında 190 lik boylam farkı vardır. Bunun sonucu olarak 76 dk.lık yerel saat farkı vardır. (19x4=76)
3. Güney kıyılarımızın sıcaklığı kuzey kıyılarımızdan yıllık ortalamada 7-8 0C daha yüksektir.
4. Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla düşmez.
5. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir.
