Epistemoloji ne demek? Filozoflar dünyayı en genel kavramlarla anlama fikri içeresindedirler. Bu bağlamda açıklayıcı olarak güçlü, tamamlayıcı olarak doğru ve diğer tüm noktalardan rasyonel olarak savunulması mümkün olan teoriler geliştirirler. Ayrıca bunu yapmak için araştırma noktasını en üst seviyeye taşırlar. Epistemoloji dalı ile ilgili oldukça detaylı çalışmalarda bulunan filozofların başında ise Platon gelmektedir. Ardından Aristoteles, Aziz Augustinuz, İbni Sina, Aquinalı Thomas gibi filozoflar bir takım araştırmalar yapmış olmasına rağmen bilginin ön planda olduğu modern çağda Descartes, John Locke, Leibniz, Russell, Kant, Hume gibi filozoflar bu konuda ayrıntılı çalışmaları ile ön plana çıkmaktadır.
EPİSTEMOLOJİ NEDİR?
Epistemoloji, bilgi kavramının kendisi, doğa, kaynağı, türleri, neye bilgi denilip denilmeyeceği ve bilginin doğruluk ölçütü gibi sorulara yanıt aramaktadır. Ayrıca epistemoloji direk olarak bilgi kavramını içermektedir. Metafiziğin yanı sıra felsefenin en önemli iki alt dalından biri olan Epistemoloji hakkında düşünürler arasında farklı görüşler bulunmaktadır. Buna göre bazı filozoflar gerçek bilgiye ulaşmanın mümkün olduğunu ifade ederken bazıları da "görecelik" kavramını baz alarak gerçek veya doğru bilginin mümkün olmadığını ileri sürmüştür.
EPİSTEMOLOJİ NE DEMEK?
Epistemoloji kelime anlamı olarak "bilgi kuramı" ifadesi karşımıza çıkmaktadır. Epistemoloji bilginin doğası, kaynağı ve kapsamını içeren bir bilim dalıdır. Diğer bir deyişle bilgi felsefesi olarak da tanımlanmaktadır. İnsan bilgisinin yapısı ve geçerliliğini ele alan bilim dalı olarak da bilinmektedir.
Epistemoloji, Yunanca "sistematik bilgi, doğru bilgi, kanıtlanabilir bilgi" anlamına gelen "episteme" ile akılsal açıklama anlamına gelen "logos" kelimelerinden türeyen bir kelime olarak bilinir.
Bilginin incelenmesi anlamına gelmektedir. Tüm disiplinlerin temelinde epistemoloji yer alır. Nedeni ise felsefe disiplinlerinin sistematik kavrayışları ile dayandıkları kabul ve ilkeler yalnızca epistemolojik olarak meydana getirilip temellendirilebilir.
EPİSTEMOLOJİ KAVRAMLARI
Bilginin mahiyetini, niteliğini, sınırlarını ve kapsamını sorgulayan felsefe disiplini olarak ele alınan epistemoloji kavramlarından en önemlilerinden birkaçı doğruluk, gerçeklik ve temellendirme şeklinde sıralanabilir.
DOĞRULUK: Bilginin tam olarak bilgi edindiği şeyle uygunluğunu ifade eder. Yani doğruluk; kavramlar, algılar ve bilimsel kuramlar ile nesnel gerçek arasındaki uygunluktur.
TEMELLENDİRME: Ortaya atılan bir sav veya bir soru için gerekçe, dayanak, temel bulma işidir.
GERÇEKLİK (REALİTE): Bilinçten bağımsız bir biçimde var olandır. Varlığın, varoluş tarzı olarak ifade edilir.
