Alegorik metinler ve sanat dallarında kullanılan alegori terimi sanata ilgisi olanların ilgisini çekiyor. Türk dil bilgisi ve edebiyat alanlarında sıkça yer verilen bu terim, alegorik ne demek, alegorik anlatım nedir gibi sorgulamalarla inceleniyor. İşte alegori ve alegorik anlatıma ilişkin merak edilenler.
ALEGORİ NE DEMEK TDK?
Alegori, bir olay, olgu veya durumun; davranışın, hissin, kavramın ya da nesnenin simge ve sembollerle anlatılmasıdır. Çoğunlukla sanat dallarında karşılaşılır. Örneğin heykel ve resim gibi güzel sanatlarda başak bereketi, terazi adaleti, beyaz ferahlığı, siyah karanlığı sembolize eder. Daha çok fabllarda alegoriye rastlanır.
ALEGORİK NEDİR?
Alegori kısaca soyut bir şeyin somutlaştırılması ve daha iyi kavranması amacıyla simgesel bir bağ kurulması olarak özetlenebilir. Türk Dil Kurumu'nun tanımına göre, Türk dil bilgisinde alegorik, sembollerle anlatılan metinlere verilen isimdir. Edebiyatımızda ilk alegorik eser Yusuf Has Hacib'in yazdığı Kutadgu Bilig olarak karşımıza çıkar.
ALEGORİ NASIL YAZILIR?
Kutadgu Bilig'de Adalet, Akıl, Devlet ve Saadet iyi bir devletin nasıl olması gerektiği hakkında tartışır. Soyut olan bu kavramlara insan özelliklerinin yüklenmesi alegoridir. Alegorik bir eser yazarken soyut olanı somutla sembolize etmek en önemli kıstastır. Alegorik metinde görünenin ötesinde bir anlam söz konusudur. Çoğu zaman bu anlam ilk bakışta kavranamayacak kadar gizlidir. George Orwell'in Hayvan Çiftliği romanı dünya edebiyatında alegorik eserlere en iyi örnektir.
ALEGORİ METAFOR FARKI
Alegoride simgeler üzerinden gidilir ve anlatımda kapalılık söz konusudur. Metafor ise tam aksine görüntüleri kullanarak benzeyen ve kendisine benzetilen şeyi açıklamak amacıyla kullanılır. Alegoride her zaman gizli bir anlam varken metaforda hiçbir zaman gizli anlam bulunmamaktadır.
ALEGORİK ANLATIM NE DEMEK?
Alegorik anlatım, metinde alegoriden faydalanma işine denir. Bir kişinin ya da bir nesnenin gerçek hayattan bir olayı ya da kavramı temsil etmesi ve o kavramla özdeşleşmesi alegoridir. Alegorik anlatıma fabllarda, denemelerde, roman ve öykülerde sıkça rastlanır. Yahya Kemal Beyatlı'nın Sessiz Gemi şiiri de alegorik anlatım için iyi bir örnektir.
