Sözcükte anlam, 5. Sınıf ders konuları arasında yer alır, ancak 9. Ve 10. Sınıflara gelindiğinde TYT (Temel Yeterlilik Sınavı) Türkçe kısmında en sık sorulan sorulardan biri olarak karşımıza çıkar. Bu açıdan bol bol test çözerek pratik yapmak, hem 5. Sınıf derslerinizi olumlu etkiler hem de gelecek dönemlerde girdiğiniz sınavlarda alacağınız puanlara katkıda bulunur. İşte konuyla ilgili bilinmesi gerekenler…
SÖZCÜKTE ANLAM KONU ANLATIMI
Sözcük bir dilde anlama sahip, en ufak yapı birimleridir. Bu sözcüklerden bazıları ise kullanılan cümledeki şekle göre değişikliğe bürünür. Yani kendi anlamı haricinde cümleye başka bir anlam kazandırır. İfadeyi güçlendirmek ve anlam bakımından zenginlik kazandırmak için sözcükte anlam konusunu dikkate almak gerekir. Bu cümle sözcükte anlam nedir? Sorusunun karşılığıdır.
Sözcükte anlam konusu; Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler ve Anlam Bakımından Sözcükler olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.
1.ANLAM İLİŞKİSİ BAKIMINDAN SÖZCÜKLER
Sözcükler kendi aralarında bir anlam ilişkisine sahip olabilirler. Bunlar;
Eş anlamlı kelimeler: Farklı kelimelerden ibaret olmalarına rağmen sözcükler arasında eş anlamlılık unsuru bulunur.
Eş Sesli sözcükler: Yazılış ve söylenişleri aynıdır, ancak farklı anlamalara sahiptirler.
Zıt anlamlı sözcükler: Anlamları birbirinin tam tersidir.
2.ANLAM BAKIMINDAN SÖZCÜKLER
Anlam bakımından sözcükler şöyle sıralanabilir;
GERÇEK ANLAM:
Asıl ya da Temel anlam olarak tanımlanır. Gerçek anlamın yer aldığı bir cümlede başka bir anlam çağrışım yapmaz yani sözcük kendi anlamında kullanılır. Örneğin;
Uzak bir şehre taşınmışlar. ( Bu cümlede "uzak" kelimesi gidilmesi çok süren, çok ötelerde bulunan anlamında kullanılmıştır.)
Soğuk bir meyve suyu alıp içmeye başladı. (Buradaki "soğuk" kelimesi ise ısısı düşük anlamında kullanılmıştır.)
TERİM ANLAM:
Sanat, bilim, meslek veya bir konu ile alakalı belirli bir kavramı karşılamaktadır. Örneğin;
Nota kelimesinden yola çıkacak olursak nota sözcüğü bir müzik terimidir.
Saz sesleri bazen aynı notaları, ruhumuza mıhlamak istenen bir altın çiviye vurulan darbeler gibi tekrar ederdi. A. Ş. Hisar
Birazdan ikinci perde başlayacak. (Tiyatro)
Beşiktaş sol taraftan korner kullanacak. (Spor)
MECAZ ANLAM:
Cümlede geçen kelimenin gerçek anlamı haricinde kullanılmasıdır. Bir diğer ifade ile değişmece olarak da tanımlanır. Aşağıdaki alıntı yapılmış olan cümleler içerisinde yer alan kelimeler mecaz anlamda kullanılmıştır.
"Bu acı adam, tatlı ve nüktedandı." Y. Z. Ortaç
"Kara, kuru, kibirli, kazık gibi bir kadın!" H. E. Adıvar
"Bir kadın sesiydi bu. İnce ve keskin, dikkati hemen kapan ve bırakmayan bir ses." P. Safa
