Medeniyetlerin beşiği olarak bilinen ve işsizlik oranının en yüksek olduğu Mardin, 4000 yıllık tarihinin en büyük yatırımı için gün sayıyor. Yaklaşık 1.1 milyar dolar yatırım ile kurulacak Eti Bakır Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri bu yıl üretime başlayacak. Fabrikanın inşaat aşamasında 5000 kişinin çalıştığını ifade eden Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri Genel Müdürü Emre Kayışoğlu, "Bir kişinin bile işe girmesinin çok önemli olduğu bölgede, inşaat aşamasında 5000 kişiye doğrudan, 25.000 kişiye dolaylı iş imkânı sağladık. Tesis üretime başlayınca 1100 kişiyi doğrudan istihdam edeceğiz. 800 bin nüfusu olan Mardin'de 200 bin kişinin 18 yaş üzerinde olduğunu düşünüyoruz. İşsizliğin yaklaşık yüzde 25 olduğu göz önüne alındığında karşımıza 50 işsiz çıkıyor. Biz bu fabrikanın 25 bin kişilik ekosistem oluşturacağını planlıyoruz. Dolayısı ile işsizliği yüzde 25'ten 12'ye indirecek bir proje" dedi.
DÜNYADA ÖRNEĞİ YOK
Mardin'deki entegre tesisin dünyada örneği olmadığını anlatan Kayışoğlu, "Metal geri kazanım ile entegre olan tek tesis Türkiye'de. Dünyada metal geri kazanım tesisleri var. Ancak gübre ile entegre olan tek tesis bizimki" diye konuştu. Türkiye'nin cari açığına dikkat çeken Kayışoğlu, fabrikanın yılda 350 milyon dolarlık gübre, 270 milyon dolarlık metal ithalatının da önüne geçeceğini söyledi. Türkiye'nin gübre üretiminde kullanılan hammaddede yüzde 95 oranında dışa bağımlı olduğu hatırlatan Emre Kayışoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: "Türkiye yıllık 5 milyon ton olan gübre tüketiminin yarısını ithal ediyor. İthalata yılda 1.1 milyar dolar para ödüyoruz. Kaldı ki; bu fabrika tamamlandığında hammaddesinin yüzde 85'ini yurt içinden sağlayacak. Zaten, diğer yüzde 15'ik bölümü ise doğalgaz. Fabrikamızın elektriğini de fabrikamızda üreteceğiz. Sektörde kendi kendine yeten tek fabrika olacak. Hammadde konusunda da dışa bağımlı olmayacağımız için ürettiğimiz gübre ithalatın direk olarak önüne geçecek."
275 YABANCI MÜHENDİS ÇALIŞTI
Projenin tasarım ve yapım aşamasında dünyanın önde gelen mühendislik şirketlerinden 275 yabancı mühendis proje üzerinde çalışarak, katkı sağladı. Dünyadaki son teknolojilerin kullanıldığı tesiste, bu teknolojilerde uzman yabancı mühendisler ile ülkeye know how getirilerek, genç Türk mühendisleri yetiştiriliyor. Projenin yapım aşamasında 22 ülkeden 105 mühendis Mazıdağı'nda Türk mühendisler ile birlikte çalıştı.
YABANCI MÜHENDİSLER: TÜRKİYE EVİMİZ GİBİ
Yaklaşık 100 yabancı mühendisin zamanında tamamlamak ve açılışını yapmak için çalıştığı fabrika şimdiden Mardin'de hayatı değiştirmeye başladı. Proje tamamlandıktan sonra Türkiye'de kalmak isteyen ve ailelerini de getirmeyi hedefleyen yabancılar Mardin'de kiralık ya da satılık ev arıyor. Projede yer alan Pakistanlı mühendis Azmat Babar, Mardin'de kendisini hiç yalnız hissetmediğini ifade ederek, "Türkiye evim gibi. Burada ailemle beraber gibiyim. Tüm Türk iş arkadaşlarım bana kardeşim gibi davranıyor. Türkiye'de yaşamak için çok güzel bir ülke. Şansım olsa ailemi buraya taşımak isterdim" diyor. Şimdiye kadar 10 farklı ülkede çalıştığını anlatan Hindistanlı Mühendis Rajasekhar Nagavarapu ise, "Aralarında en iyisi Türk mühendisleri" dedi. Türkiye'de tüm hayatı boyunca görüşeceği çok iyi arkadaşlar edindiğini ifade eden Yeni Zelendalı Darryl Copeland'ın yanı sıra Zimbabve'den gelen Themba Mberi ise Türkiye ile ilgili şu görüşleri paylaşıyor: "Türkiye'yi çok sevdim. Aileme ve çevreme buradan fotoğraflar gönderdikten sonra herkes Türkiye'ye gelmek istiyor. Türkiye'de çok şey öğrendim. Benim ülkemin de Türkiye kadar gelişmiş olmasını arzu ederdim. Türkiye'de herkes çok çalışkan ve ben bunu yaparım diye yaklaşıyorlar. Bu projenin Türk ekonomisi için de çok önemli olacağı görüşündeyim." Türkiye'nin farklı şehirlerini ziyaret ettiğini belirten Alman mühendis Jurgen Hinnul ise, Türkiye'nin doğu batı sentezi kültürüne hayran olduğunu belirterek, farklı bir proje olduğu takdirde mutlaka tekrar geleceğini belirtti.ÇALIŞANA YÜZME HAVUZU VE HOBİ BAHÇESİ
1 milyon 580 bin metrekare alana yayılan sosyal tesisleriyle de öne çıkan Eti Bakır Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri'nde çalışanlar boş zamanlarını keyifli bir şekilde geçirebiliyor. Açık yüzme havuzunun yanı sıra açık ve kapalı spor salonları, hobi bahçesi ve sürekli düzenlenen çalışanlar arası spor turnuvalarıyla çalışanlarının verimli zaman geçirmesine önem veren Cengiz Holding, tesisin peyzaj düzenlenmesi için de büyük çaba sarf ediyor. Geçtiğimiz 5 yıl içerisinde 15 bin 400 ağaç dikimi gerçekleştirilen tesiste 3 km uzunluğunda yürüyüş parkuru da bulunuyor.
