Söz konusu rakamlar, Tütün Sanayicileri Derneği'nin rakamları. Dernek, yıl içinde düzenli olarak boş paket analizi yapıyor. Nüfusu 200 binin üzerinde olan 36 şehirde, sokaklardan ve kamusal alanlardan 10 bin adet boş sigara rastgele toplanıyor. Toplanan bu paketler ilgili uzmanlar tarafından incelenerek gerçek veya kaçak olup olmadığı tespit ediliyor.
BOŞ PAKETLER SAYILIYOR
Paketlerin üzerinde bulunan sağlık uyarıları ve varsa bandroller de dikkate alınarak menşe bilgisi elde edilmeye çalışılıyor. Yıl içinde belli aralıklarla tekrarlanan çalışmanın, 2018 yılı 3. çeyrek sonuçları da belli oldu. Çalışmanın sonuçları sektör temsilcilerinin yanı sıra hükümet yetkilileri ve bürokrasiye de iletildi.
ADIYAMAN'DA YÜZDE 40'A ÇIKTI
Rapora göre, 2010 yılından itibaren dikkat çekici şekilde artan kaçak sigara sorunu 2015 yılından itibaren düşüşe geçti. Bu düşüşte tütün mamullerinin yasa dışı yollardan Türkiye'ye girmesini engellemeye yönelik atılan ciddi adımlar etkili oldu. Rapora göre, Türkiye genelinde oranlar düşmekle beraber, Van, Batman, Diyarbakır ve Gaziantep gibi şehirlerde kaçak sigara halen ciddi bir sorun. Buna göre, Van'da kaçak sigara oranı yüzde 43.2. Adıyaman'da ise 2017 yılında yüzde 25.6 olan kaçak oranı, yüzde 40.2'ye çıkmış durumda. Batman'daki kaçak oranı ise yüzde 45.5'ten yüzde 33.9'a düştü. Çukurova Bölgesi de, kaçak oranının yüksek olduğu yerler arasında bulunurken, İstanbul'daki kaçak sigara oranı, genel olarak Türkiye genelinin altında çıkıyor.
BULGARİSTAN DA MÜCADELE EDİYOR
Raporda bir dönem Türkiye'deki kaçak sigara pazarının önemli unsurları arasında yer alan Bulgartabac firmasının ürünlerine de değinildi. 2014 yılında Bulgaristan menşeili Bulgartabac firmasının sigaraları toplam kaçak pazarının yüzde 45'ini oluşturuyordu. Söz konusu oran son yıllarda düşüşe geçerken, açıklanan son verilere göre, Bulgartabac firmasının ürünleri toplam kaçak pazarının yüzde 22.3'üne kadar geriledi. Diğer kaçak sigaraların oranı ise yüzde 77.7 oldu. Söz konusu düşüşte, Türkiye'nin talebi üzerine devreye giren Bulgaristan'ın da etkisi olduğu düşünülüyor. Bulgaristan Başsavcısı Sotir Tsatsarov, Aralık ayında yaptığı açıklamada, Türk makamları tarafından hazırlanan kaçak sigara raporunun Bulgar Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla kendilerine ulaştığını kaydederek, rapor doğrultusunda soruşturma başlatılacağını söylemişti. Başsavcı Tsatsarov, Türk makamlarının İnterpol'e sunduğu söz konusu raporda belirtilen kaçak Bulgar sigaraları konusunda araştırma yapılacağını vurguladı. Ülkede üretilen sigara miktarı ile ülke dışına çıkarılan sigaraların sayısının kontrol edileceğini ifade eden Tsatsarov, aynı zamanda İnterpol'den raporu hazırlayan Türk kurumu hakkında bilgi isteyeceklerini duyurdu.
ISITILAN ÜRÜNE ÖNLEM
Rapora göre, Türkiye genelinde oranlar düşmekle beraber, Van, Batman, Diyarbakır ve Gaziantep gibi şehirlerde kaçak sigara halen ciddi bir sorun. Buna göre, Van'da kaçak sigara oranı yüzde 43.2. Adıyaman'da ise 2017 yılında yüzde 25.6 olan kaçak oranı, yüzde 40.2'ye çıkmış durumda. Türkiye'de satılması yasak olan ısıtılan tütün ürünlerinin yasa dışı olarak ülkeye ticari girişlerinin önlenmesi için de, yeni önlemlerin uygulamaya girdiği belirtiliyor. Isıtılan tütün ürünleri başta Kıbrıs'dan olmak üzere Rusya, Ukrayna gibi farklı ülkelerden getiriliyor ve Türkiye'de yasa dışı olarak satılıyor. Yetkililer de, yasa dışı satışı engellemek için, havaalanları başta olmak üzere, giriş yolları üzerindeki önlemleri artırdıklarını vurguluyor. Bu ürünler hiç sigara içmemiş gençleri sigara kullanımına özendirdiği için eleştiriliyor.
