Dünya ekonomisinin pandemi nedeniyle sarsıldığı 2020'yi büyüme ile kapatmayı başaran nadir ülkelerden biri olan ve bu yılın ilk çeyreğinde de yüzde 7.2 büyüyen Türkiye, ikinci çeyrekte adeta tarih yazdı. Türkiye İstatik Kurumu (TÜİK) tarafından dün açıklanan verilere göre, ekonomi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 21.7 ile 1999 yılından itibaren açıklanan yeni serideki en yüksek büyüme rakamına ulaştı.
LOKOMOTİF İHRACAT VE YATIRIM
Geçen yılki çift haneli küçülmenin baz etkisi ile ihracat, sanayi ve iç tüketimdeki büyük canlılık ikinci çeyrekteki büyümenin lokomotifi oldu. İkinci çeyrekteki büyümenin yüzde 57'si yatırım ve net dış talepten gelirken, mal ve hizmet ihracıtının büyümeye katkısı 10.8 puan ile 1998'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Öte yandan, TÜİK, bu yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme rakamı yüzde 7'den 7.2'ye revize etti.
EN GÜÇLÜ ÜÇÜNCÜ BÜYÜME
Türkiye aynı zamanda Cumhuriyet tarihinin en güçlü üçüncü büyümesini yakaladı. Türkiye ekonomisi 1946'da yüzde 32.1, 1936'da yüzde 23.1 büyümüştü. 2019'da 760.8 milyar dolar olan ve pandeminin etkiyle 2020 sonunda 717.1 milyar dolara gerileyen gayrisafi yurtiçi hasıla, bu yılın ilk çeyreğinde 728.5 milyar dolara, ikinci çeyrekte ise 765.1 milyar dolara yükseldi. Böylece Türkiye, milli gelirde pandemi öncesi seviyeyi geçen ilk ülke oldu. 2020 sonunda 8 bin 599 dolara inen kişi başı milli gelir de 9 bin 150 dolara çıktı.
TÜRKİYE OECD'DE İKİNCİ
Türkiye bu büyüme performansı ile Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri arasında İngiltere'nin ardından ikinci sırada yer aldı. Dünya genelindeki sıralamada ise üçüncü oldu. OECD ülke ekonomilerinin ikinci çeyrekte ortalama büyümesi yüzde 13 olarak hesaplandı. Söz konusu dönemde ekonomik büyüme Avrupa Birliği'nde yüzde 13.2, Euro Bölgesi'nde yüzde 13.6 olarak kayıtlara geçti. İngiltere, ikinci çeyrekte yüzde 22.2 ile OECD'nin en çok büyüyen ekonomisi oldu. İngiltere, geçen yılın aynı çeyreğinde 21.4 küçülmüştü.
SANAYİCİ TIKIR TIKIR ÇALIŞIYOR
İhracattaki rekor, kapanmaların sona ermesiyle birlikte canlanan iç talep ve yatırım iştahı yılın ikinci çeyreğinde sanayiyi büyümenin lokotomifi haline getirdi. Geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 15.9 küçülme yaşayan sanayi üretimi bu yıl ikinci çeyrekte yüzde 40.5 ile güçlü bir büyüme performansına imza attı. Sanayinin toplam büyümeye katkısı 7.5 puana yaklaştı. Ayrıca sanayi sektörünün milli gelirdeki payı yüzde 26 ile 23 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.Başka bir ifade ile yüzde 21.7'lik büyümenin üçte biri sanayi tarafından sağlandı. Geçen yıl ikinci çeyrekte yüzde 17. 7 küçülen imalat sanayi de bu yıl ikinci çeyrekte yüzde 43.4 büyüme gösterdi.
KAPANMA BİTTİ, HİZMETLER COŞTU
Ekonomide, pandemi nedeniyle yaşanan kapanmadan en fazla etkilenen sektör olan ve geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 26.7 küçülen hizmetler sektörü, bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 45.8 büyüdü. Bu büyümenin ekonomiye katkısı ise 8.9 puan oldu. Hizmetler sektöründe üçüncü çeyrekte çok daha iyi bir performans sergilemesi bekleniyor.
FİNANSTA FRENE BASILDI
Geçen yılın ikinci çeyreğinde, düşük faizli kredi kampanyaları ile ekonomide küçülmenin daha da sertleşmesini önleyen finans sektöründe ibre bu yıl terse döndü. Geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 32.7 büyüyen finans sektörü, bu yılın aynı döneminde normalleşme adımlarının etkisiyle yüzde 22.7 daraldı. Ekonomik büyümeyi finans sektörü 1.73 puan frenledi.
VATANDAŞ HARCAMAYI ARTIRDI
2020'DE pandemi etkisiyle yüzde 9.2 küçülen vatandaşın tüketimi, bu yılın aynı döneminde yüzde 22.9 arttı. Vatandaşın tüketiminin büyümeye katkısı 13.66 puan oldu. Üçüncü çeyrekte hem açılmanın etkisi hem de enflasyon kaygısıyla vatandaşın tüketimindeki güçlü seyrin sürmesi bekleniyor.
YATIRIM İŞTAHI ÇOK GÜÇLÜ
Toplam yatırımlardaki güçlü seyir bu yılın ikinci çeyreğinde de devam etti. Yüzde 20.3 büyüyen yatırımlar büyümeye 5.37 puanlık katkı sağladı. Yüzde 35.2 büyüyen makine- teçhizat yatırımları 7 çeyrek art arda artmış oldu. 11 çeyrek aralıksız gerileyen inşaat yatırımları ise, bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 12.2 arttı.
NET İHRACATTAN 6.9 PUAN
Yıllık bazda 200 milyar doları geçerek tarihi rekorlar kıran ihracat, büyümenin de ana sürükleyicisi oldu. Yılın ikinci çeyreğinde ihracatın büyümeye katkısı 10.78 puana ulaştı. Böylece tarihte ilk defa büyümenin üçte biri dış talepten gelmiş oldu. İkinci çeyrekte dış ticaretin büyümeye net katkısı 6.93 puan olarak hesaplandı.
VATANDAŞ OTOMOBİLE KOŞTU
Vatandaşın tüketiminde dayanıklı tüketim mallarındaki artışın oldukça yüksek ivmeyle sürdüğü görülüyor. Otomobil dayanıklı tüketimde vatandaşın en büyük talebini oluşturan mallardan biri. Dayanıklı tüketimde büyüme yüzde 75.6 oldu. Yarı dayanıklı mallarda da artış yüzde 81.2 oldu. Dayanıksız tüketim malları yüzde 33.5 arttı.
YABANCILAR TAHMİNLERİ YÜKSELTTİ
Yabancılar büyüme tahminlerini verilerin ardından hızla yükseltmeye başladı. Fitch yüzde 6.3'ten 7.9'a, Moody's 5'ten 6'ya, JP Morgan 6.8'den 8.4'e, Goldman Sachs 7.5'ten 9.5'a çıkardı. Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) de, geçen ay 54.1'le ocaktan bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
