Türkiye'de Kasım 2002 seçimlerinin ardından sağlanan istikrar, faiz oranlarındaki düşüş ve genç nüfusun etkisiyle, özellikle son yıllarda ekonominin adeta lokomotifi haline gelen inşaat sektörü, 2023 hedefleri için de kritik önem taşıyor. Avrupa'nın geleceği en parlak gayrimenkul pazarlarından biri olan Türkiye, güçlü inşaat sektörünü giderek artan ticari ve sınai üretimiyle bir araya getirerek gayrimenkul geliştiricileri ve yatırımcıları için büyük fırsatlar sunuyor.
İSTİHDAM İKİYE KATLANDI
Türkiye'nin yüzde 11.1 ile dünyanın en fazla büyüyen ülkesi olduğu yılın üçüncü çeyreğinde, inşaat sektöründeki büyüme yüzde 18.7 olarak gerçekleşti. Ekonomik büyüklüğü yaklaşık 120 milyar TL ile milli gelirin yüzde 5'ini oluşturan geyrimenkul sektörü, büyümeye 1.44 puan katkı sağladı. Türkiye'de bu yılın 11 aylık döneminde 1 milyon 280 bine yakın konut satılırken, 2017'nin tamamında 1.4 milyon ile tarihi rekorun kırılması bekleniyor. İnşaat sektörünün 2005 yılında yüzde 5.6 olan toplam istihdamdaki payı, bu yılın eylülünde 7.4'e çıktı. 2005 yılından bu yana istihdam artışı tarımda yüzde 5, sanayide 26.7, hizmet sektöründe yüzde 63.4 olurken, inşaatta bu oran yüzde 91 olarak gerçekleşti. İnşaat sektöründe 2005 yılında 1 milyon 90 bin olan istihdam sayısı, 2017 Eylül'ünde 2 milyon 80 bine ulaştı. Gayrimenkul sektörü son dönemde doğrudan yabancı sermaye girişinde de öncü rolü üstleniyor. Ekonomi Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre geçen yılın 10 aylık döneminde 9 milyar 978 milyon dolar olan doğrudan yabancı sermaye girişi, bu yılın aynı döneminde yüzde 17 azalarak 8 milyar 260 milyon dolara geriledi. Buna karşılık gayrimenkul sektörüne yabancı sermaye girişi yüzde 22 artarak 4 milyar 160 milyon dolara çıktı. Türkiye'ye gelen doğrudan yabancı sermayenin yüzde 50'si gayrimenkul sektörüne yöneldi. Söz konusu oran 2015 yılında yüzde 25 seviyesinde bunuyordu.
BÜYÜMEYE 1.2 PUAN KATKI
Marmaray, Kanal İstanbul, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Yeni Havalimanı gibi projelerle özellikle İstanbul'a yönelik kentsel dönüşüm çalışmaları ve mega projeler yakın gelecekte gayrimenkul ve inşaat sektörüne yön verecek. Türkiye'de önümüzdeki 15 yıl içerisinde 7.5 milyon konutun yenilenmesi planlanıyor. Yılda 500 bin konutun dönüştürülmesi için düğmeye basılırken bu operasyonun yıllık büyümeye katkısının ise 1.2 puan olması bekleniyor. Kentsel dönüşüm projeleri için her yıl yaklaşık 15 milyar finansman sağlanacak. Özel sektörün başrolü üstlendiği bu girişim için ayrılan toplam bütçe ise 300 milyar dolar civarında bulunuyor. 30 bin kişiye istihdam sağlaması öngörülen İstanbul Uluslararası Finans Merkezi gibi projelerin tamamlanmasıyla birlikte A sınıfı ofis alanının 6.5 milyon metrekareye ulaşması hedefleniyor.
YENİ YILA YENİ ENSTÜRMAN
?Hükümet kanadında, bankaların faiz oranlarına karşı söylem devam ediyor. Yeni yılda bu kapsamda gelişmeler yaşanabileceği kaydediliyor. Bunun yanı sıra başta gayrimenkul sertifikaları, altına dayalı kira sertifikası olmak üzere öne çıkan yeni enstrümanların sektörde daha etkin olabileceği öngörülüyor. Ayrıca sektöre yönelik yapılan KDV, harç-damga vergileri, oturum-vatandaşlık çalışmaları ile yeni yılda beklenen müktesep hak, emlak bankası çalışmalarının hem firmalar, hem de konut alıcıları için yeni fırsatlar oluşturması bekleniyor.
BELEDİYELERE DESTEK
Kentsel dönüşümü Türkiye geneline yayan hükümet, şimdi de faiz desteğinin kapsamını genişletmeye hazırlanıyor. Bireysel kredilerin yanı sıra belediyelerin kullandıkları kredilere ve kurumsal kredilere de destek verilmesi planlanıyor. Geçen hafta SABAH Gazetesi'ne açıklamalarda bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürü Vedad Gürgen, "Bölgelere göre farklı katsayıda faiz desteği vereceğiz. Acil önceliği olan ama nakit dönüşümü de olamayacak yerlere de faizsiz destek vermemiz lazım ki dönüşüm sağlansın" dedi. Faiz desteği hakkında yeni bir düzenlemeye gidileceğini belirten Gürgen, "Şimdi biz belediyelere de faizsiz kredi vereceğiz. Bir belediye bir proje yürütecek ve o projeyi yürütürken paraya ihtiyacı var. Gidecek ister bakanlıktan, ister İller Bankası'ndan borçlanacak. Bunun faizine biz destek vermek suretiyle belediyenin işini kolaylaştıracağız" diye konuştu. Gürgen sadece hak sahiplerine değil müteahhitlere de faiz desteği vereceklerini belirtti.
BÖLGEYE GÖRE FAİZ
Bireysel kredilerde faizin yüzde 11-12'lerde, kurumsal kredilerde ise İller Bankası'ndan alınan kredi faizlerinin yaklaşık yüzde 8-9'larda olduğunu ifade eden Gürgen, şöyle devam etti: "8-9'un faiz desteğini biz rahatlıkla verebiliyoruz. O zaman duruma göre bölgesel denir ki 'Şu bölgedeki projeye faiz desteği veriyorum, belediyeye faizsiz kredi kullandırıyorum.' dönüşümde bazı handikaplarımız var. Mesela arsanın ya da konutun çok kıymetli olduğu yerleri herkes talep ediyor. Ama bir de gayrimenkulün para edemediği yerler var. Acil önceliği olan ama nakit dönüşümü de olamayacak yerlere de faizsiz para vermemiz lazım ki, dönüşüm sağlasın."