Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tütün ve Diğer Bağımlılık Yapıcı Maddelerle Mücadele Daire Başkanlığı, elektronik sigarayla ilgili Habertürk'e önemli açıklamalarda bulundu.
Türkiye'nin tütünle mücadelesi tüm dünya tarafından örnek gösteriliyor. Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye'nin sigarayla mücadelede başarılı olduğunu belirtiyor. Biraz açıklar mısınız? Türkiye'de tütün kontrolü çalışmalarının tarihi biraz daha gerilere gidiyor ama 2008 yılında dumansız hava sahası kampanyası ile çalışmalarımıza ivme kazandırdık. Aynı yıl Dünya Sağlık Örgütü, tütün kontrolü için bir yol haritası olarak kullanılabilecek bir politika paketi yayımladı. Biz, bu politika paketinde yer alan kriterlerin tamamını yerine getiren ve tütün kullanım oranında düşme sağlayan ilk ülke olduk ve Dünya Sağlık Örgütü de bu başarıya 2013 yılında yayınlanan raporlarında yer vererek bizi örnek ülke olarak gösterdi.
Peki, tütünle mücadelemiz devam ederken, elektronik sigaraların ortaya çıkışını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Tütün endüstrisi yasaların engellediği alanlarda yeni çıkış noktaları yakalama, yeni pazarlama stratejileri geliştirme ve yeni hedef kitleler yaratma hedeflerine yönelik olarak çalışır. Elektronik sigara da bu stratejinin bir ürünüdür. Elektronik sigaralar da aynı pipo, puro, nargile gibi birer tütün ürünüdür ve tütün endüstrisi tarafından üretilmektedir. İçeriği geleneksel sigara ile benzerdir. Söylenmiş olduğu gibi 'sigaradan daha az zararlı' olduğuna dair sağlam bir kanıt sunabilen herhangi bir bilimsel araştırma yoktur. Oluşturulmaya çalışılan 'daha sağlıklı' algısı ile pazar payında muhtemel düşüş manüple ediliyor, bir B planı olarak gelecekte sigaranın yerini alması planlanıyor ve bütün çalışmalar bunun üzerine yapılıyor.
Elektronik sigara Türkiye'de yasak olmasına rağmen gün geçtikçe bu sigaraları kullanan kişi sayısında artış olduğunu görüyoruz. Yasal düzenlemelerde yapılan bir değişiklik yok değil mi?
Elektronik sigara konusunda Bakanlığımızın duruşu değişmemiştir. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunca bugüne kadar kartuşu nikotin içeren herhangi bir elektronik sigara markası için ithalat izni verilmemiş ve ruhsatlandırılmamıştır. Dolayısıyla ülkemize sokulması ve her türlü ticaretinin yapılması yasaktır. Yine yasal düzenlemelerle tütün içersin ya da içermesin, tütün mamulünü taklit eder tarzda kullanılan her türlü ürünün (elektronik sigara, bitkisel nargile, vs.) 4207 sayılı Kanun hükümleri kapsamında değerlendirilerek kamuya açık kapalı alanlarda kullanımı yasaklanmıştır. İhlali halinde Mezkûr Kanun hükümlerine göre gerekli cezai müeyyideler uygulanmaktadır.
ALO 184 SABİM'İ ARAYABİLİRSİNİZ!
Elektronik sigara yasak olmasına rağmen bu sigaraların satışı internet sitelerinde, sosyal medya hesaplarında bile yapılıyor. Elektronik sigarayı satana ve bu sigaraları içene herhangi bir cezai yaptırım uygulanacak mı?
Elektronik sigaranın ülkemize girişi kaçak yollarla, internet üzerinden ve kişisel kullanım amaçlı olarak yurtdışından yolcuların beraberinde getirmeleri ile olabilmektedir. Gerek internet üzerinden satış gerekse bir işletmede satışına şahit olunması durumunda ALO 184 SABİM hattı üzerinden ulaşılan Tütün İhbar Hattına bildirimde bulunulabilir. Elektronik sigara artık bir tütün ürünü olarak kabul edildiğinden tütün ürünlerine uygulanan mevzuat elektronik sigaralar için de geçerlidir.
Elektronik sigaranın, tütüne oranla daha az zararlı olduğu düşünülüyor. Sigarayı bırakmak isteyenler önce elektronik sigara alarak işe başlıyor. Gerçekten daha az zararlı mı?
Elektronik sigaralarda da diğer sigaralarda olduğu gibi çok çeşitli kimyasallar bulunmakta ve en az diğer tütün ürünleri kadar sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Elektronik sigara bir tedavi aracı ya da ilaç olarak tasarlanmış bir ürün değildir ABD da^hil olmak u¨zere pek c¸ok u¨lkede önceleri sigara bırakmaya yardımcı yo¨ntem olarak piyasada yer alsa da artık bu s¸ekilde lanse edilmemektedir. Elektronik sigara, içerdiği nikotin ve çeşitli aromalar nedeniyle sigaradan kurtulmaya değil bağımlılığın devam etmesine neden olmaktadır. Kanser hastalarıyla yapılan bir çalışma elektronik sigara kullanıcılarının takiplerde elektronik sigara kullanmayanlara göre 2 kez daha fazla sigara içtiklerini göstermiştir. Söz konusu ürünlerin içeriğinde yer alan propilen glikol ve diğer maddelerin solunum yolu ile kullanılmasının zararsız olduğuna veya daha az zararlı olduğuna dair herhangi bir bilimsel kanıt yoktur.
En son ABD'nin California eyaletinde yolculuk yapan birinin cebinde elektronik sigara patladı ve kişi hastaneye kaldırıldı. Bunun başka örneklerini defalarca gördük. "Daha az zarar göreyim" derken, aslında başka riskler alıyoruz böylece değil mi?
Elektronik sigaranın tasarımı, solüsyonunun bileşimi, safsızlığı, güvenliği ve güvenli kullanım tavsiyeleri ile ilgili bir standart yoktur. Bu nedenle elektronik sigaraya 'güvenli' ürün denilmesi mümkün değildir. Elektronik sigaralar, normal sigaralar gibi kısa sürede tükenmemekte, daha uzun süre kullanılabilmektedir. Bu durum tüketicilerin yüksek dozda nikotine maruz kalma ve zehirlenme riskini arttırmaktadır.
Ayrıca tüketici, ürünü çok güçlü çektiği takdirde nikotin içeren solüsyonun tüketicinin oral mukozasından hızla emilerek nikotin zehirlenmesine yol açması mümkündür. Kartuşları değiştirilmesi ya da dolumu esnasında da solüsyonun deri ile teması sonucu nikotin emilimi ve toksisitesi gerçekleşebilmektedir. ABD'nin Colorado Springs kentinde elektronik sigarayı içine çekmesini takiben patlaması ile boynu kırılan, ön dişleri ve dudakları parçalanan bir bireyin omurilik operasyonu olmak zorunda kaldığına dair yayın da mevcuttur. Elektronik sigaraların yan etkilerine dair gün geçtikçe daha fazla yayın ve bilgi ortaya çıkmaktadır.
"DAHA FAZLA DUMANSIZ HAVA SAHALARI OLUŞTURMAK İSTİYORUZ"
Tütünle mücadelede kitle iletişim araçları çok etkin bir şekilde kullanılıyor. Elektronik sigara tehlikesini de konu alan yeni projeleriniz olacak mı?
Elektronik sigaraların halkımızın sağlığını korumaya yönelik gerçekleştirdiğimiz tütün kontrolü çalışmalarına yapabileceği olası etkiler öngörülerek Haziran 2013'de 4207 sayılı Kanuna eklenen bir madde ile "Tütün içermeyen ancak tütün mamulünü taklit eder tarzda kullanılan her türlü nargile ve sigara, tütün ürünü kabul edilir" denilmiş ve böylelikle elektronik sigaraların insanımızın sağlığına yönelik zararlı etkilerinin önüne geçilmesi için tedbir alınmıştır.
Ancak tütünle mücadele yalnızca mevzuat düzenlemelerinin tamamlanması, belli yasakların kamusal hayata geçirilmesi ve denetim mekanizmalarının oluşturulması ile değil, toplumun konuyu sahiplenmesi ve savunuculuğunu yapması ile başarıya ulaşır. Bu nedenle toplumun farkındalığını sağlamada kitle iletişim araçlarının çok önemli olduğunu biliyoruz. Bu nedenle basınımızın bu mücadelede çok önemli roller üstlenebileceğini biliyoruz. Tütün ürünü kullanmayan vatandaşlarımızın haklarının korunması, seslerinin duyurulması, vatandaşların yeni bağımlılık araçlarına karşı farkındalıklarının artırılması noktalarında basın kritik önem taşımaktadır. Yeni dönemde sadece elektronik sigaraya odaklanmayıp tüm tütün ürünlerine yönelik mücadele kapsamımızı genişletmek, daha fazla dumansız hava sahaları oluşturmak istiyoruz. Bunu beraber başaracağımızı umuyoruz.
