Türkiye koronavirüsü salgınına karşı mücadelede çeşitli tedbirler alıyor. Bu önlemlerden biri de İçişleri Bakanlığı'nın "Sokağa Çıkma Kısıtlaması/ Yasağı Genelgesi" oldu. 81 İlin Valiliği'ne gönderilen genelgede, 65 yaş ve üstü vatandaşlar ile kronik rahatsızlıklara sahip vatandaşlarının ikametlerinden dışarı çıkmaları, açık alanlarda, parklarda dolaşmaları ve toplu ulaşım araçları ile seyahat etmeleri sınırlandırılarak sokağa çıkmalarının yasaklanması amacıyla gerekli kararların ivedilikle alınması gerektiği belirtildi. Ek bir genelgeyle bazı istisnalar da getirildi.
Avukat Burak Bekiroğlu, 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlıklara sahip vatandaşlara sokağa çıkma yasağıyla ilgili kanunlarımızda yer alan maddelerin neler olduğunu ve buna uyulmaması halinde verilecek cezaların ayrıntıları ve diğer hukuki konuları SABAH'A anlattı.
Sokağa çıkma yasağını ihlal edenlere sıralı uyarı, kontrol ve ceza uygulaması yapılıyor. Sokağa çıkma yasağına uymayanlara ilk ikazda 3 bin 150 lira ceza uygulanıyor. İkinci kontrolde ikametlerinde bulunmayanlara valilikçe belirlenen yerlerde en çok 14 gün süreyle gözlem altına alınıyor ve tekraren 3 bin 150 lira idari para cezası uygulanıyor.
Ayrıca TCK'nın 195. maddesi uyarınca 2 aydan bir yıla kadar hapis talebiyle adli işlem yapılıyor. İl Hıfzıssıhha Kurulu'nun yukarıda aldığı kararlara uyulmaması halinde ve her seferinde olmak üzere de belli cezalar mevcut. İşte ayrıntılar:
-İçişleri Bakanlığı, bir genelge yayınladı. Bu genelgede 65 yaş ve üzeri ile kronik hastalıkları olanlara sokağa çıkma yasağı getirildi. Türk Ceza Kanunu'nda bu yasağa ilişkin neler mevcut?
-İlk başta sokağa çıkma yasağı kararları, genel idari işlem niteliğine haiz olup bozulan kamu düzeninin yeniden tesis edilmesi için uygulamaya konulan idari kolluk tedbirleridir. Ülkemizin belli bölgelerinde veya ülke genelinde vatandaşların can ve mal güvenliklerinin korunmasına yönelik olarak kamu düzeninin sağlanması amacıyla sokağa çıkma yasakları ilan edilebilir. Hali hazırda küresel bir salgın hastalık mevcuttur, bu hastalığın henüz ilacı geliştirilme safhasındadır.
Koronavirüsü'nün 65 yaşının üzerindeki kişilerde ölüm riski fazla olması sebebiyle devletimiz 65 yaş üstüne sokağa çıkma yasağı koyarak aslında bu yaş ve üzerinde olanların can güvenliğini sağlamaya çalışıyor. Diğer taraftan sokaklarda mecburen bulunmak zorunda kalan daha genç ve taşıyıcı olan kişilerden de 65 yaş üstüne virüsün bulaşmasının engellemek amacı vardır. Sokağa çıkma yasakları mevcut durum itibariyle temel hak ve hürriyetlerin sınırlaması değil, bilakis kamu sağlığının bozulmasını engellemek için yani insanlara yaşama hakkını sağlayabilmek için Anayasanın 15. maddesinde ifade edildiği üzere en azından bazı temel hak ve özgürlüklerin kullanılmasının durdurulmasıdır. Söz konusu mevzu bahis küresel bir sorun olduğu gibi mücadele de ulusal seviyede veriliyor. Bu noktadan hareketle defalarca kere uyarı yapılmasına rağmen ısrarla kalabalık kitleler halinde bir arada bulunacak şekilde hareket edilmesi devletin kısmen bu tedbiri almasına neden oldu. Türk Ceza Kanunu'nda aslında sokağa çıkma yasağı ile ilgili açık bir hüküm yok.
SOKAĞA ÇIKANA 3 BİN 150 LİRA PARA CEZASI, İKİ AYDAN BİR YILA HAPİS
- İçişleri Bakanlığı, Sokağa Çıkma Kısıtlaması/ Yasağı Genelgesi'nde, İl İdaresi Kanunu'nun 11/C maddesi ve Umuma Hıfzısıhha Kanunu'nun 27'nci ve 72'nci maddesi kapsamında bu genelgenin yayınlandığını açıkladı. 65 yaş ve üstü ile kronik hastalıkları olanlardan sokağa çıkma yasağını ihlal edenler olursa hangi cezalar veriliyor?
- Yasağa aykırı hareket eden kişiler önce kolluk güçlerince uyarılır. Kolluk güçlerinin uyarılarına rağmen sokakta bulunmaya devam edenlere, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 282. maddesi gereğince 3 bin 150 lira para cezası kesilir. Ve ayrıca 5442 sayılı il idaresi kanunun 11/C Maddesi atıfıyla aynı kanunun 66. maddesi gereğincede 5326 sayılı Kabahatlar Kanunu'nun Emire Aykırı Davranışta bulunma başlıklı 32. maddesine dayanarak 392 lira idari para cezası kesilir. Ayrıca 5442 sayılı il idaresi kanunun 66. maddesi 3 ay ile 1 yıl arası hapis cezası da öngörmektedir.
Para cezasına rağmen evine dönmeyenler için hem 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma başlıklı 195. maddesinde yer alan "Yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişi iki aydan bir yıla hapis cezası ile cezalandırılır" hükmü ile karşı karşıya kalacaklardır.
Ayrıca tüm bunlara rağmen güvenlik güçlerine direnen ve mukavemet gösterenler ise 5237 sayılı TCK'nın ilgili maddeleri göz önünde bulundurularak gözaltına alınabilecektir. Kamu sağlığını tehlikeye atan bulaşıcı hastalıkların yayılmasını engellemek için konulan sokağa çıkma yasağını delen kişiler tüm bu süreci mutlaka yaşayacaklardır.
İKAZ VE PARA CEZASI SONRASI EVE DÖNMEYENE HAPİS CEZASI VAR
-Sokağa çıkma yasağını ihlal edenler ve kolluk görevlilerinin ikazlarına uymayanlara nasıl bir süreç işletilecek peki?
-Valilikleri zaten bu konularda açıklama yaparak halka gerekli bilgilendirmeyi ayrıca yapmaktadır. Sokağa çıkma yasağını ihlal edenlere sıralı uyarı, kontrol ve ceza uygulamalarının yapılır. Buna göre birinci ikaza uymayanlara, İl Hıfzıssıhha Kurul Kararları'na riayet etmemekten 3 bin 150 lira idari para cezası uygulanacak. Yapılacak ikinci kontrolde de ikametlerinde bulunmayanlar valilikçe belirlenen yerlerde en çok 14 gün süreyle gözlem altına alınacak.
Haklarında tekraren 3 bin 150 lira para cezası uygulanacak. Ayrıca TCK'nın 195. maddesi uyarınca adli işlem yapılacak. İl Hıfzıssıhha Kurulu'nun yukarıdaki kararlarına uyulmaması halinde ve her seferinde olmak üzere, Hıfzıssıhha Kanunu'nun 282. maddesi gereğince 3 bin 150 TL ceza uygulanır. Kabahatler Kanunu'nun 32. maddesi 392 TL para cezası uygulanır. Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma başlıklı TCK 195. maddesi gereğince 2 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıyla istemiyle yasal işlem yapılır.
-SOKAĞA ÇIKMA YASAĞINA KARŞI OLANLAR İÇİN NELER DERSİNİZ?
-Kendi özgürlükleri için sokağa çıkma hakkı olduğunu söyleyenler aslında toplu alanlarda hareket etmek suretiyle yakın temasla salgının yayılmasına neden oluyorlar. Bu şekilde hem kendilerinin hem bir başkasının hayatını riske atarak birbirlerinin yaşama hakkını ellerinden alıyorlar. Bu süreçte özgürlüklerin kullanılmasını durdurmamak demek başkalarının yaşam hakkını ellerinden almaya teşebbüs etmek demektir. Devlet ise buna müsaade etmez ve gerekli tedbirleri bu yasakları koyarak alır.
İŞTE O KANUNLAR:
BİR:
5442 sayılı il idaresi kanunu;
11/ C maddesi, İl sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir. (Ek cümle: 25/7/2018-7145/1 md.) Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır.
(Ek paragraf: 25/7/2018-7145/1 md.)
Vali, kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu ya da bozulacağına ilişkin ciddi belirtilerin bulunduğu hâllerde on beş günü geçmemek üzere ildeki belirli yerlere girişi ve çıkışı kamu düzeni ya da kamu güvenliğini bozabileceği şüphesi bulunan kişiler için sınırlayabilir; belli yerlerde veya saatlerde kişilerin dolaşmalarını, toplanmalarını, araçların seyirlerini düzenleyebilir veya kısıtlayabilir ve ruhsatlı da olsa her çeşit silah ve merminin taşınması ve naklini yasaklayabilir.
(Mülga birinci cümle: 25/7/2018-7145/1 md.) (...) Bu fıkra kapsamında alınan ve ilan olunan karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66. Madde hükmü uygulanır.
İKİ:
66. MADDE HÜKMÜ İSE AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE DÜZENLENMİŞ OLUP İDARİ PARA CEZASI VE HAPİS CEZASI VARDIR.
Madde 66 – (Değişik: 23/1/2008-5728/125 md.)
İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler veya riayet etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmü uyarınca cezalandırılır.
(Ek cümle: 27/3/2015 - 6638/16 md.) Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların baş göstermesi hâlinde vali tarafından kamu düzenini sağlamak amacıyla alınan ve usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı davrananlar, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
ÜÇ:
5237 Sayılı TCK Madde 195: "Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişi, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır"
