Meclis'te kabul edilerek yasalaşan 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile çalışma hayatında yeni bir dönem başladı. Buna göre artık iş mahkemelerine gitmenin ön şartı arabulucuya gitmek oldu. İşçi ile işverenler arasındaki tüm uyuşmazlıklara önce arabulucular bakıyor. Arabuluculuk ile ilgili çok fazla soru geliyor. İşte arabuluculuk rehberi...
* HANGİ DAVALARA ARABULUCU BAKIYOR?
Bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı olarak kabul ediliyor. Çalışan tarafından talep edilebilecek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, eşitliğe aykırılık tazminatı, sendikal tazminat, mobbing tazminatı, ücret, prim, ikramiye, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve benzeri işçilik alacaklarının söz konusu olması halinde arabulucuya gidilmesi gerekiyor. İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi veya manevi tazminat davaları ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları kapsam dışı tutuluyor.
* BAŞVURU İÇİN BİR SÜRE SINIRI VAR MI?
Evet var. İşçinin, sözleşmesinin sona ermesinin kendisine bildirilmesinden sonra 1 ay içinde başvurması gerek. Bu süreyi geçirmemek gerekiyor.
* ARABULUCU NASIL SEÇİLECEK?
Başvuru karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılacak. Bunun için adliyelerden bilgi alınabilir.
* DAVA NE KADAR SÜREDE ÇÖZÜLECEK?
Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde sonuçlandırmak zorunda. Bu süre en fazla 1 hafta uzatılabiliyor.
Böylece dosyanın 1 ay içinde sonuca ulaştırılması gerekiyor. Daha önce yıllar süren ve insanları canından bezdiren dava aşamaları böylece 1 aya kadar inmiş bulunuyor.
* ARABULUCU HİZMETİ ÜCRETLİ Mİ?
Evet arabulucular için ücret ödeniyor. Ücret tarifeleri her yıl Ocak ayında belirlenip ilan ediliyor. Bu tarife dışında ücret alınmıyor.
* ÜCRET KİM TARAFINDAN ÖDENECEK?
Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaları halinde, arabuluculuk ücreti, aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanıyor.
* ARABULUCUNUN KARARI KESİN Mİ?
Arabulucuya gitmek zorunlu, ancak uzlaşmak zorunlu değil. Taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa mahkemeye gidilmesinde bir engel yok. Arabuluculukta çözümlenmiş bir konunun tekrar yargı konusu yapılabilmesi için tehdit, hile, cebir gibi taraf iradelerini sakatlayan bir olgunun varlığı gerekir. Bu yüzden imzalanan anlaşma belgesi mahkeme kararı niteliğinde belge sayılıyor ve konular yargıya taşınamıyor.
* TOPLANTIYA GİDİLMEZSE NE OLUR?
Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur.
Sürece geçerli bir mazeret göstermeksizin katılmayan işveren, davada haklı çıksa bile, yargılama giderlerinin tamamını ödemek zorunda kalır. Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılır.
