Milyonlarca çalışan için bir güvence olan kıdem tazminatı hesabında birçok püf noktası bulunuyor. Bu ayrıntıları değerlendirdiğinizde tazminatınızı da artırabiliyorsunuz. Yani size nakit olarak ve düzenli ödenen her parayı brüt ücrete eklediğinizde giydirilmiş brüt ücret ortaya çıkıyor ve buna göre tazminatınız hesaplanıyor. Türkiye'de kıdem tazminatını alabilmek için bir işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmak gerekiyor. Bu da tazminat için yeterli sayılmıyor. İşçinin aynı zamanda kendi kusuru dışında ya da sebepsiz olarak işten çıkartılması ya da haklı fesih ile ayrılması şartı bulunuyor.
ÜCRET HİLESİ VAR
Ayrıca kanunun tanıdığı emeklilik, evlilik, askerlik, 15 yıl 3600 gün hakkı gibi tazminat alma yöntemleri de bulunuyor. Tazminat hesabında her yıl için bir brüt maaş ödeniyor. Bu ödemeden sadece damga vergisi kesilebiliyor. Bir yıldan fazla süreler eğer yıla tamamlanmıyorsa, örneğin 2 yıl 4 ay çalışıldıysa bu 4 ay da hesaplanarak ödeniyor. Burada brüt maaşın nelerden oluştuğu önem kazanıyor. Böylece tazminat miktarını da bu maaş belirliyor. Kıdem tazminatına esas olarak alınan brüt maaş çalışanların bordrolarında belirtiliyor ve Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildiriliyor. Birçok işyeri hile yaparak gerçek maaş yerine bordrolara asgari ücret yazıyor ve SGK'ya bunun üzerinden prim ödüyor. Burada devletten vergi ve prim kaçıran işveren, çalışanın tazminatının da düşmesini sağlıyor. Bu yüzden bordroda gerçek maaşınız yoksa aldığınız fazla parayı gösterir belgeleri mutlaka saklayın. Bu belgelerle tazminatınızı artırabilir ve gerçek maaşınız üzerinden alabilirsiniz.
EK ÖDEMELER
Tazminata esas brüt ücret belirlenirken, işçiye yapılan tüm düzenli ödemelerin de eklenmesi gerekiyor. Burada her ay ödenen yardım paraları, makam tazminatları, telifler primler gibi tüm ek ödemeler brüt maaşa eklendikten sonra tazminatın hesaplanması gerekiyor. Örneğin bir çalışanın brüt maaşı 3 bin lira. Bu çalışan her ay 500 lira da prim alıyorsa, 10 yılsonunda alacağı tazminat 30 bin lira değil 35 bin lira olacak. Bu hakkını kullanmasa bu işçi 5 bin lira daha az tazminat alabilir. Örneğin, her yıl düzenli olarak verilen Ramazan kolisi bile kıdem tazminatı hesabına eklenebiliyor. Yılda bir kez verilen ikramiye ya da primlerde hesaba katılıyor.
MAAŞA DAHİL EDİLENLER
Brüt maaşa düzenli olarak ödenen paralar dahil ediliyor ve giydirilmiş brüt ücret ortaya çıkıyor. Bu ödemelerden bazıları şöyle:
1.Yemek yardımı, 2. Kasa tazminatı, 3. Gıda yardımı, 4. Yakacak yardımı, 5. Eğitim yardımı, 6. Konut yardımı, 7. Giyecek yardımı, 8. Erzak yardımı, 9. Sosyal yardım niteliğindeki ayakkabı ya da bedeli, 10. Unvan tazminatı, 11. Aile yardımı, 12. Çocuk zammı, 13. Temettü, 14. Havlu ve sabun yardımı, 15. Taşıt yardımı, 16. Yıpranma tazminatı, 17. Nitelik zammı, 18. Sağlık yardımı, 19. Mali sorumluluk tazminatı, 20. Bayram harçlığı, 21. Lojman tahsisi, 22. Aydınlatma, yakıt, su bedeli, 23. Teşvik primi, 24. Devamlı ödenen primler.
HESABA EKLENMEYENLER
Aşağıdaki ödemeler ise düzenli olmadıkları için tazminata eklenmiyor: 1. Yıllık izin ücreti, 2. Evlenme yardımı, 3. Hafta tatil ücreti, 4. Bayram harçlığı, 5. Hastalık yardımı, 6. Genel tatil ücreti, 7. Doğum yardımı, 8. Ölüm yardımı, 9. İzin harçlığı, 10. Teşvik ikramiyesi ve primleri, 11. Devamlılık göstermeyen primler, 12. Seyahat primleri, 13. Fazla çalışma ücreti, 14. İş arama yardımı, 15. Harcırah, 16. Bir defalık ikramiyeler.
