İnternetten sorunlu araç satın alınırsa ne olur? Alıcının hakları neler?

İkinci el araç satın alırken bazı sorunlar yaşanabiliyor. Bu sorunların en çok yaşananlarından birisi de satın alınan aracın hasar kaydının kontrol edilmemesi ve pert kayıtlı olduğuna bakılmaması.

Benzer bir sorun yaşanmasına ilişkin Milliyet yazarı Prof. Dr. Erol Ulusoy konuya dair şu yazıyı kaleme aldı:

İhsan Amca'yı geçen haftadan tanıyorsunuz. Beni yine aradı ve Antalya'da bir akrabasının internetten araç satın aldığını, parası ödendikten sonra aracın pert olduğunun ortaya çıktığını, hukuken ne yapılabileceğini sordu.

İhsan Amca, her hukuk düzeninin eleştirilecek yönleri bulunur. Bizim hukuk sistemimiz ileri düzeyde adalet ve hakkaniyete göre oluşturulmuştur. Bu sebeple, birçok ülke vatandaşlarına göre çok şanslıyız. Sadece uygulamada biraz sorunlarımız var. Kısaca İhsan Amca, senin akrabanın durumunu adil bir şekilde düzenleyen hukuk kurallarımız var ve bereket versin ki bu hukuki çözecek iyi hukukçularımız da var.

İhsan Amca'nın bahsettiği Antalya'daki akrabasının mahkemeye de intikal eden sorunu tam şöyle:

İhsan Amca'nın akrabası ikinci el bir araç satın almak ister. Bunun için hemen internete girer ve ikinci el araç ilanlarının bulunduğu sitelerde uzun uzun araştırmalar yapar. Sonunda kendisine göre bir araç bulup, pazarlıkla aracı 38 bin TL'ye satın alma konusunda anlaşmaya varır. Aslında aracın piyasa değeri 50 bin TL'dir, o yüzden İhsan Amca'nın akrabası çok kârlı bir araç satın aldığını düşünüp, için için sevinir.

İhsan Amca'nın akrabası "yaş tahtaya basmaz", satıcıyla birlikte aracı oto eksperi olarak çalışan bir yere götürüp inceletir. Eksper araçtaki kusurları söyler, ama aracın pert olduğunu bilemez, raporuna da aracın pert olduğuna dair bir tespit yazmaz.

Kaskoda anlaşıldı

Eksper raporundan sonra taraflar 8 Şubat 2012 tarihinde notere gidip aracın satışını yaparlar, İhsan Amca'nın akrabası parayı ödeyip aracı teslim alır. Birkaç gün sonra "Kazası var, belası var" diye düşünüp, aracına kasko yaptırmak ister. Çocukları aynı okula giden sigorta acentesi tanıdığına gider. Sigorta acentesi araçla ilgili TRAMER araştırmasında bir de ne görsün, araçta ağır hasar kaydı olup, araç pert'e çıkmıştır. Sigortacı kasko yapmayı reddeder.

İhsan Amca'nın akrabası hemen satıcıya gider, satıcı yüzüne bile bakmaz. "Geçmiş olsun, artık yapacak bir şey yok".

Gerçekten öyle mi, yapacak bir şey yok mu? İhsan Amca'nın akrabası ne yapması gerektiğini sorup soruşturmaya başlar. Avukatına gider ve bundan sonrasını hukuken hep doğru yapar. Avukat 20 şubat 2018 tarihinde satıcıya bir ihtarname çeker ve aracı iade almasını, paranın iadesini ihtar eder. Satıcı umursamaz. Sonunda iş mahkemeye intikal eder. İhsan Amca'nın akrabası, aracın pert olmuş değerinin aslında 27 bin TL olduğunu, bu sebeple 11 bin TL tazminat talep ettiğini belirtir. Avukat burada da talebi doğru tespit etmiş, aracın iadesi gibi bir taleple davayı açmamıştır.

Satıcı, aracın piyasa değerinin çok altında satıldığını, aracın pert olduğunu alıcıya söylediğini, ayrıca alıcının kendisinin bizzat araçla ilgili Trafik Şube Müdürlüğü'nce tutulan kayıtları, aracın sigorta kayıtlarını, TRAMER kayıtlarını inceleme ve TRAMER'e SMS atarak bilgi edinme olanağının bulunduğunu ileri sürerek, davanın reddini ister.

Mahkeme İhsan Amca'nın akrabasının davasını reddeder. Mahkemeye göre, piyasanın çok altında bir bedelle araç satın alan ve araçla ilgili TRAMER kayıtlarını incelemeyen kişinin, aracın pert olduğunu bilebilecek durumda olduğunu ve aracı pert haliyle satın almayı kabul ettiği varsayımına dayanır.

Yargıtay bozdu

Mahkemenin kararı temyiz edilir. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, İhsan Amca'nın akrabasını haklı bulur ve mahkemenin kararını bozar. Çünkü Yargıtay'a göre, dava konusu aracın pert olduğu alıcıdan gizlenmiştir. Türk Borçlar Kanununun 223. maddesi hükmüne göre, alıcı, devraldığı aracın durumunu işlerin olağan akışına göre imkân bulunur bulunmaz gözden geçirmek ve araçta satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse, bunu uygun bir süre içinde ona bildirmek zorundadır. Alıcı gözden geçirmeyi ve bildirimde bulunmayı ihmal ederse, satılanı kabul etmiş sayılır. Ancak, araçta olağan bir gözden geçirmeyle ortaya çıkarılamayacak bir ayıp bulunması halinde, bu hüküm uygulanmaz. Bu tür bir ayıbın bulunduğu sonradan anlaşılırsa, hemen satıcıya bildirilmelidir; bildirilmezse satılan bu ayıpla birlikte kabul edilmiş sayılır.

Bir aracın piyasa değerinin çok altında satılması, aracın pert olduğu sonucuna götürmez. Alıcının yetkili servise sorarak araç hakkında bilgi alma olanağının bulunması, Trafik Şube Müdürlüğü'nce tutulan ve aracın sigorta ve TRAMER kayıtlarını inceleme olanağı ve hatta TRAMER'e SMS atarak bilgi edinme olanaklarının kullanılmamış olması bile, araçtaki gizli ayıbın bilindiği ve aracın ayıplı olarak kabul edildiği sonucuna götürmez.

Pert olduğunu söylemişse...

Görüyorsun İhsan Amca, akrabanın hakları Yargıtay tarafından korundu ve zararının satıcı tarafından karşılanmasına karar verildi.

İhsan Amca da adaletin yerini bulmasına çok mutlu oldu. Fakat kafasına takılan bir soruyu da sormaktan çekinmedi: Araç satın alınmadan önce oto ekspertiz raporu da hazırlandı, yani alıcının satılanı inceleme yükümlülüğü de yerine getirildi. Araç, uzmanlar tarafından iyice muayene edilerek satın alındı. Yine de nasıl oluyor da satıcı sorumlu oluyor?

Hemen söyleyeyim İhsan Amca, çünkü eksper raporlarında aracın pert olup olmadığına, ağır hasarlı olup olmadığına dair hiçbir şey yazmaz. Ağır hasar, pert kaydı sigortayla ilgili bir husus olup, sigorta kayıtlarında görünür. Kısaca İhsan Amca, internetten alınan araçların ekspertiz raporu alınsa dahi, araç pert ise, alıcının uğradığı zararın tazmini gerekir. Ya da duruma göre alıcı aracı iade edip, parasını geri alabilir.

Ama aracın pert olduğu alıcıya söylenmişse ve bu da ispatlanabilirse, yani aracın pert olduğu bilinerek satın alınmışsa, sonradan “Vay, bu araç pert’miş, istemiyorum” demek de olmaz, İhsan Amca!