İnsanların pek çoğu uykusuzluk hastalığından şikayetçi. Herkes hayatının bir döneminde uykusuzluk ya da uykuya dalmada zorluk yaşar. İş, ail eve sürekli teknoloji insanları yeterince uyumasını engeller. Diğer nedenler ise önemli derecede stress, hastalık, ilaçlar, psikolojik sıkıntılar ve düzensiz uykudur. Uykusuzluk hastalığı, kadınlarda erkeklerde olduğundan daha yaygındır. Ve yine yaşı ileri olanlarda daha fazla görülür. Eğer uyku problemleriniz 3 aydan uzun sürer ve günlük hayatınızı olumsuz etkilerse, bu hastalığa yakalanmış olabilirsiniz.
İNSOMNİA HASTALIĞI NEDİR?
Uykuya dalmakta veya uykuyu sürdürmekte güçlük veya uykunun dinlendirici olmaması gibi şikayetler "uykusuzluk" olarak tanımlanır. Yetişkinlerin yüzde 10–15'inin süreğen ve ciddi uykusuzluk tarifi son derece yaygındır. İlerleyen yaşlarda ve kadınlarda daha yaygındır. Uykunun zamanı ve süresi altta yatan hemeostatik uyku sürdürümü ve sirkadiyen (biyolojik saat) süreçlerle belirlenir. Uykusuzluk, bilişsel ve psikomotor performans kaybı, düşük yaşam kalitesi, artmış sağlık harcamaları, artmış iş okul devamsızlığı ve artmış duygu durum ve anksiyete bozuklukları veya madde kullanımı ile ilişkilidir.
AKUT UYKUSUZLUK NEDİR?
Genellikle 1 gün ila 3 hafta sürer. Yabancı mekânda bulunma, durumsal stres, akut tıbbi hastalık veya ağrı, vardiyalı çalışma, kafein veya alkol kullanma nedenleri ile oluşabilir. Yanlış öğrenilmiş davranışlar ve uykuya dair kaygı duyma, (şartlanılmış uykusuzluk) gibi sebepler ile uykusuzluk kendi kendine kötüleştiren döngü üretmez ise genellikle zaman ile düzelir. Tedavide altta yatan neden çözülmelidir. Birkaç günden uzun süren uykusuzluklarda uzman hekim kontrolünde medikal tedavi başlanmalıdır. Stres azaltıcı teknikler önerilmelidir.
KRONİK UYKUSUZLUK HASTALIĞI NEDİR?
Birincil kronik uyku bozuklukları (tüm kronik uykusuzlukların yüzde 10–20 kadarıdır) Kronik uykusuzluk 3 alt tipten oluşur.
Şartlanmaya bağlı veya psikofizyolojik uykusuzluk aslında uykusuzluk ve onun sonuçlarından korkunun yol açtığı bir anksiyete bozukluğudur.
Uyku durumunu yanlış algılama polisomnografik olarak kaydedilen uyku ile hastanın algıladığı uyku arasındaki bir tutarsızlık
İdiopatik uykusuzluk genellikle yaşam boyu sürer ve genellikle diğer nedenlerin dışlanmasıyla tanı konulur.
Tedavide bilişsel-davranışçı tekniklerin uzun dönemde en iyi etkinliğe sahip olduğu gösterilmiştir.
İKİNCİL KRONİK UYKU BOZUKLUKLARI
Psikiyatrik Hastalıklar: Tüm uykusuzlukların yüzde 50'den fazlası olarak kronik uykusuzluğun en yaygın nedenidir.
Kronik uykusuzluk hastalığının özellikleri şunlardır:
Uykuya dalmada zorluk ya da gecenin bir yarısı uyanmak
Uykuya dönmede zorluk
Bu gece görülen semptomlara bir de gündüz uykusuzluk yüzünden olanlar eklenir.
Bunlar:
Gündüz yorgun hissetmek
Rahatsızlık ve depresif mod
Konsantrasyon ve hafıza problemleri
Uykusuzluk hastalığı için davranışsal terapi
Bu hastalık yaygın bir sorun olsa da milyonlarca insan bu belirtileri göz ardı ediyor. İnsanlar bunun tedavisi olduğuna inanmıyorlar, ya da uykuya dalmak için ilaç kullanmak istemiyorlar. İyi haber şu ki, bu hastalığı tedavi ederken –eğer başka bir sağlık sorunu ile etkileşimde değilse-sıklıkla ilaç gerekmez. Pek çok therapist bu rahatsızlığı tedavi etmek için kavramsal davranışsal terapi (CBT-i) uygular.
CBT-i biraz çaba gerektiren bir programdır ama insanlara uykuya dönmelerinde yardım ettiği kanıtlanmıştır. Davranışsal terapi bir tedavi seçeneği. Ve oldukça çok insanda etkili. Tedavi gören insanların %70-80' i ilaç kullanmadan bu yöntemle geri uyuyor. Bu yöntemin amacı uyku düzenini ve alışkanlıkları değiştirmektir. Örneğin yatağınızı televizyon izlemek için ya da laptopunuz ile çalışmak için kullanıyorsanız, bu alışkanlığı değiştirmeniz gerekebilir.
Bu teknik uyarıcı control, uyku kısıtlaması, uyku hijyeni, rahatlatma teknikleri içerir ve size endişelerinizde başa çıkabilmenin yollarını öğretir. Yapabileceğiniz en iyi şey, istikrarlı kalarak beyninizi susturmaktır. Yetişkinler olarak uyku rutinlerimiz ile ilgili dikkatli olmalıyız. Beyniniz rutinleri sever.