"35 yaşından sonra yumurtalık rezervleri azalan kadınlar, 'Hem çocuk, hem de kariyer' diyorlarsa, mutlaka hamilelik öncesinde yumurtalık yaşlarına baktırmalılar" diyen Medical Park Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Yard. Doç. Dr. Çağcıl Yetim, doğurganlığın süresini belirleyen yumurtalık rezervlerinin nasıl tespit edilebileceğini anlattı:
Kadınların korkulu rüyası: Erken menopoz
Günümüzde kadınlar için kariyerleri hayatlarının en öncelikli gündem maddesi haline geldi. Modern kadınların önce eğitimlerini tamamlaması, sonra kariyerlerinde yükselmeyi beklemesi; çocuk sahibi olmayı ertelemelerine neden oluyor. Sosyal, mesleki ve ekonomik olarak belli bir düzeye geldikten sonra çocuk planı yapmaya başlayan kadın, neredeyse 35 yaşına geldiğinde çocuğu gündemine almaya başladı. Ancak hayatını planlayan kadın, doğurganlık kapasitesi ve hamilelik ihtimalinin 35 yaşından sonra hızla düştüğü gerçeğini hesaba katmıyor. Buna bir de modern kadının en büyük korkulu rüyası erken menopoz riski eklenince, kadınlar kariyer ve çocuk arasında kendini sıkışmış hissediyor.
DOĞURGANLIK SONA ERER
40 yaştan sonra çocuk sahibi olma oranı çok düşüyor
Erken menopoz korkusunda modern kadın pek de haksız sayılmaz. Çünkü kadının doğurganlığı 35 yaşından sonra azalmaya başlıyor, 40 yaşlarına gelindiğinde bu oran iyice düşüyor ve 40'larının ortalarına doğru da doğurganlık sona eriyor. Kadının adet görmeye devam etmesi, doğurganlığının sürdüğü anlamına da gelmiyor.
Doğurganlığı bitiren, yumurtalık rezervlerinin tükenmesi
Kadının doğurganlığını azaltan veya menopoza girmesine yol açan olay, yumurtalık rezervlerinin azalarak bitmesidir. Her kadının yumurtalıklarında kendi ihtiyacı olandan binlerce kat daha fazla yumurta hücresi yani germ hücresi vardır. Anne karnında 7 milyon olan yumurta hücreleri giderek azalmaya başlar; bebek dünyaya geldiğinde 2 milyona, ergenlikte 400 bine ve menopoz döneminde ise bine iner. Bu hücrelerin azalması, aslında planlı ve programlı bir hücre ölümüdür. Planlanmış bu hücre azalma hızı, bazı kadınlarda daha hızlı olduğunda veya genetik program ile menopoz yaşı 48-50 yaşlarından daha erken olarak 40 yaşın altına programlandığında, ortaya erken menopoz çıkabiliyor. Yumurta hücrelerinin bitmesi sonucu menopoz durumu ortaya çıktığından, bunun tedavisi mümkün olamıyor.
YUMURTA HÜCRESİ BİTMİŞ DEMEKTİR
Çocuk doğurma yaşını uzatmak mümkün mü?
Menopozu geciktirmek, çocuk doğurma yaşını uzatmak demek değildir; çünkü bitmiş, yok olmuş yumurta hücresini yerine koymak, yani yeniden var etmek mümkün olmamaktadır.
Yaşınız 30, yumurtalık yaşınız ise 40 olabilir
Günümüzde kadınların cevabını en çok bilmek istediği sorulardan biri: "Erken menopoz riskim var mı?" sorusudur. Erken menopoz riskini yani yumurtalık rezervlerinin durumunu; ultrason muayenesi ve bazı hormon tahlilleri ile öngörebiliyoruz. Kadının kronolojik yaşı, yumurtalık yaşıyla aynı olacak diye bir kural yok. Bazı durumlarda yumurtalığın yaşı kadının yaşından daha büyük olabilir. Örneğin kadının yaşı 30, yumurtalığın yaşı 40 olabilir; bu da erken menopozu getirebilir.
Çocuk planlayan kadınlar için önemli bir şans
Yapılan muayene ve hormon tahlilleri sonucu yumurtalık (over) rezervi azaldığını öngördüğümüz evli kadınlara çocuk doğurma planlarını ertelemeden hemen gerçekleştirmelerini öneririz. Çocuk sahibi olmayı isteyen ama kariyer hedefinden vazgeçmeyen kadınlar için ultrason ve basit birkaç hormon testiyle yumurtalık kapasitelerini söyleyebiliyoruz ve rezervinin azaldığını öngördüğümüz kadınlara çocuk planlarını ertelememelerini
YUMURTALIK AZALDIYSA TEDAVİYE BAŞLANMALI
Yumurtalık rezervi azaldığını tespit ettiğimiz kadınlarda en büyük düşmanımız zaman oluyor. Bu nedenle hızla çocuk sahibi olmayı sağlayacak test ve tedavileri başlatıyoruz. Bu süreçte kısırlık testlerini beklemeden yaparız, sorunları tespit edip tedaviyi de hızlandırırız. Bazı hastaların nasılsa tüp bebek var diye düşünüp bu tedaviyi geciktirdiğini görüyoruz ki; bu son derece sakıncalı. Tüp bebek başarı oranlarının en düşük olduğu grup maalesef yumurtalık rezervi az olan hastalardır. Çünkü yumurta hücrelerindeki sayısal azlık, beraberinde kalitesel azalmayı da getirmektedir.
Yumurtalık rezervi az olan hastalardan, diğer tüp bebek hastalarına oranla daha az sayıda sağlıklı yumurta hücresi alınabiliyor. Bu hücrelerin döllenmesi, bölünmesi ve embriyo oluşturma kapasiteleri de daha düşük oluyor. Ayrıca oluşan gebeliklerde anormallik, sakatlık olma riski de yükseliyor. Ancak hastalarımızdaki bu azalmış gebelik şansını tüp bebek ve genetik inceleme yöntemleriyle en iyi şekilde kullanmaya çalışıyoruz. Bu çiftlerin azalmış da olsa gebelik şansları vardır ve bu noktada her gün bizim için oldukça kıymetli. Bu nedenle tedaviyi elimizden geldiğince hızlandırıyoruz.
ANNE OLMAYI ERTELEMEYİN
Günümüzde evlilik yaşı büyük şehirlerde 30'lara geldi ve hatta artık bunu bile geçiyor. Ancak hamilelik yaşı ötelenebilir bir yaş değil. Hamile kalmak için fizyolojik olarak ideal yaşlar 20'lerin başı. 35'ten sonra kadının doğurganlığı hızlı bir şekilde azalıyor, 40'tan sonra bu azalma iyice hızlanıyor. 40'ların ortasından itibaren doğurganlık oranı yüzdesel olarak 1'lerin çok altına kadar düşüyor. Bu oran tabii ki 20'li yaşlarda da yüzde 100 değil, o dönemlerde bile her ay için yüzde 20'lerde. Bu yüzden çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar ertelemesin...
REZERVİNİZİ ÖLÇTÜRÜN
Kadınların yumurtalık rezervlerini ölçtürmelerini tavsiye ediyorum. Yumurtalık rezervi iyi olan kadınlar, 'önce kariyer, sonra çocuk' diyebilir.
TIP HER ZAMAN KADININ YANINDA
Yumurta dondurma: Tıp bilimi, kadının doğurganlığını ileriye götürebilecek bilgi birikimini her geçen gün geliştiriyor. Kadının yumurta rezervi azaldıysa, genç yaşlarda yumurtalık rezervi yeterliyken yumurtaları veya yumurta dokusu alınıp dondurularak saklanabilir. Kadın ileri yaşta menopoza girdiğinde bu donmuş yumurta dokusu kadına nakledilerek veya donmuş yumurta hücreleri ile rahatlıkla gebe kalması sağlanabilir. Erken menopoz riski olan kadınların ileride üreme potansiyellerini tehlikeye sokmamak için bu yönteme başvuru oranlarının arttığını görüyoruz.
Kanser, anneliğe engel değil: Yumurtalık rezervi azalmış, kemoterapi veya radyoterapi görecek, ameliyat sonrası yumurtalıklarının zarar görme ihtimali olan kanser hastası kadınlar yumurta dondurma yöntemine başvurabilirler.