Son 10 yıl içinde başta gelişmiş ülkeler olmak üzere tüm dünyada ilk gebeliğini ileri yaşlarda yaşayan anne adaylarının sayısında önemli artışlar gözleniyor. Tıpta ileri yaş terimi 35 yaş ve sonrasında gebelik yaşayan anne adaylarını tarif etmek için kullanılıyor.
GEBELİK YAŞI ERTELENDİKÇE KISIRLIK PROBLEMİ ARTIYOR
Kadınların eğitimlerini ileri aşamalara götürmeleri, kariyer tercihleri, etkin doğum kontrol yöntemlerinin geliştirilmesi ve infertilite (kısırlık) tedavi yöntemlerinin ilerlemiş olması bu duruma önemli katkılarda bulunmakta. Ancak Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Koray Altunay, gebelik yaşının ertelendikçe kısırlık problemlerinin arttığına, gebelik süreci zorlaştığına, gebelik ve doğumun komplikasyonları arttığına dikkat çekti.
Biyolojik nedenlerden dolayı ileri yaşlarla birlikte hamilelik (doğurganlık) oranlarının azaldığını kaydeden Op. Dr. Koray Altunay, "30 yaş altında herhangi bir ayda gebe kalabilme şansı yüzde 20 iken, 40 yaş üzerinde bu şans yalnızca yüzde 5 olarak öngörülmektedir. Doğurganlıkta olan bu değişiklikler; içinde bulunulan sağlık durumu, yumurtlama fonksiyonunda oluşan değişiklikler ve yumurtalıktan atılan yumurtanın yapısındaki değişiklikler ile açıklanabilir. Yaş ilerledikçe yumurta kalitesi düşer, bu da sperm tarafından döllenme kabiliyetlerinin azalmasına neden olur. Bu yumurtaların döllenmesi durumunda genetik bozukluklar açısından daha fazla risk söz konusudur" dedi.
İLERİ YAŞIN GEBELİK ÜZERİNE ETKİLERİ
İleri yaştaki kadınlarda hem infertilite ilgili sıkıntıların hem de gebe kaldıktan sonra gebelik problemlerinin artacağını belirten Op. Dr. Koray Altunay, şunları söyledi: "Kırk yaş üzerindeki kadınların gebe kalma şanslarındaki azalma büyük oranda yumurta hücrelerinde zaman içinde oluşan problemler ve yumurta hücrelerinde artan kromozomal problemlerve daha ileri yaşlarda menopoz ile ilgilidir. Yaşlanma ile yumurta kalitesinde meydana gelen bu bozulmayı önlemek için yapılabilecek hiçbir şey yoktur. Ayrıca tüm insanlarda yaşla birlikte bazı hastalıkların görülme sıklığında da artış olur. Bu hastalıklar arasında en önemlileri ve en sık görülenleri şeker hastalığı (diyabet) ve hipertansiyondur. Özellikle 40 yaşından sonra daha sık ortaya çıkan Tip 2 Diyabet hastalığında hastalık süresi uzadıkça kontrolsüz şeker yükselmesinin damarlara verdiği hasar da artmaktadır. Anne adayının ileri yaşlarda bir gebelik yaşaması durumunda kendisiyle ilgili risk artışı yaşın sayısal özelliğiyle değil, gebeliğe başladığı anda kendisinde kronik hastalıkların varlığı ya da yokluğu ile çok daha yakın ilişkidedir. Bebekte kromozomal anomali (Down sendromu gibi) ortaya çıkma olasılığı ise yaşla direkt ilişki göstermektedir."
İLERİ YAŞ ADAYLARDA TÜP BEBEK TEDAVİSİ
Tüp bebek tedavilerinde ileri yaş kadınlar için de fayda sağlayan yöntemler bulunduğunu ifade eden Op. Dr. Koray Altunay, "Hormon testleri ve ultrasonografide yumurtalık haznesinde ve işlevinde sorun gözlemlenmeyen kadınlarda 45 yaşına kadar tüp bebek tedavisi uygulanabilir. Ancak yaş ilerlemesinin olumsuz etkilerinden dolayı kromozomlar bakımından embriyonun incelenmesi gerekir. Preimplantasyon genetik tanı yöntemi de bu noktada devreye girer. İlerleyen yaşlarda yumurtalık rezervinde sorun saptanmayan kadınlarda, tüp bebek tedavisinde elde edilen embriyoların transfer edilmeden önce kromozomlar yönünden değerlendirilmesi sağlıklı bebeklerin dünyaya gelmesi açısından büyük önem taşır. Yaşı ilerlemiş ve yumurtalık haznesinde sorun olan bir kadın için tüp bebek tedavisinde gebeliğin gerçekleşmesi adına bir yöntem mevcut değildir" şeklinde konuştu.
İleri yaşta gebelik planlanırken öneriler.
İLERİ YAŞ GEBELİKLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Op. Dr. Koray Altunay, ileri yaş gebeliklerinde yapılması ve dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde sıraladı:
*Rutin testlerle birlikte, adetin belli dönemlerinde yapılan FSH, LH ve östradiol (E2) ölçümleri, yumurtalıkların durumu konusunda önemli bilgiler sağlar. Sonuçlar, kadının başarı şansı konusunda ek bilgiler verir.
*Önceden saptanmayan hipertansiyon ya da şeker hastalığı gibi durumlar için mutlaka gerekli testler yapılmalı,
* Yüksek tansiyon (hipertansiyon) ve şeker hastalığı gibi genel sağlık problemleri varsa bunların gebelikten önce kontrol altına alınması gerekir,
*İleri yaş grubundaki kadınlar, genetik hastalık riski taşırlar. Gebelik öncesi Preimplantasyon genetik tanı (PGT) testi; gebelik sırasında ise amniosentez veya koryon villus örneklemesi gibi girişimler genetik hastalıkları ortaya koymak açısından çok önemlidir.
*Kilo fazlası var ise verilmeli; çünkü şişman (obez) kişilerin gebeliklerinde problem yaşama riski daha da fazladır,
*Gebelik kararı ile birlikte özellikle folik asit içeren vitamin hapları alınması, bebekte gelişmesi muhtemel sinir sistemi anomalilerinin görülme sıklığını azaltacaktır,
*Son olarak perinataloloji (yüksek riskli gebelikler) konusunda deneyimli bir jinekolog (obstetrisyen) tarafından hamilelik izlemleri düzenli şekilde devam edilmeli.
