İnme, vücudunuzun bir kısmında kas fonksiyon kaybıdır. Yerelleştirilebilir veya genelleştirilebilir, kısmi veya eksiksiz ve geçici veya kalıcı olabilir. Felç, vücudunuzun herhangi bir bölümünü, hayatınızdaki herhangi bir zamanda etkileyebilir. Bunu yaşarsanız, etkilenen bölgelerde muhtemelen ağrı hissetmezsiniz.
Bir tedavi planı ve durum için görünüm, altta yatan felç nedeninin yanı sıra yaşanan semptomlara bağlı olacaktır. Teknolojik yenilikler ve tedavi edici müdahaleler, bağımsızlığınızı ve yaşam kalitenizi korumanıza yardımcı olabilir.
İNME BELİRTİLERİ NELERDİR?
Felç belirtileri genellikle tanımlamak kolaydır. Felç yaşarsanız, vücudunuzun belirli veya yaygın bir bölgesinde işlevini kaybedersiniz. Bazen toplam felç başlamadan önce bir karıncalanma veya uyuşma hissi meydana gelebilir.
İNME ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Doktorlar felci birçok farklı şekilde sınıflandırabilir:
YERİNE GÖRE
Lokalize felç, yüzünüz veya eliniz gibi vücudunuzun yalnızca bir bölümünü etkiler.
Genelleştirilmiş felç, çoklu vücut kısımlarını etkileyen bir grup durumdur. Türler şunları içerir:
sadece bir kol veya bacağını etkileyen tekel hastalığı
Vücudunuzun aynı tarafındaki bir kolu ve bir bacağını etkileyen hemipleji
her iki bacağınızı da etkileyen parapleji
hem kollarınızı hem de bacaklarınızı etkileyen quadriplegia veya tetraplegia
ŞİDDET
Kısmi felce sahipseniz, etkilenen vücut bölümlerindeki kaslar üzerinde bir miktar kontrolünüz olacaktır. Tamamen felce sahipseniz, etkilenen bölgelerdeki kasları kontrol edemezsiniz.
SÜRE
Felciniz geçici olabilir. Örneğin, Bell'in felsefesi, yüzünüzde geçici felce neden olabilecek bir durumdur. Vuruş ayrıca vücudunuzun bir tarafını geçici olarak felç edebilir. Zaman ve tedavi ile duygu ve koordinasyonunuzun bir kısmını veya tamamını geri kazanabilirsiniz.
Diğer durumlarda, felciniz kalıcı olabilir.
SAKIK FELÇ
Sarkık felci, kaslarınızın küçülmesine ve gevşek olmasına neden olur. Kas zayıflığı ile sonuçlanır. Spastik felç, sıkı ve sert kasları içerir. Kaslarınızın kontrolsüz bir şekilde titremesine veya spazmına neden olabilir.
Felce neden olan nedir?
Bazı insanlar felç olarak doğar. Diğerleri bir kaza veya tıbbi durum nedeniyle felç geliştirir.
Christopher ve Dana Reeve Vakfı'na göre, inme ABD'de felce neden oldu. Vakaların yaklaşık yüzde 30'undan sorumludur. Omurilik yaralanması, vakaların yaklaşık yüzde 23'ünü oluşturur. Multipl skleroz, vakaların tahmini yüzde 17'sine neden olur.
Diğer felç nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır:
FELÇ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Felç tanısı, özellikle kas fonksiyon kaybınızın açık olduğu durumlarda genellikle kolaydır. Felcinin tanımlanmasının daha zor olduğu iç vücut kısımları için doktorunuz X ışınları, BT taramaları, MRI taramaları veya diğer görüntüleme çalışmalarını kullanabilir.
Omurilik yaralanması varsa, doktorunuz durumunuzu değerlendirmek için miyelografiyi kullanabilir. Bu prosedürde, omuriliğinizdeki sinirlere özel bir boya eklerler. Bu, sinirlerinizi X-ışınlarında daha net görmelerini sağlar. Elektromiyografi de yapabilirler. Bu prosedürde, kaslarınızdaki elektriksel aktiviteyi ölçmek için sensörler kullanırlar.
Felç (İnme) nasıl tedavi edilir?
Bir tedavi planı, felçlerin altında yatan nedene ve aynı zamanda yaşanan semptomlara bağlı olacaktır. Örneğin, bir doktor reçete yazabilir:
İnme tedavisi mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Beyin damarı tıkandığında, beyin dokusunda hasar oluşmaya başlar. Bu hasar bekledikçe daha da genişler. Tıkanan damar büyük olduğunda ve süre uzadığında beyin hasarı artar. Bir an önce damarın açılması ise tüm bunları engelleyerek beyin dokusunda oluşan hasarın genişlemesinin önüne geçer. Beyin dokusunda, inme nedeniyle oluşan hasarı, ne kadar kısıtlı tutabilirsek o derece erken ve hızlı düzelme sağlayabiliriz. Bu nedenle, inme söz konusu olduğunda hızlı tedavi erken ve hızlı düzelme demektir.
Toplardamar içi pıhtı eritici ilaç tedavisi (Tromboliz)
İnme belirtileri başladıktan sonra en geç ilk 4.5 saat içinde yapılabilen toplardamar içi pıhtı eritici ilaç uygulamasıdır. İdeali mümkün olan en kısa süre içinde yapılmasıdır. Bu tedavi pıhtıyı çözerek kan akışının hızlı ve etkin bir şekilde düzelmesine dolayısı ile inmenin düzelmesine yardımcı olur.
Eğer hastanın durumu bu tedavinin uygulanması için uygun değil ya da inmenin oluşmasından itibaren geçen zaman dilimi uzamış ise damar içi pıhtı çözücü tedavi uygulaması yapılamaz. Doktorunuz tedavide başka ilaç ve yöntemlere başvuracaktır.
Anjiyografik pıhtı çıkarma tedavisi (Trombektomi)
Beyni besleyen ana damarlar pıhtı ile tıkanmış ise bu geniş damarların içindeki pıhtı kitlesinin eritilmesinde toplardamar yolu ile uygulanan pıhtı eritici ilaç yani intravenöz tromboliz tedavisi yeterli olmaz. Bu durumda tedavinin esas amacı anjiyo yöntemi ile tıkanan beyin damarının bulunarak ve özel cihazlarla pıhtının çıkarılması işlemidir. İlk 6 saatte uygulanan 'anjiyografik pıhtı çıkarma tedavisi' o denli yararlıdır ki, tedavi edilen 3 hastanın 1'i tamamen eski hayatına dönmektedir.
Bu iki tedavi uygulamalardan biri diğerine alternatif olarak kullanılmaz. Aksine, birbirlerini tamamlayıcı ve başarı arttırıcı olarak kullanılır.
Tekrarlayabilecek yeni bir inmenin önlenmesi
Acil inme tedavisi sonrasında hastanın geçirdiği inmenin nedenine yönelik gerekli tüm araştırmalar yapılarak nedene uygun tedavinin uygulanması inme tekrarının önlenmesinde çok önemlidir.
Pıhtının kaynağına yönelik ilaç tedavileri
Antitrombotik ilaçlar, beyin damarlarında inmeye neden olabilecek pıhtı oluşumunu engelleyen ve oluşan kan pıhtılarının büyümesini engelleyen ilaçlardır. Bu ilaç grubunda iki farklı ilaç alt grubu bulunmaktadır.
Çoğu durumda felç tedavi edilemez. Ancak bir sağlık ekibi belirtileri yönetmenize yardımcı olmak için çeşitli tedaviler, araçlar ve stratejiler önerebilir.
