Aydın ilinin Kuşadası kasabasından olduğu için Kuşadalı ve Adavî nisbeleriyle de tanınır. Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Meşhur eseri Netâicü'l-efkâr'ı yazıp bitirdiği tarih olan 27 Ramazan 1085 (25 Aralık 1674), İsmâil Paşa ile Kehhâle tarafından onun ölüm tarihi olarak gösterilmektedir. Mezarı Kuşadası'ndadır.
Eserleri. 1. Netâicü'l-efkâr. Birgivî'nin nahve dair meşhur eseri İzhârü'l-esrâr'ın şerhidir. Bu şerhin İstanbul ve Kahire'de birçok defa basılması (bk. GAL Suppl., II, 656), ayrıca birçok müellif tarafından üzerine hâşiyeler yazılması, onun özellikle Osmanlı Türkleri arasında Arap dili öğretiminde ne derece önemli rol oynadığını göstermektedir. Hâşiyelerinin en tanınmış olanları, Muhammed b. Sâlih'in Fevâidü'l-ezkâr (İstanbul 1326), Mustafa b. Dede'nin Gayetü'l-enzâr (İstanbul 1263) ve Mustafa b. Muhammed'in Menâfiu'l-ahyâr (İstanbul 1279, 1325) adlı eserleridir. Şemseddin Sâmi, birtakım teferruatı ihtiva ettiğini söyleyerek Netâicü'l-efkâr'ı okuyup okutmanın vakit kaybından başka bir şey olmadığını kaydeder. Eski Edirne Müftüsü Muhammed Fevzi, eserin nahivle doğrudan ilgili olmayan kısımlarını çıkararak ibaresini basitleştirmiş ve buna Miftâhu'l-merâm fî tarîfi ahvâli'l-kelime ve'l-kelâm adını vermiştir. Eser bu yeni şekliyle 1305'te İstanbul'da basılmıştır. Ayrıca Netâicü'l-efkâr'ın İstanbul kütüphanelerinde pek çok yazması bulunmaktadır. 2. Hâşiyetü Adalı ale'l-İmtihân. Arap grameri ile ilgili olan bu eser de Birgivî'nin İmtihânü'l-ezkiyâʿ adlı kitabının hâşiyesidir (İstanbul 1260, 1270). İmtihânü'l ezkiyâʿ ise İbnü'l-Hâcib'in meşhur gramer kitabı el-Kâfiye'nin, Kādî Beyzâvî tarafından Lübbü'l-elbâb adıyla yapılan muhtasarının şerhidir. Türk Ansiklopedisi'nde Adalı'nın Lübbü'l-elbâb'a da bir şerh yazdığı kaydedilmekte ise de doğru değildir. 3. el-Hayât fî şerhi Şürûti's-salât. Kemalpaşazâde'nin Şürûtü's-salât adlı eserine yazdığı bir şerhten ibarettir.
Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi