Dildâr Ali kimdir ?

1166 (1753) yılında Hindistan'ın Nasîrâbâd şehrinde doğdu. Nesebi, on birinci imam Hasan el-Askerî'nin kardeşi Ca'fer b. Ali el-Hâdî'ye ulaşır. Ailesi Sebzevâr'da ikamet etmekte iken büyük dedelerinden Necmeddin Ali, Sultan Mahmûd b. Sebük Tegin'in hizmetine girmesinden dolayı Hindistan'da yerleşmiştir.

Dildâr Ali, ilk öğrenimini Leknev yakınındaki Sendîle'de Haydar Ali b. Mevlâ Hamdullah'tan yaptıktan sonra İlâhâbâd'da Seyyid Gulâm Hüseyin'den matematik okudu. Ardından Ray Bereylî'de (Rai Bareilly) aklî ilimler konusunda Mevlâ Bâbullah'tan faydalandı. Daha sonra öğrenimine Feyzâbâd ve Leknev'de devam etti. Vahîd el-Bihbehânî diye tanınan Muhammed Bâkır Bihbehânî'den kendi eseri el-Fevâʾidü'l-Hâʾiriyye'yi ve Ebû Ca'fer et-Tûsî'nin el-İstibsâr'ını, Seyyid Ali Tabâtabâî'den de Riyâzü'l-mesâʾil adlı eserini okudu. Bu arada hadis ve tarih konusunda Muhammed Mehdî eş-Şehristânî'den faydalandı. Daha sonra Necef'e giderek Muhammed Mehdî Bahrülulûm'un derslerine devam etti. Bir müddet Sâmerrâ'da kaldıktan sonra Meşhed'e gitti. Burada Muhammed Mehdî b. Hidâyetullah el-İsfahânî'nin derslerine katıldı ve 1200 (1786) yılında ondan icâzet aldı. Hindistan'a dönerek memleketi olan Nasîrâbâd'a yerleşti. Nasîrâbâd'da bir mescid ve on muharrem törenlerinin icrası için Gufrân Meâb adını verdiği bir hüseyniyye* inşa ettirdi. Çalışmalarından haberdar olan Udhîler (Evedîler) Devleti'nin başveziri Hasan Rızâ'nın daveti üzerine Leknev'e giderek oraya yerleşti. Burada ilmî faaliyetlerini sürdüren ve Sultan Âsafüddevle ile iyi münasebetler kuran Dildâr Ali, bu bölgede İsnâaşeriyye Şîası'nın ilk defa cuma namazı ve cemaatle namaz kılmasını, ilim ve vaaz meclisleri kurmasını sağladı. Şiî-Ca'ferî anlayışının yayılması için sarfettiği gayretlerden dolayı çevresinde "el-allâmetü'l-fâik, kitâbullāhi'n-nâtık, hâtemü'l-müctehidîn, şemsü'l-enâm, hüccetullah ale'l-âlemîn, âyetullāhi'l-uzmâ fi'l-evvelîn ve'l-âhirîn" gibi unvanlarla anıldı ve şöhreti Hindistan sınırlarını aştı. Bazı eserlerinin Irak'ta yayılması neticesinde kendisinden ders okumak için çok sayıda talebe Leknev'e geldi. Öğrencileri arasında en ünlüleri Seyyid Ahmed el-Muhammedâbâdî, Muhammed Ali en-Nîsâbûrî el-Kentûrî, Emîr Murtazâ b. Muhammed el-Keşmîrî ve oğlu Sultânülulemâ Seyyid Muhammed'dir. Dildâr Ali 19 Receb 1235'te (2 Mayıs 1820) Leknev'de vefat etti ve daha önce yaptırdığı Gufrân Meâb Hüseyniyyesi'nde defnedildi.

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi


BİZE ULAŞIN
SON DAKİKA