İbn Hatîbüddehşe kimdir ?

750 (1349) yılında Suriye'nin Hama şehrinde dünyaya geldi. 760'ta (1359) doğduğu da zikredilmiştir (İbn Kādî Şühbe, IV, 109). Yukarı Mısır'ın Feyyûm kasabasından olan ve daha sonra Hama'ya yerleşip Hatîbüddehşe diye anılan (DİA, XII, 516-517) babasına nisbetle İbn Hatîbüddehşe lakabıyla tanındı. İlk öğrenimini Hama'da yaptı; küçük yaşta Kur'an'ı ezberledi. Ardından tahsil için Suriye ve Mısır'a gitti. Hadis, fıkıh, edebiyat ve nahivde kendini yetiştirdikten sonra 809 (1406) yılından itibaren ders vermeye başladı; hayatının büyük bir kısmını öğretimle ve fetva vermekle geçirdi. Talebesi İbn Hacer el-Askalânî'nin belirttiğine göre ilmî ve ahlâkî kişiliğiyle Hama'nın mümtaz bir şahsiyeti oldu (İnbâʾü'l-ġumr, VIII, 249).

İbn Hatîbüddehşe, Memlük Sultanı Şeyh el-Mahmûdî'nin sır kâtibi Kadı Nâsırüddin el-Bârizî'nin aracılığı ile Hama kadılığına tayin edildi ve on yıl kadar (1412-1422) bu görevde kaldı. Melik Eşref Barsbay sultan olunca görevinden alındı. Bundan sonra ilmî çalışmalarına devam etti ve Kāsımiyye Medresesi'nde ders verdi. Dalgınlığı sebebiyle bazı nakillerinde gevşek davrandığı ileri sürülen (Sehâvî, X, 130) İbn Hatîbüddehşe'nin şiir yazdığı belirtilir. İbn Hatîbüddehşe 17 Şevval 834'te (28 Haziran 1431) Hama'da vefat etti. Oğulları Kadı Kemâleddin ile Mahmûd da ilimle meşgul olmuşlardır.

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi