Receb 859'da (Temmuz 1455) Gazze'de doğdu ve burada yetişti. İbnü'l-Garâbîlî lakabıyla da bilinir. Kur'an yanında fıkıh, hadis, tefsir ve Arap edebiyatına dair bazı temel metinleri ezberledi. Receb 881'de (Kasım 1476) Kahire'ye gitti. Kemâleddin İbn Ebû Şerîf, Bedreddin el-Mardînî, Şemseddin es-Sehâvî, Cemâleddin el-Kûrânî ve Alâeddin el-Hısnî başta olmak üzere birçok âlimden fıkıh, usûl-i fıkıh, kelâm, kıraat, nahiv, aruz, mantık, ferâiz ve hesap dersleri aldı. Daha sonra Ezher'de ders verdi, Câmiu'l-Kal'a'da müderrislik ve hatiplik yaptı. Güzel sesi ve hitabetteki kabiliyetiyle halkın rağbetini kazandı. Hayatıyla ilgili kayda değer bilgi veren yegâne kaynak hocası Sehâvî'nin (ö. 902/1497) eḍ-Ḍavʾü'l-lâmiʿ adlı eseridir. İbn İyâs'ın 6 Muharrem (24 Mart), Gazzî'nin 15 Muharrem 918 (2 Nisan 1512) tarihinde öldüğünü belirttikleri Kansu Gavri Camii imam-hatibi Şemseddin Muhammed el-Gazzî eş-Şâfiî, İbn Kāsım el-Gazzî olmalıdır. Nitekim Kâtib Çelebi de ölüm tarihini 918 (1512) olarak kaydetmektedir.
Eserleri. 1. Fetḥu'l-ḳarîbi'l-mücîb fî şerḥi elfâẓi't-Taḳrîb (el-Ḳavlü'l-muḫtâr fî şerḥi Ġāyeti'l-iḫtiṣâr). Ebû Şücâ'ın fıkha dair Ġāyetü'l-iḫtiṣâr (et-Taḳrîb, el-Muḫtaṣar) adlı eserinin şerhidir. Müstakil olarak veya İbrâhim b. Muhammed el-Birmâvî ve Bâcûrî'nin hâşiyeleriyle birlikte birçok defa basılan eser (Bulak 1271, 1285, 1298; Kahire 1278, 1279, 1281, 1285, 1287, 1289, 1301, 1303, 1304, 1305, 1306, 1307, 1319, 1326) Malayca'ya (Singapore 1310/1893) ve L. W. C. van den Berg tarafından Fransızca'ya (Leiden 1895) tercüme edilmiştir. Fransızca tercümedeki bazı hataları G. H. Bousquet, Ebû İshak eş-Şîrâzî'nin Kitâbü't-Tenbîh'inin Fransızca çevirisinin ekinde tashih etmiştir (Kitāb al-Tanbīh ou le Livre de l'admonition, Alger 1949, appendice: Corrections proposées aux traductions par v. d. Berg de textes châfé'îtes). 2. Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi ʿAḳāʾidi'n-Nesefî (el-Ḳavlü'l-vefî li-Şerḥi ʿAḳāʾidi'n-Nesefî). Necmeddin en-Nesefî'nin meşhur akaid risâlesine Teftâzânî'nin yaptığı şerhin hâşiyesidir. 3. Ḥavâşî ʿalâ Ḥâşiyeti'l-Ḫayâlî. Teftâzânî'nin anılan şerhine Hayâlî'nin yaptığı hâşiyenin hâşiyesi olup önceki eserle aynı kitap olması muhtemeldir. 4. Ḥâşiye ʿalâ Fetḥi'l-muġīs̱. Zeynüddin el-Irâkī'nin hadis usulüne dair manzum eseri el-Elfiyye'ye yine kendisinin yaptığı Fetḥu'l-muġīs̱ adlı şerhin hâşiyesidir. 5. Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi Saʿdi'd-dîn li'l-ʿİzzî fi't-taṣrîf (Nüzhetü'n-nâẓır bi'ṭ-ṭarf fî ʿilmi'ṣ-ṣarf). İzzeddin ez-Zencânî'nin el-ʿİzzî fi't-taṣrîf'ine Teftâzânî'nin yaptığı şerhin hâşiyesidir. 6. Fetḥu'r-rabbi'l-melik li-Şerḥi Elfiyyeti İbn Mâlik. 7. Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi'l-Çârperdî li-Şâfiyeti İbni'l-Ḥâcib. 8. Manẓûme fi'd-dâl ve'ẕ-ẕâl (bu eserlerin yazma nüshaları için bk. Pertsch, I, 237; II, 216-217, 241; Hitti v.dğr., s. 467-468, 531; Brockelmann, GAL, I, 549; Suppl., I, 498, 525, 536, 612, 760; Selâhaddin el-Müneccid, s. 18).
Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi