İmkansız sanılan olay gerçekleşti! Zaman "kristale" dönüşüyor...
Viyana Teknik Üniversitesi’nden araştırmacılar, kuantum parçacıklarının inanılmaz etkileşimleri sayesinde zamanın düzenli bir ritim tutturabildiğini gösterdi. Bu keşif, bugüne kadar imkânsız olduğu düşünülen bir olayı gerçeğe dönüştürüyor ve kuantum fiziğinde çığır açabilecek yeni kapılar aralıyor.
Viyana Teknik Üniversitesi (TU Wien) araştırmacıları, alışılmadık koşullarda ortaya çıkan egzotik bir kuantum fenomenini gözler önüne serdi. Doğada ritimler sıkça karşımıza çıkar; Dünya'nın güneş etrafındaki dönüşü mevsimleri getirirken, sarkacın salınımı saatin işleyişini sağlar. Ancak bazı ritimler, dışarıdan bir etki olmadan, parçacıkların karmaşık etkileşimleri sayesinde kendiliğinden de ortaya çıkabilir. İşte bu olguya "zaman kristali" deniyor.
TU Wien araştırmacıları, zaman kristallerinin oluşumunda daha önce düşünülmemiş bir mekanizmayı ortaya koydu. Parçacıklar arasındaki kuantum korelasyonlarının, zaman kristallerinin oluşumunu engellediği düşünülürken, aslında bu yapıların stabil kalmasına yardımcı olabileceği gösterildi.
Araştırmacılar, lazer ışınlarıyla sabitlenen iki boyutlu bir parçacık kafesinde gözlemler yaptı. Kuantum etkileşimleri sayesinde kafesin durumu kendi içinde salınım göstermeye başladı. Bu, parçacıkların tek tek davranışlarıyla açıklanamayan kolektif bir davranış olarak tanımlanıyor.
Bu çalışma, kuantum çok parçacıklı sistemlerin daha iyi anlaşılmasına olanak tanıyor ve yeni kuantum teknolojileri ile yüksek hassasiyetli ölçüm tekniklerinin geliştirilmesinin yolunu açıyor.
Araştırma, Felix Russo ve Thomas Pohl tarafından "Quantum Dissipative Continuous Time Crystals" başlığıyla 11 Eylül 2025'te Physical Review Letters dergisinde yayımlandı.