Yönetmelik, insan ticareti suçunun önlenmesi, insan ticaretiyle mücadele, insan hakları kapsamında Türk vatandaşı ve yabancı ayrımı gözetilmeksizin insan ticareti mağdurlarının korunması, yabancı mağdura ikamet izni verilmesi ve mağdurlara sunulacak destek hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirliyor.
Yönetmelik, Türk vatandaşı veya yabancı ayrımı gözetmeksizin insan ticaretine konu olmuş gerçek kişileri kapsıyor.
Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesine de dayanılarak hazırlanan yönetmeliğin temel ilkesi, "Bu yönetmeliğin uygulanmasında, insan haklarına dayalı, toplumsal cinsiyet eşitliği temelinde, sosyal devlet ilkesine uygun, adil, etkili ve süratli bir usul izlenir" olarak belirlendi.
Yönetmeliğe göre, insan ticareti suçunu önleme ve bu suçla mücadeleye ilişkin politika ve stratejilerin oluşturulması konusunda çalışmalar yürütmek, eylem planı hazırlamak, kamu kurum ve kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşları arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla komisyon oluşturulacak.
Komisyon, bakanlık müsteşarı veya görevlendireceği müsteşar yardımcısının başkanlığında Yargıtay Başkanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı temsilcisi, Adalet, Aile ve Sosyal Politikalar, Avrupa Birliği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Milli Eğitim, Kültür ve Turizm, Dışişleri, Sağlık, Gümrük ve Ticaret Bakanlıkları ile Türkiye İnsan Hakları Kurumu, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Türkiye Barolar Birliğinin üst düzey temsilcileri ve Genel Müdürlük temsilcilerinden oluşacak. Komisyon, şubat ayında olağan toplanacak.
ACİL YARDIM VE İHBAR HATTI
Göç İdaresi Genel Müdürlüğünce Acil Yardım ve İhbar Hattı kurulup, işletilecek veya işlettirilecek. Bu amaçla Genel Müdürlük tarafından kurulan çağrı merkezleri, Acil Yardım ve İhbar Hattı olarak da kullanılabilecek.
Acil Yardım ve İhbar Hattına yapılan bildirimlerle ilgili, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun ilgili maddesi çerçevesinde işlem yapılacak. Acil Yardım ve İhbar Hattı görevlileri, kendilerine ulaşan kişisel bilgileri yasalarla yetkilendirilen merciler ile görevleri gereği bilgi sahibi olması gerekenler dışında hiçbir kişi ya da kurumla paylaşamayacak, Acil Yardım ve İhbar Hattına yapılan bildirimler, kayıt altına alınacak ve beş yıl süreyle saklanacak.
TALEBİN AZALTILMASINA YÖNELİK FAALİYETLER
Genel Müdürlük, insan ticaretine yol açan, kadın ve çocuklar başta olmak üzere, kişilerin her türlü istismarına sebep olan talebi engellemek için eğitici, sosyal ve kültürel alanlarda bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları yürütecek.
Genel Müdürlük, mağdurlara, insan tacirlerine, insan ticareti sürecine ve adli makamlarca yapılan işlemlere ilişkin toplanan verileri ilgili kurum ve kuruluşlardan talep edecek. Toplanan kişisel veriler konusunda gizlilik esas olacak. İnsan ticaretine ilişkin terimlerin, tanımların ve insan ticaretine maruz kalmış kişilerin belirlenmesindeki ölçütlerin ulusal düzeyde standartlaştırılması sağlanacak.
İnsan ticareti ile mücadele ve mağdurların korunması süreci kapsamındaki yetkililer ve görevliler, edindikleri gizlilik taşıyan her tür bilgi ve belge ile kişisel sırları yetkililerden başkasına açıklayamayacak, kendilerinin veya üçüncü kişilerin yararına kullanamayacak.
MAĞDUR TANIMLAMASI
Kolluk, yapılan operasyonlarda kişilerin zorla çalıştırılması, fuhuşa konu olmaları, zorla hizmet ettirme, zorla evlendirme, organ ve dokularından yararlanma, çocuk işçiliği, çocukların suçta kullanılmaları ve çocukların dilendirilmesi, evlatlık verilmesi gibi insan ticareti suçu kapsamında değerlendirilebilecek vakalarda Müdürlükle irtibata geçecek.
Fuhuşla mücadele kapsamında yapılan operasyonlar sırasında tespit edilen veya fuhuşa sürüklenen kişilerin insan ticareti mağduru olabileceği değerlendirilerek, ön tespitin titizlikle yapılması sağlanacak ve kamu sağlığı açısından tehdit oluşturabilecek hastalık taşıma riski olduğundan, öncelikle işlemleri tamamlanacak.
MAĞDUR TANIMLAMASINDAKİ ESASLAR
İnsan ticareti suçunun mağduru olduğu veya olabileceği yönünde kuvvetli şüphe duyulan kişiler, şikayetçi olup olmadığına bakılmaksızın, soruşturma veya kovuşturmanın sonucu beklenmeden yapılacak idari işlem ile mağdur şeklinde tanımlanacak. İhtiyaç durumunda tanımlama sürecindeki mağdura, Müdürlükçe psiko-sosyal destek sağlanacak.
Genel Müdürlük, uygun görülen illerde, insan ticareti vakalarında tüm süreci takip etmek üzere vaka yöneticisi belirleyebilecek. Mağdur olduğu veya olabileceği yönünde kuvvetli şüphe duyulan yabancılara, yaşadıklarının etkisinden kurtulabilmesi ve yetkililerle işbirliği yapıp yapmayacağına karar verebilmesi amacıyla Valiliklerce otuz gün süreli ikamet izni verilecek.
Otuz günlük ikamet izni süresinde mağdurun güvenliği ve özel durumu göz önünde bulundurularak, mağdurun ülkede kalmak istemesi halinde sığınmaevinde barındırılması esas olacak. Bu ikamet izninde, kanunda sayılan diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmayacak.
Yabancı uyruklu mağdur ve çocuğuna, Harçlar Kanunu'nun ilgili maddesine göre ikamet izni verilecek. Mağdur olan veya olduğu yönünde kuvvetli şüphe duyulan kişilere verilen düşünme süresi sırasında veya bitiminde destek programından faydalanmak istemediğini ve yetkililerle işbirliği yapmayacağını yazılı olarak açıkça beyan eden kişi de mağdur olarak tanımlanacak.
Kamu düzeni ve güvenliği açısından tehdit oluşturması veya kişinin mağdur olmadığının anlaşılması halinde ikamet izni düzenlenmeyecek ve düzenlenen izin iptal edilecek.
İNSAN TİCARETİ MAĞDURU TÜRKİYE CUMHURİYETİ VATANDAŞLARI
Mağdur olarak tanımlanan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı aile bireyleri, kadınlar ve beraberindeki çocukların tanımlama sonrasındaki iş ile işlemleri Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun hükümlerine göre yürütülecek. Yurt dışında insan ticareti suçuna maruz kalan Türk vatandaşları ile ilgili işlemler de aynı kanun kapsamında yürütülecek.
Mağdur Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına ve çocuk mağdurlara sunulacak destek hizmetleriyle ilgili usul ve esasların belirlenmesi için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile protokol yapılacak.
İNSAN TİCARETİ MAĞDURU ÇOCUKLAR
Yaşça çocuk olma incelemesi devam eden mağdurlar, bu inceleme bitinceye kadar çocuk olarak kabul edilecek. Çocuk mağdurla ilgili tanımlama sürecinde çocuğun yüksek yararı ilkesi gözetilecek. Çocuklarla yapılan görüşmelerde mutlaka psikolog ya da sosyal çalışmacı bulunacak.
Mağdur çocuk ile ilgili işlemler, Çocuk Koruma Kanunu hükümlerine göre yürütülecek ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının ilgili birimlerine teslim edilecek.
Milli Eğitim Bakanlığı, insan ticareti mağduru çocuklar ve insan ticareti mağdurlarının beraberindeki çocukların eğitim hizmetine erişimi amacıyla gerekli tedbirleri alacak.
SIĞINMAEVLERİ
Genel Müdürlük, uzman personelin görev yaptığı, mağdurların fiziki, psikolojik tedavilerine erişimi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin uygulanmasına yönelik destek ve izleme hizmetlerinin verildiği, çalışmaları yedi gün yirmi dört saat esasına göre yürütülen sığınmaevleri kuracak, işletecek veya tamamını ya da bir kısım hizmetlerini protokol yaparak işlettirebilecek.
Muhtemel veya tanımlanan mağdurlar, Müdürlüğe ait sığınmaevlerine, mümkün olmaması halinde kamu kurum ve kuruluşlarına, mahalli idarelere, sivil toplum kuruluşlarına ait sığınmaevleri veya benzeri hizmet kuruluşlarından birine yerleştirilecek.
Sığınmaevlerinin yeri gizli olacak, Müdürlük, kolluk, sığınmaevi görevlileri, diğer görevliler ve destek programından yararlanan mağdurlar gizlilik kurallarına uyacak. Mağdurun sığınmaevinde barındırılması esas olacak. Mağdur, destek programı kapsamında, uygun sığınmaevine veya benzeri hizmet kuruluşlarından birine yerleştirilecek.
Mağdurun destek programı kapsamında kaldığı sığınmaevinden yetkililere haber vermeden ayrılması durumunda sığınmaevi yetkililerince tutanak düzenlenecek, derhal Müdürlük ile kolluğa bilgi verilecek.
DESTEK PROGRAMI
Düşünme süresinde, soruşturma ve kovuşturma aşamalarında ve sonrasında mağdurun güvenliği, sağlığı ve özel durumu gözetilerek, bilgilendirme ve rıza esasına dayalı mağdur destek programı verilecek.
Program, sığınmaevlerinde veya güvenli yerde barınma, sağlık hizmetlerine erişim, psiko-sosyal destek sağlanması, sosyal hizmet ve yardımlara erişim, hukuki yardıma erişim ile mağdurların yasal haklarına ilişkin danışmanlık hizmeti, eğitim-öğretim hizmetlerine erişim konusunda rehberlik yapılması, mesleki eğitim alması ve iş gücü piyasasına erişimi konusunda destek verilmesi, temel ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde geçici maddi destek temini amacıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu hükümleri uyarınca maddi destek konusunda gerekli rehberliğin sağlanması, tercümanlık hizmeti verilmesi gibi hizmetleri kapsayacak.
Mağdurun, destek programından faydalanmak istememesi, iradeyi sakatlayan haller dışında, özgür iradesiyle suçun failleriyle bağlantı kurduğunun belirlenmesi, sığınmaevinden haber vermeden ayrılması, destek programında alınan tedbirlere uymaması, yetkililerle işbirliği yapmaması, mağdur olmadığının anlaşılması, gerçek dışı beyanda bulunduğunun anlaşılması durumlarında Müdürlük uzman personelince düzenlecek rapora istinaden destek programı sonlandırılabilecek.
MADDİ DESTEK
Temel ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde geçici maddi destek temini amacıyla 3294 sayılı Kanun hükümleri uyarınca Genel Müdürlüğün istediğiyle mağdurun ikamet ettiği ildeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından maddi destek sağlanacak.
Resmi sağlık kurum ve kuruluşlarınca sunulan sağlık hizmetleri, insan ticareti mağduru olduğu tespit edilen ve sağlık hizmetleri giderlerini karşılayacak durumda olmayan yabancı uyruklu hastalara ücretsiz verilecek.
