Halk edebiyatına ait önemli türlerden birisi olan tekerlemeler genellikle gerçek hayatla bağdaşmayan hayali sözlerdir. Masal, hikâye, bilmece ve halk tiyatrosu gibi edebi türlerde sıkça rastlansa da özellikle çocuk oyunlarının başında, sonunda ve ortasında rastlandığı görülmüştür. Çocuk folklorunda hoşça vakit geçirmek ve konuşma kabiliyetini geliştirmek için bu yola başvurulur. Geçmişten günümüze kadar ulaşan birçok tekerleme örneği bulunmaktadır. En kolay tekerlemeler de bu noktada sıkça araştırılır. Söylenmesi en kolay tekerlemeler ve tekerleme örneklerin bu başlık altında yer alıyor.
EN KOLAY TEKERLEMELER
1. Adem madene gitmiş. Adem madende badem yemiş.
Madem ki Adem madende badem yemiş, niye bize getirmemiş.
2. Az gittim uz gittim.
Dere tepe düz gittim.
Çayır çimen geçerek,
Lale sümbül biçerek,
Soğuk sular içerek,
Altı ayla bir güzde,
Bir arpa boyu yol gittim.
3. -Komşu, komşu !
-Hu, hu!
-Oğlun geldi mi?
-Geldi
-Ne getirdi?
-İnci, boncuk.
-Kime, kime?
-Sana, bana.
-Başka kime?
-Kara kediye
-Kara kedi nerede?
-Ağaca çıktı
-Ağaç nerede?
-Balta kesti
-Balta nerede?
-Suya düştü.
-Su nerede?
-İnek içti.
-İnek nerede?
-Dağa kaçtı.
-Dağ nerede?
-Yandı, bitti kül oldu.
MAKAS
Makas, makas, makas,
Ali dayı, noktaya bas,
Trampetler çalınıyor,
Yüzbaşılar darılıyor,
Darılmayın yüzbaşılar,
Can yürekten ayrılmıyor.
ASKERLER
Sıra sıra fenerler,
İşte geldi askerler.
Merdivenden iniyor,
Bize para veriyor.
Yağ parası, mum parası,
Akşama kandil parası.
DOKTOR
Doktor gelir tık tık tık,
Elinde ibrik,
Biz bu ilaçtan bıktık,
Tıka tıka tık.
TIRTIL
Tır-tıl tır tıl
Tır-tır tır-nak
Tır-tır tır - mık
Tır-tır ka-tır
Çatalı köfteye batır
Kıtır kıtır ı-sır
BADEM
Adem madene gitmiş.
Adem madende badem yemiş.
Madem ki Adem madende badem yemiş,
Niye bize getirmemiş.
KOLAY TEKERLEME ÖRNEKLERİ KISA
1. Götür küpü, dök küpü. Getir küpü dök küpü.
2. Gül dibi, bülbül dili gibi.
3. Çarşıda koza ucuz, çarşıda darı ucuz, çarşıda boza da ucuz mu?
4. Falcı, falcının falına, fasa fiso dedi.
5. Sudan çıktı iki su şadısı, biri erkek şu şadısı, diğeri dişi şu şadısı.
6. Keşkekçinin keşkeklenmiş keşkek kepçesi.
7. Bu bankaya eski veznedar gelecek, bu bankaya eski vezne dar gelecek.
8. Bu evi yıkıp yapsak da mı otursak, yoksa yıkmasak onarsak da mı otursak?
TEKERLEME ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Masal Tekerlemeleri
Halk edebiyatı türlerinden birisi olan masalların başında, aralarında ya da sonunda yer alan tekerlemelerdir. Dinleyicilerin ilgisini çekerek anlatımları renkli hale getirmek için anlatıma dahil edilir. Masala başlamadan önce peş peşe söylenen benzer kelimeler ile tekerlemeler söylenir ve okuyucunun dikkati çekilir.
Oyun Tekerlemeleri
Çocuk folklorunda genellikle oyunlarında ebe seçmek için kullanılır. Oyun içinde söylenen tekerlemeler oyun akışını sağlar. Tekerlemeler söylenirken herkes son hecenin geleceğini heyecanla bekler. Son hece kime denk gelirse oyun içerisinde ebe de o olur.
Tören Tekerlemeleri
Özel günlerde gerçekleştirilen törenlerde ve bayramlarda kullanılır.
Bağımsız Tekerlemeler
Bağımsız tekerlemeler söylenmesi en zor tekerlemelerdir. Bu tekerlemelerde peş peşe söylenmesi en zor kelimeler sıralanır ve dil sürçmesine çok sık rastlanır.
TEKERLEMELERİN ÖZELLİKLERİ
