Döviz yükselince yalancı çobanlar yine ortaya çıktı. Yine tek hedefleri var; Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak! Çoğu yurt dışında iyi eğitim almış ekonomi profesörleri ama meseleye ne hikmetse en dar pencereden, sadece döviz ve Albayrak üzerinden yaklaşıyorlar!
Oysa ekonomi pozitif bir bilim dalıdır, odak noktası insan olduğu için çok farklı faktörden etkilenir. Döviz de ekonomiyi etkileyen yüzlerce faktörden sadece biridir. Bir ülkenin ne kadar güçlü olduğunu sadece parası değil, sağlık, eğitim, sosyal haklar gibi birçok faktör belirler.
Örneğin Türkiye'de döviz yükseldi ama Covid-19 yüzünden yaşlılarımız Avrupa'dakiler gibi huzurevlerinde ölüme terk edilmediler! Hastalar yerlerde yatırılıp tedavi edilmedi! Türkiye'de döviz yükseldi ama insanımız ABD vatandaşları gibi Covid-19 tedavisi için servet ödemedi.
Döviz yükseldi ama konut satışı geçen yıla göre yüzde 1000 arttı! Türkiye'de kendi evinde oturan insan sayısı Almanya'dan fazla. Almanya'da bir paket sigara 60 lira. Ha Alman vatandaşı da "Benim param değerli, daha çok kazanıyorum, otomobili daha ucuza alıyorum" der. Bizim vatandaş da "Yaşlanınca doktor ücretsiz evimde muayene ediyor. Benim ülkemde sizinki kadar insan sokaklarda yaşamıyor" der! Bunun gibi birçok karşılaştırma yapabiliriz ama ekonomi profesörü olup da döviz yükseldi diye zil takıp oynayana, her şeyden bir kişiyi sorumlu tutana normal gözle bakılmaz!
TÜM DÜNYA ZARAR GÖRDÜ
Covid-19 yüzünden işsizlik oranı ABD'de 10.4, İngiltere'de 10.4, İtalya'da 12.7 arttı. Yıkılmaz kale Alman ekonomisi bile bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 10.1 küçüldü. Dünyada petrol gelirleri düştü, turizm sektörü battı. Otomotiv, hizmet, tekstil vs. birçok sektör salgından etkilendi. Türk ekonomisi de Covid-19'dan zarar gördü ama bundan bahseden yok!
O kadar ekonomi profesörü var, biri de çıkıp da "Dünya, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanmış en büyük krizle boğuşuyor. Türkiye de bu kötü durumdan etkileniyor" demiyor! Bu nasıl sığ bir yaklaşımdır?
***
İNSAN HİKAYELERİNE İHTİYAÇ VAR
8 Ağustos 2020 tarihli veriye göre Covid-19'dan hayatını kaybedenlerin sayısı 5 bin 829. Kim bu insanlar? Kaçını tanıyoruz? Ünlü bir profesör ya da sanatçı olursa belki haberimiz oluyor. Ya diğerleri? Onlar da önemli! Özellikle Batı ülkelerinde kurbanların hikayeleri haber yapılıyor. Yerel gazetelerde çarpıcı hikayeler çıkıyor, ulusal medya yereldeki haberleri derliyor ve ortaya çarpıcı insan manzaraları çıkıyor. İngiliz medyasında bir ara manşetten hayatını kaybedenlerin fotoğrafları paylaşılıyordu. ABD'de hayatını kaybedenlerin tek tek isimleri manşetten verildi.
Medyamız Covid-19 sürecinde başarılı bir habercilik yaptı, halkı sürekli uyardı, bilgilendirdi. Dünyada bizim kadar Bilim Kurulu üyeleri canlı yayına çıkmıyordur ama insan hikayeleri eksik olunca Covid-19 haberleri, tartışmaları halkta bıkkınlık yarattı. Salgının başında korku ve tedirginliğin yarattığı tetikte olma ruh hali, yaz sıcağıyla birlikte eridi gitti. Oysa halktan beklenen kademeli olarak normal hayata dönmeleriydi. Tatile çıksalar bile plajda sosyal mesafeyi korumalıydılar. Düğün yapsalar bile halay çekmeyeceklerdi. Bir minibüse 30 kişi binmeyeceklerdi. Maskeyi kola değil yüze takacaklardı vs.
Tedbirli olmak içinse insanların ne yazık ki yaşananlardan ibret alması, benim de başıma gelir diye tetikte olması gerekiyor. İnsanların '900 TL ceza yerim' diye değil, virüs kaparım korkusuyla maskeyi takması gerekiyor. Hayatını kaybedenlerden sadece günlük rakam olarak bahsedilince halkın salgına karşı duyarlılığı da azalıyor. Oysa Covid'e kurban gidenlerin kim oldukları, virüsü nasıl kaptıkları, kimlere bulaştırdıklarının bilinmesi gerekiyor. Böylece onları insan olarak tanımış olur ve yaşadıklarından ders çıkarırız. 'Bana bir şey olmaz' rahatlığından kurtulmak için insan hikayelerine ihtiyacımız var.
