ABD Başkanı Barack Obama geçtiğimiz haftayı Ortadoğu'da geçirdi. Obama'nın ABD'ye dönmesi ile birlikte geziye dair analizler Amerika'nın gündemini belirledi.

Obama belki de ilk defa bir geziden bu kadar net kazanımlar ile dönüyordu. "Air Force One" Washington'a indiğinde rahatlamış, güçlenmiş, karizması artmış bir başkan gözüktü merdivenlerde.

Obama'nın Ortadoğu seyahatinin hem ABD içi siyasete hem de bölgeye ilişkin hedefleri vardı. "Mali uçurum" krizinde Kongre'deki Cumhuriyetçiler tarafından yıpratılan Obama, 2014 ara seçimlerinde demokratların çoğunluğu ele geçirmesi için seçim startını da İsrail'den vermiş oldu. İsrail Başbakanı tarafından "İsrail'i en fazla destekleyen Başkan" olarak tanımlanan Obama, 2014 ara seçimleri öncesi Yahudi lobisinin gönlünü aldı. Obama çizdiği "problem çözücü Başkan" imajı ile de Amerikan seçmenine "benim elimi güçlendirin sorunlarınızı çözeyim" mesajını verdi.

Para yok diplomasi var
Savaş ve savunma harcamaları ile gelir gider dengesi iyice bozulan ABD, 2021 yılına kadar toplam 1.2 trilyon dolar bütçesinden tasarruf yapmayı hedefliyor. Savunma harcamaları 10 yılda yaklaşık 500 milyar dolar azalacak. Kesintiler şimdiden başladı. Obama yönetimi 2013 yılı için 46 milyar dolarlık "savunma harcamaları kesinti planı"nı İsrail gezisi öncesi devreye soktu. Obama gezi süresince yaptığı konuşmalarda Amerikan ekonomisinin içinde bulunduğu durumun dış politikaya yansımasını ortaya koydu . Obama muhataplarına ABD'nin sorunların çözümünde diplomasiyi sonuna kadar savunacağı, askeri operasyon seçeneklerinden de mümkün olduğunca uzak duracağı mesajını verdi. Obama'nın arabulucu faliyetleri de yeni dönemde "Amerikan yumuşak gücü"nün aktif olarak kullanılacağını gösteriyor.

İsrail'e "özür dile" baskısı
ABD dış politika önceliğini Asya-Pasifik bölgesine kaydırırken Ortadoğu'ya yaptığı askeri harcamaları da Irak'tan çekilme stratejisi kapsamında gittikçe kısıyor. Irak işgalinin 10. yılında açıklanan raporlara göre Amerikan federal bütçesinden Irak operasyonlarına aktarılan para 1.7 trilyon doları aşmış durumda. Bu masraf savaş gazilerinin tazminatları ve özel sağlık sigortaları ile birlikte 2050 yılına kadar sürekli artacak. ABD, Ortadoğu'da bir başka savaşın ekonomik yükünü daha taşıyacak güçte olmadığının bilincinde. Obama'nın Netanyahu'ya yaptığı özür baskısının nedenlerinden biri de işte bu ekonomik tablo. Obama, Türkiye-İsrail ilişkilerinin onarılarak bölgede çatışma risklerinin azaltılmasını ve olası çatışmaların çözümünde (Suriye gibi) iki müttefikinin birlikte aktif rol almasını öngörüyor. İran konusunda askeri bir müdahale istemeyen Obama, İsrail-Türkiye ilişkilerinin düzelmesinin İran'a yapılacak olası bir İsrail saldırısını da engelleyebileceğini düşünüyor. Obama, Türkiye'nin bölgede artan diplomatik rolünün İsrail'i de dengeleyebileceğine inanıyor.

İsrail'in dilediği özür, bölgede dengelerin yeniden şekillenmesini sağlarken Amerikalılar'ın Ortadoğuda daha az askeri harcama yapmasına da yarayaracak.