|
 |
 |
 |
 |
|
Değirmenin suyu
Sürpriz finansör Ünal Aysal'ın Galatasaray'a akıttığı 15 milyon doların kaynağı, Sayıştay'a göre, "fahiş fiyatla elektrik satışı"
Galatasaray Kulübü'nü AIG'yle olan borç krizinden çıkaran ve 15 milyon doları cebinden ödeyerek Sportif A.Ş'ye ortak olan Ünal Aysal, bu operasyonuyla bir anda kamuoyunun en merak ettiği kişilerden biri oldu.
DEVLET "FİYATI İNDİR" DİYOR, O YANAŞMIYOR
ÜNAL Aysal, "yap-işlet-devret" modeliyle kurduğu doğalgaz santralından devlete 10 cent gibi yüksek fiyatla elektrik satıyor. Enerji Bakanlığı "Size aşırı para ödüyoruz. Gelin bunu düzeltelim" diyor ama Aysal kabul etmiyor.
SAYIŞTAY: 872 MİLYON DOLAR ZARAR VERDİ
SAYIŞTAY raporuna göre, yatırım tutarının şişirilmesi ve elektrik fiyatının yüksek tutulması nedeniyle Aysal'ın şirketi, kamuyu altı yılda 872 milyon dolar zarara uğrattı. Ünal Aysal'a gelen para hemen döviz olup yurt dışına uçuyor.
***
Devlete pahalı elektrik satıyor
Sıkıntılı günler geçiren Galatasaray'ın AIG ile ipleri koparmasını sağlayan 14.6 milyon doları veren işadamı Ünal Aysal, Türkiye'nin gündemine oturdu Türkiye'ninn ilk doğalgaz çevrim santrallerinden birini kuran Aysal'ın, devlete çok yüksek fiyattan elektrik sattığı biliniyor. Zaten Aysal da bunu kabul ediyor.
AIG ile iplerini koparan Galatasaray'a ihtiyaç duyduğu paranın 14.6 milyon dolarlık kısmını cebinden çıkarıp veren, kalan 9 milyon dolar için de garantör olan işadamı Ünal Aysal, bir anda Türkiye'nin gündemine oturdu. 1972 yılında Türkiye'yi terk ederek Belçika'ya yerleşen Aysal, enerji piyasası çevreleri ve Galatasaray Camiası'nda az çok tanınıyor. Galatasaray kulislerinde konuşulanlara göre, Aysal, mevcut yönetime nakit para sağlayıp, ekonomik rahatlama imkanı tanımasına rağmen, kongrede Özhan Canaydın'a karşı Mehmet Cansun'u destekleyecek. Ancak şimdi kulislerdeki söylentilerden çok Aysal'ın servetinin kaynağını merak ediyor. Galatarasay'ın ihtiyaç duyduğu paranın 14.6 milyon dolarlık kısmını kredi almadan, tamamen kendi kaynaklarından karşılayan Aysal, Türkiye'deki Uni-Mar Doğalgaz Çevrim Santrali ve turizm yatırımları ile de tanınıyor. 1996 yılında Türkiye'nin ilk özel elektrik santrallerinden biri olan Uni-Mar'ı Belçika, Japon ve İngiliz konsorsiyumu ile inşa eden Aysal, bu projelerin ardından da Ortadoğu'da dört adet elektrik santrali ile İran'da da bir santral kurdu.
ENERJİ SEKTÖRÜNÜ SEVİYOR
ENERJİ, Aysal'ın özel ilgi alanlarından biri. Ancak özellikle Türkiye'de yap-işlet-devret modeliyle kurduğu Uni-Mar Doğalgaz Çevrim Santrali, aynı dönemde devreye giren diğer üç santralle birlikte sürekli kamuoyunun gündeminde. Yaklaşık bir yıldır Enerji Bakanı Hilmi Güler, alım garantili yap-işlet- devret santrallerinin sahipleriyle fiyatın düşürülmesi için pazarlık yapıyor. Ancak onlar, "arkamızda uluslararası finans kuruluşları var. Onları ikna edemeyiz" diyerek fiyat indirmeye yanaşmıyor. 'Buy out', tahkim söylentileri havada uçuşuyor. Bu santral sahiplerinin arasında Aysal da bulunuyor. Uni- Mar'ın bu yılki satış tarifesinin 10 cent civarında olduğu biliniyor. İddialara göre Aysal devletten aldığı enerjinin bedelini de Türkiye'de tutmuyor. Hemen dövize çevirip yurtdışındaki şirketine aktarıyor. Aysal, doğalgaz alıyor elektriğe çevirip devlete satıyor. Devlet ihtiyacı olsa da olmasa da 20 yıl boyunca Aysal'dan elektrik almak zorunda. Çünkü yapılan sözleşmede devlet yatırım karşılığında "alım garantisi" veriyor. Üstelik şirketin belirlediği fiyattan. Diyelim ki santralde kullanacağı doğalgazı 4 cente alıyor. Üstüne işletme maliyeti ve yatırım bedelini de ekleyen Aysal, devlete elektriği 10 centten satıyor.
'EVET, PAHALI SATIYORUM'
DEVLET bir yandan ucuz fiyat için üretici firmaları ikna etmeye çalışırken diğer yandan Sayıştay, Hazine gibi kurumlar olayın vahametini gösteren raporlar hazırlıyorlar. Raporlarda sürekli söz konusu santrallerin devlete nasıl pahalı elektrik sattığı anlatılıyor. Gerçi Aysal, daha önce verdiği bir röportajında da "Evet, devlete elektriği pahalı satıyorum" diye itirafta da bulunmuş, bu durumun sebeplerini de şöyle sıralamıştı: "1992 yılında bu santrallerin yapımı gündeme geldiğinde Türkiye'nin şartları çok farklıydı. O sırada birinci öncelik yabancı sermayeyi bu sektöre getirmekti. Ama o zaman idareciler, pahalı elektrik alma gayesi ile değil eşantiyon gibi pahalı da olsa yabancı grupları bu alana sokmak istiyorlardı. Resmen eşantiyondu yani. Çünkü o dönemde yabancı sermaye Türkiye'ye negatif bakıyordu. O sırada biz dolar bazında yüzde 12 faizle kredi bulduk ve bu da yatırımın maliyetini artırdı."
BU NASIL KAZANÇ?
AYSAL, kendini böyle savunsa da Sayıştay'ın henüz resmi olarak yayımlanmayan ancak başta Enerji Bakanlığı olmak üzere tüm kurumlara gönderdiği Yap-İşlet-Devret santrallerle ilgili taslak raporunda zehir zemberek tespitler yer alıyor. Sayıştay öncelikle Uni-Mar'da yatırım bedelinin şişirildiği görüşünde. Raporda bu şöyle ifade ediliyor: "Fizibilite raporunda 202 milyon dolar, imtiyaz sözleşmesinde 235 milyon dolar, DİE'ye 98.8 milyon dolar bildirilen yatırım tutarı, 70 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Şirketin 1996-2001 yılları arasında kullandığı dış borç kütüğüne kayıtlı olan 409 milyon dolar tutarındaki kredinin, 383 milyon dolarlık kısmı yatırım için kullanılmamıştır. Şirketin 5. yılda dolar bazında yıllık kazancı yüzde 30'a çıkmaktadır. Bu marj kabul edilemeyecek kadar yüksektir. İlkin 6.51 cent/kwh olarak belirtilen enerji birimi fiyatı, 7.91 olmuştur. Tüm bu uygulamalar sonucunda 6 yıllık işletme döneminde uğranılan kamu zararının, 2003 yılı sonu itibariyle değeri 872 milyon dolar olmuştur. Devlet, 6 yıllık işletme süresi içinde santralın yatırım tutarının 12.5 katı kadar zarara uğramıştır." Sayıştay bu tespitleri yaptıktan sonra santralin daha ikinci yılın başlarında yatırımda kullandığı özkaynağın tamamını geri aldığının da altını çiziyor. Ardından da şu öneri yapılıyor: "2002 değeriyle ödenen 451 milyon dolar tutarındaki fazla ödemenin tahsili yolları aranmalıdır."
Polisten tokat yiyince Belçika'ya yerleşti
ÜNAL Aysal, 1972 yılından bu yana Belçika'da yaşıyor. Ancak oraya gidişinin ilgniç bir öyküsü de var. 1971 yılında Aysal, Tarabya'daki evinde eşi Ahu Hanım ve minik kızı Ala ile otururken, bir polis aracı durmaksınız korna çalmaya başlıyor. Minik kızının korkması üzerine polise "korna çalmaması için ricada" bulunmak üzere aşağıya inen Aysal, sinirli polisler tarafından tartaklanıp önce karakola sürükleniyor ardından hakaret ve dayağa maruz kalıyor. O sırada Ram Dış Ticaret'te parlak bir kariyeri olan Aysal, "Ben burada hiçbirşey yapamam diyerek" tası tarağı toplayıp Belçika'ya gidiyor ve bu ülkeye yerleşiyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
