kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Bilgi ve Yaşam
    Otomobil
    Sinema
    Hobi
    Çizerler
Günaydın
ATV
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Soli Ozel @ SABAH
 

Bir yıl sonra

Geçen sene Amerikalılar Saddam Hüseyin'i sığınağında öldürmek üzere ilk füzeleri gönderdiklerinde Ortadoğu ve dünya tarihinde yeni bir dönem başlamış oldu. Türkiye'nin işbirliği olmadan savaşın çıkamayacağını iddia edenlerin yanıldığı bu şekilde anlaşıldı. İşbirliği yapmaması halinde Türkiye'nin savaşın zararları altında ezileceğini, ABD yönetiminin de Türkiye'den bunun acısını fena çıkaracağını düşünerek kaygılananların da yanıldığı kısa sürede ortaya çıktı. Türkiye'nin bir stratejik aktör olarak, yeni bölgesel şekillenmeye katılması için Irak'a girmesini savunanların davaları ise Irak'taki kaotik durum ve şiddetin yansımalarıyla, kendileri kabul etmese de, büyük hasar gördü.

Savaş üç haftada bitti. ABD yönetimi açısından Türkiye ile ilişkilerin önümüzdeki dönemin stratejik perspektifi içinde hayli önemli olduğu gözlendi. Amerikan yönetimi bilinçli ancak yanlı bir kararla Meclis'in 1 Mart tezkeresini onaylamamasının faturasını tümüyle Silahlı Kuvvetler'e çıkardı. Türk-Amerikan ilişkileri askeri/stratejik eksene bağlı olmaktan çıktı. Benzer şekilde Türkiye'nin o güne kadarki güvenlik anlayışının ve bu anlayışı temellendiren yaklaşımların giderek tedavülden kaldırılması gereği de stratejik gündeme yerleşti. Türkiye'nin dış politikası ise bu sayede özgürleşti ve çok boyutlulaşmaya başladı.

Tabular artık konuşuluyor
Kamuoyunun ezici çoğunluğu Irak savaşına ve Türkiye'nin bu savaşta ABD ile birlikte hareket etmesine karşı çıkarken, bunun daha geniş anlamlı sonuçlarını ise pek düşünmedi. Bugüne kadar tabu kabul edilen konular tartışılmaya başladı. Bunların başında da Kürtler'in Irak'taki statüsü ve o ülkedeki gelişmelerde Türkiye'nin sözünün ne ölçüde geçeceği geliyordu. Bu soru ve Türkmenler'in statüsü meselesi ister istemez Türkiye'de Kürt meselesine endeksli güvenlik anlayışının gözden geçirilmesini gerektirdi. Uzun yılların alışkanlıkları kolay aşılamadığından hayli sancılı geçen bir süreç bu. Türkiye'nin özel olarak Irak, genelde de bölgeyle ne türden bir ilişki kurması gerektiği konusu da geçmişe göre daha merkezi bir tartışma konusu haline geldi.

Savaşın 'hayırlı' sonucu
ABD yönetiminin hem kendi kamuoyuna, hem de dünyaya yalan söyleyerek başlattığı bu savaşın bir hayırlı sonucu ise Irak'taki kanlı bir rejimin devrilmesiydi. Onun ötesinde bugüne kadar siyasi iktidar alanından dışlanmış Şii ve Kürt unsurlar siyaset sahnesine bütün ağırlıklarıyla çıktı. The Economist dergisinin yayımladığı rakamlara göre yaşanan tüm şiddete rağmen geçen seneye göre daha iyi durumda olduklarını düşünen Iraklılar'ın oranı yüzde 56.5. Gelecek sene işlerin daha iyi gideceğine inananların oranı yüzde 71. Buna karşılık işgal güçlerinin ülkede kalmasını isteyenlerin oranı yüzde 40, istemeyenlerinki yüzde 50. Ülkeye demokrasi gerekir diyenlerin oranı yüzde 86 iken, ülkeye güçlü bir lider gerekir diyenlerin oranı yüzde 81.

Amerikan savaşı ve işgali Irak'taki rejimi değiştirmekle birlikte, ülkeye düzen getirmeyi başaramadı. Birleşmiş Milletler desteği olmadan başarabileceği de kuşkulu. Ülkenin gündelik hayata yönelik mekanizmaları giderek işlerlik kazanırken süregelen direniş ve sivillere yönelik şiddet iç savaş koşullarını da oluşturuyor. Ülkenin toprak bütünlüğünün korunup korunamayacağı şu an için meçhul. Yeni muhafazakarların sopayla demokrasi getirme projesi kuşkusuz başarısızlığa uğradı. Ancak Ortadoğu'da halklarına zulüm eden, katılıma engel olan, çürümüş diktatörlüklerin sürdürülebilmesi de bu savaştan sonra mümkün değil.

Haksız ve kötü gerekçelerle yapılan bir savaştan hala tüm bölge için olumlu bir sonuca gidilmesi mümkün. Ancak bunun için farklı bir uluslararası düzen anlayışına da gerek olacak. Bu dönüşümleri anlayan bir Türkiye'nin ise eli kulağındaki dönüşüme büyük katkıları olacaktır.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Basiretin İngilizcesi ne ki?   / 18-04-2004
 Karar zamanı   / 15-04-2004
 Siyasi basiretsizlik   / 11-04-2004
 Bremer'in kumarı   / 08-04-2004
 Çözümün anlamı   / 04-04-2004
 Seçimin ardından   / 01-04-2004
 Sonun başlangıcı?   / 28-03-2004
 Cehennemin kapıları   / 25-03-2004
 Bu, Şaron yönetiminin 'yumuşamadık' mesajı   / 23-03-2004
 Bir yıl sonra   / 21-03-2004
SOLİ ÖZEL
Yaklaşım farkı
Türkiye'deki 26 vakıf ve devlet...
Penaltı mı? Sakın ha!
Penaltı mı? Sakın ha!
Cruzeiro'da oynarken Rio derbisinde Mineiro maçında penaltı kaçırınca...
Şaibe sorgusu
Şaibe sorgusu
Kulüp binasına gelen Başmüfettiş Özgüç, siyah-beyazlı kulübün başkanı...
Erdoğan'a AB mesajı
Erdoğan'a AB mesajı
Kıbrıs'ta tarihi referanduma üç gün kala Saraybosna'da...
Yüce Divan'da hesap verirler'
Yüce Divan'da hesap verirler'
CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen, TBMM'de düzenlediği...
Basra kanla tanıştı
Basra kanla tanıştı
Irak'ın güneyindeki Basra kenti dün ilk kez bombalı saldırıya maruz...
Otogar işleticisi Borsa'ya geliyor
Büyük İstanbul Otogarı'nın işletmeci şirketi Büyük İstanbul...
Gelmiş geçmiş en kötü şarkı
Müzik dergisi Blender'ın müzik alanında uzmanlaşmış editörleri,...
Kamyon sıkıştırınca ters yöne girdi 1 ölü 4 yaralı
Kamyon tarafından sıkıştırılan sürücü, paniğe kapılıp direksiyon...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Bilgi ve Yaşam | Sarı Sayfalar | Otomobil
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.