|
 |
 |
 |
|
| K. Kore'ye sekiz emirle girebildim
|
|
Kuzey Kore, tam bir yasaklar ülkesi. Sınırı geçerken Güney Koreli yetkililer yapmamam gerekenlerin listesini çıkarıp uyarıyor: Lütfen buna uyun
İlk yasak "cep"e
Roma muhabirimiz Taşkın, Güney Kore'den kuzeye geçerken yetkililer tarafından kendisine verilen "yasaklar listesi"ni anlatıyor: Gazeteci olduğunu kimseye söyleme, cep telefonunu burada bırak, profesyonel fotoğraf makinesiyle yakalanırsan başın fena halde belaya girer...
Pasaporta dikkat
En ilginç yasaklar ise Kuzey Kore halkı ve askerleriyle ilgili: Halka el sallama, onlarla konuşmaya çalışma, fotoğraflarını katiyen çekme, askerleri de parmakla gösterme. Boynuna taktığın kart "ülkeye giriş pasaportun." Yolunu kaybet ama onu asla kaybetme!..
***
Askere el sallamak gözlerine bakmak yasak!
Kuzey Kore'ye adım atar atmaz uyarılıyoruz: Askerleri elle göstermek, el sallamak, gözlerine bakmak yasak. Oysa onlar her tümsekte, her köşe başında, her tepede; açlıktan nasibini almış soluk yüzleriyle size bakıyor.
Başlarken...
Komünizmin dünyadaki son kalelerinden biri Kuzey Kore... İlk kez bir Türk gazeteci bu ülkeye girdi; temel insan haklarından, özgürlüklerinden yoksun dikenli teller ardındaki bu ülkeyi bizzat gözlemledi. Kuzey Kore'den kaçan son Gulag (toplama kampı) mahkumu ile Güney Kore'de görüştü. Kuzey Kore'ye bugün bir gazetecinin normal yollardan gidebilmesi imkansız; ister uluslararası yardım kuruluşları, ister sivil örgütler aracılığıyla olsun... Kuzey Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti yetkilileri de yaptıkları yayınlarda gazetecilere "Girmeyi denemeyin, gazeteci olduğunuz ortaya çıkarsa sizin için hiç de hoş olmaz" türünden tehdit kokan uyarılarda da bulunuyor. G.Kore'nin başkenti Seul'de yolculuk hazırlıkları 2 günümü aldı. Yolculuğu hazırlayan kurum, bir grup Güney Kore'liyi Kuzey'e ziyaret için götürüyor. Bu bir gazeteci için bulunmaz ve riskli bir fırsat. Seul'den başlayan otobüs yolculuğu iki Kore arasında bölünen Goseong'a kadar sürdü.
NEDEN İTALYAN DEĞİLSİN!
Koreliler'in "Doğu Denizi" dediği, Japon denizinin yaydığı kesif koku eşliğinde büyük bir otelin zemin katında oluşturulan bir büroda Güney Kore yetkilileri "one way passport" yani bu seyahat için 'bir kereye mahsus pasaport'ları verdiler. Bunu bütün yolculuk boyunca boynumda asılı şekilde taşımam söylendi. Kuzey Kore'ye geçmeden önce gerilimi artıran iki olay daha oldu. Güney Kore bürokrasisinin işgüzarlığı işte! İtalya'da yaşadığım için 'geçici pasaporta' İtalyan vatandaşı olarak kaydetmişler. "İtalya'da yaşıyorsunuz neden İtalyan değilsiniz?" sorusu ile karşılaştım. Yapılan hata ortaya çıkınca geçici pasaportum yeniden düzenlendi. Bu kez de adres "Ankara-Turkey" şeklinde yanlış yazılmıştı. Türk vatandaşı olup İtalya'da oturduğumu bir türlü akılları almadı. Bu geçici pasaportu veren görevli "Kuzey Koreliler bu hatayı keşfederlerse size en fazla para cezası verirler" türünden bir açıklamayla beni rahatlatmaya çalıştı. Güney Kore yetkilileri, otelde tüm yolcuların cep telefonlarını topladılar. Kuzey Kore'ye iletişimin son harikalarından biri cep telefonunun girmesi yasak! Herkes cep telefonlarını Kuzey'e geçmeden önce, dönüşte almak için yetkililere teslim etti. Bu nedenle Kuzey Kore'yi geçtiğimiz ay ziyaret eden Japon Başbakanı Junichiro Koizumi'nun cep telefonu yüzünden başına gelenler fıkra gibi anlatılıyor. Kuzey Kore'nin lideri Kim Jong İl ile görüşmek için başkent Pyongyang'a giden Japon başbakanı Koizumi ve beraberindekilerin cep telefonlarına Kuzey Koreli güvenlik görevlileri el koymuş. Japonlar için sushi ve karaoke kadar önemli sayılan cep telefonunun  elinden alındığını gören Koizumi'nin şaşkınlığı bir yana, Kuzey Koreli ajanların bu telefonlarla neler yaptıkları ayrı bir tartışma konusu. Kuzey Koreli ajanların Koizumi'nin cep telefonundan bütün telefon numaralarını kopyaladıktan sonra Koizumi adına ABD Başkanı Bush'a "U R a loser Kerry 4 prez-Sen bir kaybedensin Başkan Kerry" mesajı gönderdikleri anlatılıyor kulaktan kulağa...
GERİLİM HAD SAFHADA
Tek kullanımlı geçici pasaportların verildiği, cep telefonlarına el konulduğu, casusluk amacıyla kullanılmasın diye fotoğraf makinelerinin tek tek kontrol edildiği bu bölgeden tekrar otobüslerle hareket edilirken gerilim had safhadaydı. Sayısı artan askeri birlik, araç ve binaların sayısı sınıra yaklaştığımızın habercisiydi. Otobüs yolcuları Güney Koreli askerlere bu sınır geçişi süresince el salladılar. İki tarafı tel örgülerle kaplı bu yoldan geçtikten sonra sınırda giriş çıkışların yapıldığı bir barakanın önünde durduk. Belgelerin ve valizlerin kontrolünden sonra otobüslerle yanımıza verilen gorevlilerle hareket edildi. Bu arada defalarca otobüs içinde ve otobüs hareket halindeyken fotoğraf çekmenin yasak olduğu, Kuzey Koreliler'in fotoğrafının çekilmesinin de yasak olduğu bildirildi. Görevliler hareketten önce herkesin fotoğraf makinesini tek tek kontrol etti...
Kuzey Kore'ye giriş...
İki yanında Güney Koreli askerlerin dizildiği geniş bir yoldan geçerken görevliler, Güney Kore topraklarını geride bıraktığımızı açıkladılar. Bu yol bittiğindeyse Kuzey Kore topraklarına giriyorduk. Müthiş bir heyecan... Kuzey Koreli askerleri elle göstermememiz, el sallamamamız ve gözlerine bakmamamız için uyarı yapılıyor sürekli... İlk görüntüler beklentileri aldatmıyor. Haki rengi formaları içinde zayıflıktan açlık sınırında olduğu görülen Koreli askerler; ellerinde tüfekleri, süngüleri Güney Kore'ye çevrilmiş bekliyorlar. Güney'den geldiğimiz için süngüler haliyle bize çevrili! Süngülerle yapılan bu "Kuzey Kore'ye Hoşgeldiniz" karşılaması kan dondurucu. İlk kontrol Goseong'a giden bu yol üzerinde yapıldı. İki Kuzey Koreli asker, bellerinden düşen üniformalarıyla otobüse girip sert bir yüz ifadesiyle yolcuları tek tek süzdü sonra da ellerinde yolcuların listesiyle birlikte uzaklaştı. İsimlerimizin yazıldığı listelerin onaylandığını otobüs hareket ettiğinde anladık. Derin bir nefes aldım...
BİSİKLET YASAK
Bulunduğumuz bölge Goseong... Güney ve Kuzey arasında ikiye bölünmüş, dağlık bir bölge. Ünlü Kumgang dağları da burada yer alıyor. Kendi deyimleriyle "büyük liderleri" Kum İl Sung bu bölgede gerilla savaşını yönetmiş ve başkanlığından sonra da sık sık tatile gelmiş. Japon denizinin kıyısında bulunan yemyeşil  Kumgang dağlarının yer aldığı bu bölge, başkent Pyongyang'dan 200 km. uzaklıkta. Bu bölgede bir yerden bir yere ulaşmak için insanlar genellikle yürüyor. Asya ülkelerinde yaygın bir biçimde kullanılan bisiklet de az. Kuzey Kore'de kadınların bisiklete binmesi zaten yasak. Liderleri Kim-İl Sung "Kadınlar için seksüel açıdan yakışıksız olduğu" gerekçesiyle kadınların bisiklete binmesini yasaklamış.
ESİR YAŞAMI GİBİ
Sosyalizmin megoloman mimarisinin sergilendigi başkent Pyongyang'a karşın bu tarımsal bölge görkemden uzak. Gri binalarla çevrili bu hayalet şehrin geceleri tamamen karanlığa gömülmesi elektrik kesintisinden kaynaklanıyor. Sürekli tel örgüler arkasında izlediğiniz Kuzey Koreliler'in hayatı bir esir yaşamından farksız. Tam 23 adet toplama kampı olan bu ülkede aslında Kuzey Kore'nin gardiyan- rejim yönetimi başlı başına bir toplama kampı gibi. Tel örgüler arkasında insanların kendilerine ait olmayan bir hayatı yaşamaya mahkum edilmeleri, Truman Show filminin kötü bir kopyasına benziyor. Bazı köyleri tel örgülerden öte, bir de yüksek duvarlarla çevirmişler. Yüzleri soluk, neşesiz insanların tek tük yollarda yürüdüğü bu köylerde güneş battıktan sonra bir tek ışık görmek mümkün değil.
ASKERLER HER YERDE
Bazı köylerde taş evler dikkat çekerken, bazılarındaysa camları mavi çerçeveli beyaz tek katlı köy evleri göze batıyor. Sabah erken saatlerde okul çocuklarının boyunlarında kırmızı eşarplarıyla köylerinden grup halinde çıktıklarını görüyoruz. Onlar da tel örgülerin diğer yanında bulunan yabancıları dikkatle izliyorlar. Her yol başında, 1-2 kilometrede bir rastladığınız askerler insanın nefesini tıkayan bir görüntü. Her tepede, her tümsekte, her yolun başında asker var. Haki rengi formaları, 'büyük lider Kim il Sung'un göğüslerinde taşıdıkları rozetleriyle dimdik size bakıyorlar. Açlıktan nasibini almış soluk yüzleri, sert bakışları, ifadesiz yüzleriyle her yerdeler. Askerlerin her köşe başında halkı kontrol ettiği, sizi bırakmayan bir görüntü... Öyle dimdik duruşlarıyla tarlaların, çalıların, yolların arasından çıkıveriyorlar; karabasan gibi...
KONTROL ALTINDA
Stalinizmin son kalesinde başlayan yolculukta her şey önceden belirlendi, gideceğimiz yerler, yemek yenilecek restoranlar, otel, her şey ama her şey kontrol altında! Özellikle de halkla temasa geçmemeniz için her şey düşünülmüş. Kuzey Koreli yetkililer bunu "yabancıların güvenliği için gerekli bir önlem" şeklinde yorumluyorlar. Resmi açıklamaya göre "Amerikalılar'ın elinden çok çeken Kuzey Koreliler'in, yabancıları Amerikalı sanıp saldırması olasılığı yüksek."
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
