Necef'de intihar

Anthony Cordesman nadiren ilginç fikirler üreten biri. Eski Pentagon danışmanı ve Amerikan think-tank dünyasının değişmez ismi, genelde Arap dünyasındaki "dengeleri" fazla gözeten, Amerika'nın Arap petrol coğrafyasındaki statükoyu korumasını savunan "Arabist" ekolün bir numaralı isimlerindendir.
Ama Washington'daki Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS) adına yeni çıkan "Irak'ta Ne Yapmalı?" isimli raporunda, kulak ardı edilmeyecek ilginç saptamalar var.
Cordesman öncelikle, ABD'nin Irak macerasının, Arap dünyasında "ciddi bir yenilgi" olarak görülmesinin gelecekte Amerikan ordusunun başını çok ağrıtacağını söylüyor. Arap dünyasında haberleri izleyen sıradan vatandaş, kararlı ve ölmeye hazır ufak bir milis gücünün ABD ordusunu geriletebileceği izlenimine sahip. Bir ordu için daha "vahim" bir imaj olamaz.
Cordesman, ayrıca Amerikalı yöneticileri, Iraklılar'ın başından beri işgale karşı olduğu gerçeğini göz ardı etmekle suçluyor. Gerçekten de tanıdığım Iraklılar'ın çoğu, Saddam'ın gitmesini istedi ve kerhen savaşı destekledi. Ama savaş sonrasında ABD ya da elçileri değil, Iraklılar tarafından yönetilmek istediler.
Cordesman'ın üçüncü ve en can alıcı saptaması ise, ABD'nin Iraklı Şiiler'i "kaybetmek" üzere olduğu. Amerika'nın Budistler'i küstürdükten sonra Vietnam'da savaşı kaybetmeye başladığını hatırlatan Cordesman, aynı uyarıyı yapıyor.
Ama çok geç. Necef'te İmam Ali Türbesi'ni kuşatan Amerikan tankları, Washington'un artık Irak'ı toparlayamayacağının resmi.
Şu ana kadar Irak'taki hiçbir gelişme (ne Felluce'deki Sünni isyanı, ne de Ebu Gureyb fotoğrafları) istikrar açısından Necef'teki sokak savaşı kadar vahim değildi. Neden mi? Çünkü Irak, gerçek dinamikleri itibariyle bir Şii ülkesi. Bu ne Washington, ne de Ankara'da kabul gören bir gerçek. Fakat nüfusun yüzde 70'ine yakın bir bölümünü temsil eden Şiiler, Saddam'la savaşta ABD'nin gizli destekçileriydi. Savaşı desteklediler, ondan sonraki düzende de (anayasal bir federasyon çerçevesinde) söz sahibi olacaklarını sanıyorlardı.
Oysa Felluce'deki Sünni isyanı ve El-Kaide yapılanmasından paniğe kapılan ABD, "kolaycılığı" seçti. Ürdün, Suudi Arabistan ve diğer bölge ülkelerinin, "güçlü Sünni lider" formülüne inanarak, son aylarda eski generalleri ve Baas Partisi yöneticilerini göreve çağırmaya başladı. Yeni lider İyyad Allawi, Felluce'deki Sünni isyanını "pazarlık" yaparak yatıştırırken, Necef'te "demir yumruk" politikası izliyor. Amerikalılar ocaktaki seçimlerde parlamento başkanı olması beklenen ve seçime "blok" olarak girmeye karar veren Şiiler arasında kilit rol oynayan Ahmet Çelebi'yi yok etmeye çalıştı. Şimdi de isyankar lider Mukteda es-Sadr'ın üzerine yürüyor. Bu ABD için intihar.
Irak gerçeğini, ancak savaş sonrasında oradaki Şiiler'le konuşup ibadet ve siyaset dünyalarına girince anladım. Bağdat'ın kuru bir sıcaktan kavrulduğu bir gün, kara çarşaflara bürünüp, Karrade mahallesinde bir mescite gittim geçen yıl. Maksadım, Şiiler'in siyasi liderlerden Abdülaziz el-Hekim'le görüşmekti. Ama oracıkta, kara çarşaflar içinde şıpır şıpır terlerken seyrettiğim ibadet, inanılmazdı. Yapılan şey namaz ya da vaaz değildi. İzleyicileri çılgına çeviren müzik, odadaki tansiyonu kademeli olarak yükseltti. Göğsünü dövenler, şiir okuyanlar, duygusallık geldi. İzleyicilerden bir bölümü hüngür hüngür ağlıyordu; Hazreti Ali'nin 13 asır önce katledilişine. Bu, benim gibi, birçoğumuz gibi Tarih ve Zaman'la modern bir ilişkisi olanların anlamasına imkan olmayan bir var oluş durumu. Ama Irak'ta Şiiler, tüm dünyayı kendilerine karşı komplo, çilekeş bir yer olarak görüyor.
Sıradan bir Şii genç için Hazreti Ali'nin türbesi yakınında ölmek, korkulacak değil imrenilecek bir durum. Artık gerisini siz düşünün...