Paranın resimli tarihi...

Yılbaşından itibaren Yeni Türk Lirası'na geçecek Türkiye, kullanacağı yeni paraların şekli ve rengi ile yarın tanışacak.
Açıklandığı gibi, tedavülde bulunan ve altı sıfırı atılacak olan, 1-5-10 ve 20 milyon liraların şeklinde değişiklik olmayacak. Sadece sıfırları gidecek.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ise kamuoyuna ilk kez tedavüle çıkacak 50 ve 100 YTL'leri tanıtacak.
Bu iki banknotun yüzlerinde hangi resim ve figürlerin yer alacağı büyük sır...
Ancak, paranın resimli tarihi takip edildiğinde, bu döneme damgasını vuran bir figür olacağı görülüyor.
Kağıt paranın resimli tarihine gelince; Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kağıt paraları, 5 Aralık 1927'de çıkıyor.
Birinci emisyon grubunda banknotlar 1- 5-10-50-100-500 ve 1000 liralık olarak basılıyor.
Üzerinde, Atatürk portresi, Meclis binası önünde karasabanla çift süren köylü, Başbakanlık, Ankara, Sivas, Afyon şehirleri ile Sakarya demiryolu hattı yapımını gösteren resimler yer alıyor...
Atatürk portresi de 1940 başna kadar paraların ön yüzünde yer almaya devam ediyor.

Atatürk yerine İnönü
Bu tarihte 500 liralık banknotlar ikinci tertip olarak yeniden basılıyor.
Radikal değişiklik de bu dönemde yapılıyor.
Yeni çıkan 50 kuruş, bir, beşyüz ve bin liraların ikinci baskılarının üzerine Mustafa Kemal Atatürk yerine, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün portresi konuluyor.
İkinci Dünya Savaş'na denk gelen bu yıllarda Ankara, paranın üzerindeki resim ve motiflerle iç ve dış kamuoyuna da gerekli mesajları veriliyor:
Ankara Kızılay'daki Güvenlik Anıtı, Ulus'taki Zafer Anıtı, Ankara keçisi, Ankara Kalesi, Boğaziçi, Çanakkale Boğazı, Rumelihisarı ve Merkez Bankası Binası...
Üçüncü emisyon grubundaki banknotlar 1942 - 1947 döneminde çıkıyor.
Yeni banknotların ön yüzünde İnönü'nün portresi bulunuyor.
Sanayileşmeye ve eğitime önem verilen, ikinci Dünya Savaş'nın çetin dönemi, banknotlarda da kendini gösteriyor;
Halkevleri, mahalli giysili üç köylü kadın, Ankara keçisi, üzüm salkımı tutan genç kız, Ankara Sanat Okulu'nda uygulamalı ders yapan öğrenciler ve trompet çalan yan yana sıralanmış genç dinamik görünümlü izci gençler...
Dördüncü grup emisyon da yine aynı dönemde çıkarken, üzerlerinde Sultan Ahmet Çeşmesi ve Rumeli Hisarı manzaraları görülüyor.

Demokrat Parti dönemi
Beşinci grup emisyondaki banknotlar 14 Mayıs 1950'de Demokrat Parti'nin iktidara gelmesinden iki yıl sonra basılıyor.
DP iktidarı ile banknotların üzerindeki İsmet İnönü gidiyor, Atatürk portresi tekrar yerini alıyor.
Dönemin iktidarı, motif ve resimler yerine, renkle oynamayı tercih ediyor.
50 lira 7 kez renk değiştirirken, banknotlar yeşilin her rengi başta olmak üzere, eflatun, koyu pembe, gri, kahve, mavi renklere bürünüyor.
Bu dönemde emisyona çıkan paranın üzerinde şu görüntüler yer alıyor:
Meriç Köprüsü, Merkez Bankası İdare Binası, fındık toplayan köylü kızları, Zafer Anıtı'ndaki tüfeğinin dipçiğini yere dayamış sol eli ile ufku gösteren asker figürü, Gençlik Parkı, Sultan Ahmet Camii-Dikilitaş- Hipodrumüzerinde otobüs giden geniş bir bulvar, Bo- ğaziçi'nden Rumelihisarı manzarası.
Altıncı gruptaki banknotlar 1966-1978 arasında çıkıyor.
Banknotların üzerindeki resimler de tarihe not düşmeye devam ediyor.
Yeni yapılan İstanbul Boğaz Köprüsü 1978 yılında tedavüle çıkan bin liralık bank- notların arka yüzünü süslüyor.
İstanbul Üniversitesi'nin ana kapısı, Anıtkabir, Kız Kulesi, Manavgat Şelalesi, Topkapı'daki mermer çeşme ve Ağrı Dağı resimleri de diğer banknotların arkasında bulunuyor.
1980 askeri ihtilali ile başlayıp, 1983 Turgut Özal iktidarından, 2001 Bülent Ecevit hükümetine kadar devam eden yedinci ve son emisyon grubunda Türk halkı bin ve milyonlu banknotlarla tanışıyor.
İhtilal hükümeti, Mehmet Akif Ersoy'un portresi ile İstiklal Marş'nın ilk dörtlüğünü paranın arkasına basarken, Özal döneminde Türkiye Cumhuriyeti, geçmişi ile barışıyor.
Fatih Sultan Mehmet'in resmi tartışmalar arasında ilk kez 1986'da paranın üzerindeki yerini alıyor.
Hala dolaşmda olan ve sıfırları yıl başnda kalkacak olan banknotların arka yüzlerini, faaliyete geçen Atatürk Barajı, Mevlana, Süleymaniye Camii- Mimar Sinan, TBMM, İktisat Kongresi dolayısıyla İzmir Saat Kulesi süslüyor.
Türkiye'nin turizm atağına geçişi de Efes antik kenti, Kızıl Kule (Alanya) ve Piri Reis haritası ile kağıt paraların üzerinde kendini gösteriyor.
Sır gibi saklanan ve yarın tanıtılacak 50 ve 100 YTL'nin üzerinde ne olacağına gelince;
AB sürecinde kültürleri buluşturan Türkiye çağrışımı olursa şaşmamak gerekir, onu da yarın göreceğiz...