|
 |
 |
 |
 |
|
Evlilikteki zorunluluk hali ve güç savaşı ilişkiyi yıpratıyor
Evliliğin ilk günleri hoşgörü içinde geçerken, taraflar zamanla kimin neyi ne ölçüde kontrol etmesi gerektiği konusunda güç savaşına giriyorlar. Sorunların bu noktada başladığına ve hatta boşanmaya kadar vardığına dikkat çeken psikiyatri uzmanları, evlilikteki rol ve görev paylaşımının önemine dikkat çekiyorlar Çiftlerin birbirine mecbur olması hali, evliliği yıpratan sorunları ortaya çıkaran diğer bir etken. Bu zorunluluk hali, çiftin birbirine duyduğu saygı ve sevgiyi yok ederken, kısır bir döngüyü de ortaya çıkarıyor. Erkek ya da kadın "O bana mecbur" düşüncesi ile eşine karşı duyduğu heyecanı kaybediyor.
Evlilikle ilgili bildiğimiz, duyduğumuz belki de en kalıp cümledir: "Kimse boşanmak için evlenmez." Ama kimi zaman çevresel faktörler, kimi zaman da kişilerin değişime devam etmesi evliliğin bitmesine neden olabiliyor. Ancak, uzmanlara göre evlilik nasıl doğal bir olgu olarak kabul ediliyorsa, boşanmak da ondan farklı algılanmamalı. Evliliğin karmaşık ve sürekli olarak değişen bir ilişki olduğunu söyleyen Aile ve İlişki Terapisti Uz. Dr. Murat Dokur ile ilişkilerin sorunlu dönemini ve boşanma süreçlerini konuştuk.
* Evlilik bir başlangıç mı yoksa bir son mudur? İki insan birbirlerine olan bağlılıklarını bir törenle kutlayıp yasal hale getirdikten sonra, tüm evlilikleri boyunca sürecek olan bir sonuçla karşılaşmış olurlar. İşte şimdi amaçlarına ulaşmış ve evlenmişlerdir ama birlikte yaşamak istediklerinden mi, yoksa birlikte yaşamak zorunda olduklarından mı birlikte yaşamaktadırlar? Bir evliliğin zorunlu ve gönüllü nitelikleri bir dengeye ulaştığı zaman, bu evlilik iyi gitmeye ve eşler ilişkilerinden doyum sağlamaya başlar. Mutlu eşler birbirlerinden ne denli keyif de alsalar; her evlilikte geleneklerden, göreneklerden, farklılıklardan ve yasal gerekçelerden kaynaklanan zorunlu özellikler bulunur.
HER KONUDA ANLAŞMAK GEREKMEZ
* Zorunluluk derken neden bahsediyorsunuz? Evlenmeden önce iki kişi arasında belirli bir ilişki türü kurulur. Evlilik eylemi ise, eşler arasındaki daha önceden kurulmuş bu ilişkide radikal bir değişikliği gerektirebilir. Çoğu zaman eşler arasında evlilikte çıkabilecek sorunlar evlilik öncesi de vardır ve görmezden gelinir. Eşler beklemedikleri durumlarla karşılaştıklarını söylerler.
* Evlilikte güç savaşı ne demektir? Eşler birlikte yaşarken, yalnız hangi kurallara uyacaklarını değil, kuralların kimin tarafından konulacağını da konuşmalı ve bu konuda anlaşmalılar. Bu anlaşma tüm diğer kuralların temelini oluşturur. Evliliğin ilk günleri hoşgörüyle geçerken, zamanla kimin neyi ne ölçüde kontrol etmesi gerektiği konusunda bir güç savaşına girerler.
* Evlilikte kural konmalı mıdır? Bu savaşta anlaşmazlıkları çözerken hangi kurallara uymaları gerektiğini belirten kuralları da koyabilirler. Başka bir deyişle, eşler kural koymanın kurallarını koyabilirler. Örneğin, eşler her konuda anlaşmak zorunda olmadıkları konusunda anlaşmaya varabilirler. Ama bu tür bir anlaşmaya varmaları da bir tür kural koyma eylemidir.
* Zorunlu ilişki nasıl tanımlanır? Zorunlu ilişki de, örneğin çalışan bir kadın, zengin bir erkekle evlenmiştir. Erkek eşinin çalışmasını istemez. Kadın "Peki" der ve zamanla ekonomik bağımsızlığını kaybederek gelecek kaygısı ile eşinin her türlü olumsuz tavrını tolere ederse, kadın için evlilik zorunlu hale dönüşür. Erkek, karısı çalışmadığı için tüm maddi yükün kendi omuzlarında olduğunu düşünerek, içten içe eşine kızarak, onu küçümsemeye başlayabilir. Küçümsenen kadın kendini geriye çeker, erkek öfke duyar ve kısır bir döngü oluşur.
KENDİNİ VAZGEÇİLMEZ HİSSETMESİN
* Bu kısır döngü problemleri birbiri ardına mı getirir? Evlilikte eşlerden biri diğerinin tolere edilemeyecek davranışlarına sürekli göz yumarsa, bu evlilik zorunlu bir ilişkiye dönüşür. Özellikle her türlü davranışı hoşgörü ile karşılanan eş, zamanla eşinin kendisi olmadan olamayacağını düşünür. Bu tür eşler arasında kolaylıkla çatışma döngüsellikleri gelişir. Örneğin, bir kadın kocasının başka seçeneği olmadığı için kendisiyle yaşadığını düşünmeye başladıysa, artık bu kadına kocasının sevecen davranışları bile batmaya başlar. Kayıtsız kalır ya da ters davranır. Erkek bu davranışlara karşın karısına daha çok ilgi gösterirse, kadının kocası hakkında düşüncesi pekişir. Ama erkek karısının bu davranışlarına karşı çıkarsa ve karısının çok geçimsiz olduğunu söyleyip boşanmak isterse, bu kez kadın erkeğe yapışır ve kocasını çok sevdiğini söyler. Bunun üzerine erkek, karısına karşı eskisi gibi hoşgörülü bir şekilde davranırsa, yine eski kısır döngünün çarkları dönmeye başlar ve kadın kocasının kendisinden ayrılamayacağını düşünmeye başlar.
* Kavganın başladığı anda ne yaşanır? Eşler kavga ettikleri zamanlarda birbirlerine düşündükleri her şeyi ifade edebilirler. Normal zamanda "onu kırar, incitirim" korkusu ile söyleyemediklerini söylerler. Bu kavga eşlerin kendilerini anlamalarını sağlar. Eşler kavga anında bir biçimde birbirlerini korumayı bırakmışlardır. Çiftlerin birbirlerini koruması son derece normaldir. Ama aşırı korumacılık da ilişkiye zarar verebilir.
* En çok yaşanan problemlerden biri de; ilişkide bir tarafın her şeye daha hakim olma isteğidir, değil mi? Bir ilişkinin kimin tarafından kontrol edileceği sorunu ile herkes karşılaşır ve herkesin bu sorunla uğraşmak için belirli teknikleri vardır. Birbiriyle iyi anlaşan eşler ilişkilerinde kimin nereyi kontrol edeceğini iyi bilirler. Örneğin erkek parayı, kadın sosyal yaşamı programlar. Sorunlu ilişkiler, kişilerin ilişkilerinin hangi alanının kimin tarafından kontrol edileceğini saptayamadıkları ve bu konuda bir anlaşmaya varamadıkları ilişkilerdir.
* Bu yüzden de evliliğin ilk yıllarında bu kuralları belirlemek mi gerekiyor? Yeni evlilikte, eşler aralarında bir sorun çıktığında sorunu farklılıklar olarak kabul edip, ortak bir noktada anlaşarak ortak bir çözüm üretebilmeli, iletişim ve etkileşim kanallarını açık tutabilmelidirler. Tüm evliliklerde uyulması gereken belirli kurallar vardır.
Dilek SANCILI
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
