Pissagor'un Köyü

Matematiğe yön veren, filozof Pissagor'un köyü, Pithagorio'dayız... Türkiye'nin hemen yanındaki Sisam (Samos) adasındayız.
Birbirine bu kadar yakın olan iki toprak parçasında mimari bu kadar farklı olabilir mi?
Kuşadası'ndan çıkarken arkamızda dev beton bloklar bırakırken, hemen karşısında Sisam'da huzur içinde bir tatil köyüyle karşılaşıyoruz.
Kısa bir yolculuktan sonra da Yunan-Türk Turizm Forumu'nun yapıldığı Pissagor'un köyüne ulaşıyoruz.
Yüzünü, uzaklığı yarım kilometreden bile az Türkiye'ye çevirmiş Pithagorio'da evlerin şekli de, havası, rengi de değişiyor.
Türkiye'de tek tük kalan Ege'nin mimari ruhu burada yaşamını sürdürüyor.
Zaman zaman inip kalkan uçakların gürültüsü de olmasa, tek bir sesin dahi duyulmayacağı, sakin, kendi halinde bir ada...
Türk ve Yunan bakan ve bürokratları, Sisam Adası'nda Ege'yi dev bir tatil köyü haline çevirmenin formülünü arıyor.
Akşam köy meydanında düzenlenen etkinlikte çalınan şarkılar da bunun ne kadar gerekli olduğunu sergiliyor.
Geceyi düzenleyen organizatör, "100'den fazla şarkımızın melodisi aynı" diye söze giriyor.
Çalacakları şarkı hakkında bilgi aktarmaya başlıyor:
"Sadece melodi benzer değil, Türk-Yunan halkı şarkılarda aynı toprağa ayak basıyor. Antik Yunan'da buna tarz deniliyor. Bizans'ta ritim, yeni nesilde tını, Türkiye'de makam deniyor. Bu şarkının tınısına Antik Yunan'da miksolivo denilmiş, Türkiye'de Rast Makamı..."
Önce şarkının Yunanca ismini söylüyor:
"Harikilaki..."
Ardından Türkçe adını veriyor: "Darıldın mı gülüm bana, hiç bakmıyorsun bu yana..."
Her nakarattan sonra sözlerin dili değişiyor, makamı aynen devam ediyor.
Önce bir erkek Yunanca söylüyor. Ardından kanun çalan bir bayan Türkçe...

Şarkıların yaşamı
Turizm bakanları Atilla Koç, Dimitros Avromopoulos ile Yunanistan Ege ve Adalar Bakanı Aristotelis Pavlidis'i izliyorum.
Kendi dilinde söylemesine karşın, sanki aynı dilden söylüyorlarmış gibi, elleriyle dizlerinde tempo tutup, yüz yüze bakarak arka arkaya çalınan şarkılara eşlik ediyorlar.
"Yedikule zindanından beterdir yedikule..."
"Mendilimin yeşili ben kaybettim eşimi..."
"Ada sahillerinde bekliyorum..."
"Katibime kolalı da gömlek ne güzel yaraşır..."
Sanatçılar etkinlik için bir süre önce Yunanistan Turizm Bakanı Avromopoulos'u ziyaret ettiklerinde kendilerine söylediği şu sözü açıklıyorlar:
"Eğer iki ulus birlikte aynı şarkıları birlikte söyleyebiliyorsa, birlikte yaşayabilirler de..."

Hipotenüs'ün karesi
Türk ve Yunan tarafı büyük depremin yakınlaştırması sonrası 1999'dan bu yana birlikte yaşamanın formülünü arıyor.
Yine büyük bir depremle ana kıtadan kopup 400 metre ötede kalmış Sisam Adası'nda, Ege'nin tatil köyüne çevrilmesi için bir taş daha konuluyor.
Hem de Pissagor'un köyünde, onun üçgen teoremiyle:
İki kenarın karesinin toplamı, hipotenüsün karesine eşittir...