|
 |
 |
 |
 |
|
Parmak izi kavgası
Yeni yasa "parmak izlerini sil" diyor ama polisin eli varmıyor: "Silersek suçlularla mücadele zora girer".
Ceza Muhakemeleri Kanunu'na göre, iki yıldan az hapis cezası alanlar ile delil yetersizliğinden beraat edenlerin parmak izlerinin imha edilmesi gerekiyor. Yasa çıkalı iki ay oldu. Ancak, polis arşivlerindeki kayıtlardan biri bile silinmedi...
2.5 MİLYON KİŞİNİN PARMAK İZİ ARŞİVLİ
ŞU anda Emniyet'in Otomatik Parmak İzi Tarama ve Teşhis Sistemi'nde 2.5 milyon kişinin parmak izi kayıtlı durumda. Polis sistemdeki kayıtları imhaya şu gerekçelerle yanaşmıyor: Bu yöntem Batı'da da uygulanıyor.
15 BİN FAİLİ MEÇHUL BÖYLE AYDINLATILDI
ABD ülkeye girenin parmak izini alıyor... İki yılda 15 bin faili meçhul bu sayede aydınlatıldı... 40 milyon dolarlık sistem âtıl kalacak... Olay, fişlemeyle karıştırılıyor..."
Parmak izi'nde fırtına
Yeni CMK'ya göre 2 yıldan az ceza gerektiren suçlarda eski parmak izi kayıtlarının silinmesi gerekiyor. Ancak 'yetki savcıda' diyen polis kayıtları silmeye yanaşmıyor.
Haziran başında yürürlüğe giren yeni Ceza Muhakemeleri Kanunu(CMK), 2 yılın altında hapis cezası getiren suçlar ile iki yıldan fazla ceza gerektirdiği halde beraat etmiş olanların eski parmak izi kayıtlarının silinmesini ve yenilerinin alınmamasını öngörüyor. Ancak kanunun bu düzenlemeyi yapan 81'inci maddesi polis ile savcı arasında boşlukta kaldığı için uygulanmıyor. Yasaya göre parmak izi kayıtlarının silinmesi ya da yeni kayıt alınması cumhuriyet savcılarının yetkisinde. Savcılar, parmak izi alınmasına failin aynı suçtan birden fazla yakalanması halinde izin veriyor. Diğerlerinin ise parmak izi alınmasını 'fişleme' olarak tanımlandığı için aldırmıyor. 2 yıldan fazla hapis gerektiren suçlarda ise sanığın beraat etmesi halinde parmak izi kaydı siliniyor. Ancak bunun için de yine savcılık kararı gerekiyor. Parmak izi alınan kişi, savcılığa başvurarak kaydın silinmesini talep ediyor. Savcılık da kaydın silinmesi yönündeki kararı, ilgili emniyet müdürlüğüne bildiriyor.
BOŞLUK BURADA
Türkiye genelinde 2.5 milyon kişinin parmak izi kaydı bulunurken yasanın 2 aydır uygulamada olmasına rağmen henüz kayıt silinmesine başlanmadı. Polis yetkilileri, bunun gerekçesi olarak savcılık talimatı gelmemesini gösteriyorlar. Savcılık ise başvuru olmadan harekete geçmiyor. Türkiye'de kısa süre önce devreye giren ve 40 milyon dolara mal edilen "Otomotik Parmak İzi Teşhis Sistemi'nin( AFİS) yasayla birlikte atıl duruma düştüğünü belirten polis, şüphelilerin tespitinin bu koşullar altında zor olacağını öne sürüyor. Sistemin gerekliliği için de, bilgisayarlı otomatik parmak izi teşhis sistemi sayesinde, Ocak 2003 ile Mayıs 2005 tarihleri arasında yaklaşık 15 bin faili meçhul olayın faillerinin belirlendiği ve pek çok cinayetin aydınlatıldığı örneğini veriyor. Polis, sistemi şöyle savunuyor: "Fişleme ayrı, parmak izi arşivi ayrıdır. Parmak izi ve DNA bilgilerinin arşivlenmesi, kişilerin fizyolojik kimliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılıyor. Nitekim başta ABD olmak üzere pek çok Avrupa ülkesi bu yöntemi kullanıyor. ABD vize alacak kişilerin 10 parmak izi ile göz retinasını alıyor. Bu bilgileri depoluyor."
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
Ceza Hukuku profesörleri ise 81. maddenin hukuk devleti, kişi hak ve özgürlüklerine uygun olduğunu savunuyor.
* CMK Komisyonu üyesi Doç. Dr. Cumhur Şahin: Karakola çağrılan herkes suçlu değil ki, belki yanlışlık oldu. Parmak izinin orada kalması hukuk devletine ve kişi özgürlüğüne uygun değil.
* İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Fatih Mahmutoğlu: Polisin mücadele gücünde bir zaafiyet oluşturabilir ama kanun koyucu, yasayı temel hak ve özgürlükler bakımında ele aldı.
Kadir ERCAN / ANKARA Semra PELEK - Ferit ZENGİN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
