Neyin ne zaman olacağını bilebilmek mümkün...

Bilmiyorum hâlâ bu uygulama var mı? Benim TRT'de görevde bulunduğum sırada Avrupa Yayın Birliği'ne (EBU) üye kuruluşların habercileri, gelecek yıl yer alacak ve önceden görülebilir "Önemli haberler"i listelemek ve hazırlık yapmak için toplanırdı. Bu toplantıda mesela Fransız İhtilali'nin 200'üncü yılı şenlikleri veya tarihi önceden açıklanan Doğu-Batı Zirvesi benzeri haber konularının izlenmesi konusunda Avrupalı yayıncılar işbölümü yapardı.
Aslında, günü gününe yaşamak alışkanlığına sahip haberciler için, bu "Öngörülebilir haberler"in listelenmesi, alışılmışın dışındaki bir hazırlığı da beraberinde getirirdi.
Bu deneyimi hatırlarken şimdi "Neden biz yazılı basın da Türkiye'nin öngörülebilir haberleri konusunda önceden hazırlık yapmıyoruz" diye düşünüyorum.
Aslında bunu magazin habercisi olan arkadaşlarımız yapıyor. Mesela Hülya Avşar'ın ne zaman nerelere gideceğini bilince, oralarda ondan nasıl olsa "Haber" niteliği taşıyacak bir cümle alınacağını da biliyorlar. Cuma ve cumartesi geceleri gözde eğlence mekanlarının kapısında nöbet tutulunca, "Kim kiminle" konulu sayısız haber çıkacağı da önceden biliniyor.

SEÇİM TARİHLERİ
Ama siyasi haberler konusunda böyle ileri dönük bir listeleme yok. Bu konuda şimdilik önceden bilinebilen tek tarih, Cumhurbaşkanı seçiminin 2007'nin mayıs ayında yapılacağıdır.
Ahmet Necdet Sezer, 25 Nisan 2000'de DSP Genel Başkanı ve Başbakan Bülent Ecevit, MHP Genel Başkanı, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, FP Genel Başkanı Recai Kutan ile DYP Genel Başkanı Tansu Çiller başta olmak üzere 131 milletvekilinin imzasıyla aday gösterildiğine ve "5 Mayıs 2000"de TBMM'de yapılan 3. tur oylamada 330 oy alarak Cumhurbaşkanı seçildiğine göre, bundan 7 yıl sonrasında yeni cumhurbaşkanı seçimi var.
Buna karşı genel seçim tarihi belirsiz.
2002'nin 3 Kasım'ında bundan önceki son genel seçim yapıldığına göre, bu günden başlayarak 2007'nin 3 Kasım'ına kadar uzanan bir dönemde seçime gidilebilir. Demek ki 3 Kasım 2007'den önce yapılacak bir seçim tarihinin açıklanması bile "Haber"dir.
Ancak siyasi habercilikte, öngörülebilir haberler listesini kesin tarihleriyle yapmak imkanı sayısız konuda var. Hatta bu açıdan "Kriz" veya "Gerginlik" haberleri listesini bile geleceğe dönük olarak yapabilirsiniz.

KRİZ TARİHLERİ
Örneğin Anayasa Mahkemesi'nin, Yargıtay'ın, Danıştay'ın kuruluş yıldönümleri, 23 Nisan, 19 Mayıs ve 29 Ekim gibi Cumhuriyet'in ulusal bayramları ve Atatürk'ün ölüm tarihi olan 10 Kasım, nasıl olsa birilerinin "Rejim tehlikede" konulu mesajlarına sahne olacak ve "Rejimin tehdidi" olarak gösterilenler de bunlara cevap verince siyasi gerginlikler doğacaktır.
Ağustosun sonuna doğru da Silahlı Kuvvetler'in tayin, terfi ve emeklilik listeleri açıklanacağı için, bu dönem de öngörülebilir haberler takvimine alınabilir.
Müzakere tarihi aldığımız güne kadar, mesela 19 Aralık 2004 ve 3 Ekim 2005'teki AB zirveleri bizim açımızdan önceden izlenmeleri için haber hazırlığı yapılan öngörülebilir önemli günler listesindeydi. Ama artık "AB heyecanı" rafa kaldırıldığı için, buna ilişkin gelecekteki önemli günleri merak bile etmiyoruz. Tarihini bildiğimiz Cumhurbaşkanı seçimine ve tarihini bilemediğimiz genel seçime ilişkin olarak yapılan "Rejim kavgaları"nı günü gününe izlemek biz siyasi habercilere ve yorumculara daha kolay geliyor.
Tabii bir de "Üretilebilir" siyasi haberler var.
Örneğin 9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'i ziyaret edip, ondan güncel siyaset konusunda bir demeç alabilirseniz, bu her zaman için haber değeri taşır. Ancak bu konuda fazla gecikmemeli ve yeni cumhurbaşkanı seçilmeden önce söz konusu demeci almalısınız.
Aslında genel olarak habercilik kolaylaştı. Çünkü artık meteoroloji bilimi bile öylesine gelişti ki, "Gelecek hafta pazar günü saat 17'de yağmur yağacak" diye haber yapmanız bile mümkün. Bunun gibi ne zamanlar "Rejim tartışması" olacağını da günü gününe bilebiliyoruz genellikle.