 |  |
 |
|
İlk Atatürk heykeli
Eserlerimin fotoğraflarından oluşan küçük bir koleksiyonumu gösterdim ve büstünü yapmama müsaade etmesini istedim. Çok ilgilenmiş göründü ve Lenin 'e uzun müddet baktı. Sonra, kendisi komünist olmasa da komünizmde birçok iyi düşüncenin olduğunu ve Türk psikolojisi karşısında komünizmin bu memlekette kök salamayacağını söyledi.
Yukarıdaki satırlar İngiliz devlet adamı Churchill'in kuzeni Clare Sheridan'a ait. Konuştuğu kişi Mustafa Kemal . Yer: Latife Hanım'ın babası Muammer Bey'in, İzmir Göztepe'deki konağı.
Gazeteci-heykeltıraş Sheridan, Sovyetler Birliği'ne gitmiş, Lenin ve Troçki gibi devrim önderlerinin büstlerini yapmıştır. Bu kez de Kemal Paşa'nın büstünü yapmak istemektedir.
Büst için iki teneke alçıyı da yanında getiren Sheridan, bu amacına ulaşamaz. Gazi vaktinin olmadığını söyler. Ben bu olayı Faik Gür'ün, " Atatürk Heykelleri ve Türkiye'de Resmi Tarihin Görselleşmesi " adlı makalesinde okumuştum. ( Toplum ve Bilim dergisi, Güz 2001, sayı 90 ).
Türkiye'deki ilk 'lider heykeli' 3 Ekim 1926'da İstanbul Sarayburnu'nda açılır. Yapan Avusturyalı sanatçı Heinrich Krippel'dir.
Ve ok yaydan çıkar. 1926'dan günümüze, 80 yıl içinde ülkenin dört bir yanı Atatürk büstleri ve heykelleriyle donatılır.
Bir noktanın altını çizmek isterim: 1932'de Samsun'daki ' Şaha Kalkmış Atın Üstündeki Gazi' heykelini de yapan Krippel ya da İstanbul Taksim'deki Atatürk Anıtı'nı yapan İtalyan Pietro Canonica gibi sanatçıların çalışmalarında fikir zenginliği, hareketlilik, çeşitlilik vardı.
Buna karşılık daha sonra yapılan heykellerin çoğunluğu, tabiri caizse ' doldurboşalt' tarzındadır. Adeta seri üretimdir. Estetik kaygı pek yoktur.
Geçen gün işte bunu eleştirmiştim.
|
