Sıra dışı eğitim fırsatları

ÖSS (Öğrenci Seçme Sınavı) sonuçları 15-17 Temmuz tarihleri arasında açıklanacak. Sınavı kazanamayan ya da istediği bölüme giremeyen öğrenciler ya yeniden sınava hazırlanacak ya da bir yıl beklemek yerine yeni alternatifler araştıracaklar.

Tabii bir de yurtdışında eğitim seçeneği var. Üstelik bu seçenek her geçen yıl cazibesini artırıyor. Peki yurtdışında üniversite eğitimi kolay mı? Maliyeti nedir? Başvuruların ne zaman ve nasıl yapılması gerekiyor? Yurtdışındaki eğitim kurumlarının kabul koşulları neler?..

Bu ve benzeri sorular, yurtdışında üniversite araştıran öğrenci ve ailelerinin zihinlerini kurcalıyor.

Çin Halk Cumhuriyeti, Güney Afrika Cumhuriyeti, Rusya, Ukrayna, Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda'daki cazip üniversiteler:

ÇİN
Ücretler 3 bin 900 $'dan başlıyor

Çin'de 202 üniversite var. 2007 yılında bu ülkeye 41 bin 300 yabancı öğrenci giriş yapmış. Bunların ağırlıklı kısmını Avrupalı öğrenciler oluşturuyor. Türkiye'den giden öğrencilerin sayısı hakkında net bir rakam yok. Çeşitli danışmanlık şirketlerinin desteğiyle birçok Türk öğrenci Çin'in yolunu tutuyor.

Örneğin, İstanbul merkezli Akademi Çin Eğitim Danışmanlık aracılığıyla geçen yıl 193 Türk öğrenci lisans, yüksek lisans ya da dil kursları için Çin'deki okullara kayıt yaptırmış. Ancak bu sayı büyük bir hızla artıyor. Akademi Çin Eğitim Danışmanlık Genel Müdürü S. Sedat Satıcı, bu dönem bine yakın öğrenciyi Çin'e göndereceklerini söylüyor.

Çin'deki üniversitelere başvurular bir dönem önceden tamamlanıyor. Lisans ve yüksek lisans programları için birtakım prosedürler dışında yeterli seviyede Çince dilbilgisi şartı var. Bu nedenle yabancı öğrenciler, 1 ya da 2 yıllık dil eğitimini tamamladıktan sonra diledikleri bölümlere yerleştiriliyor.

Çin okullarının eğitim kalitesi açısından tatmin edici seviyede olduğu belirtiliyor. Örneğin, Türkiye'de dünya başarı sıralamasında ilk 500'e giren sadece 4 üniversite var. Çin'de ise bu rakam 27... Dünya başarı sıralamasında 36'ncı olan Pekin Üniversitesi, çok amaçlı ve uluslararası alanda kilit pozisyonda bir üniversite olarak gösteriliyor. "Yan'in Bahçeleri" olarak tanınan kampüsü, Pekin'in batısında, Haidian bölgesinin kuzeydoğusunda yer alıyor. Üniversitede 30 fakülte, 216 araştırma enstitüsü ve 2 ulusal mühendislik araştırma merkezi var.

Söz konusu listede 40'ıncı sırada yer alan Tsinghua (Tsinghua Xue Tang) Üniversitesi ise 1911 yılında kurulmuş. Başta mühendislik, hukuk, tıp, felsefe, ekonomi, işletme, eğitim ve sanat olmak üzere 13 fakültesi ve 55 bölümü var. Öğrencisi sayısı ise 26 bin civarında. Çin'in önemli üniversitelerinden biri de Fudan Üniversitesi.

Dünya başarı sıralamasında 85'inci sırada olan Fudan, Çin'in tanınmış aydın ve işadamlarını yetiştirmesiyle ünlü. Bu üniversitedeki öğrenci sayısı 45 bine yakın. Bunların 2 bin 500'e yakını ise yabancı uyruklu. Çin'deki okulların yıllık eğitim ücreti 3 bin 900 ile 7 bin 900 dolar arasında değişiyor. Bunun dışında öğrenciye uçak bileti ve cep harçlığı gerekiyor. Uçak biletleri 500 ile bin euro arasında değişiyor. Bir öğrencinin Çin'de ortalama aylık harcaması ise 300 dolar civarında. Sedat Satıcı, ayda ortalama 800 dolar ödeyerek, dünya başarı sıralamasında ilk 500'e giren birçok Çin üniversitesinde eğitim fırsatı bulunabileceğini söylüyor. Bu üniversitelerin çoğunun sadece YÖK tarafından değil, Avrupa ve ABD'de de tanındığı belirtiliyor.

Çin'deki üniversitelerin konaklama alternatifleri genellikle iyi. Örneğin, birçok okulda bir ya da iki kişilik odalarda konaklama imkanı var. Özellikle Şanghay'daki üniversitelerde ortalama günlük 7 dolara otel konforunda konaklama imkanları sunuluyor. Odalarda televizyon, klima, buzdolabı, çalışma masası, gardırop, özel banyo ve internet bağlantısı var. Satıcı, dileyen örgencilere belli bir süre sonra gruplar halinde yurttan çıkıp ev kiralamalarına da yardımcı olduklarını söylüyor. Aylık ev kiraları, şehir ve bölgelere göre 200-400 dolar arasında değişiyor.


GÜNEY AFRİKA
YÖK tarafından tanınıyor

Güney Afrika Cumhuriyeti'nde resmi dil İngilizce. Beyazların daha yoğun yaşadığı ve turizm açısından da önemli merkezler olan Cape Town ile başkent Johannesburg, İngilizce eğitimi almak isteyen öğrencilerin en çok tercih ettiği iki şehir. Hayatın ucuz ve kolay olması, altyapı sorununun bulunmaması, uzun yaz günleri, ılıman kış iklimi ve eşsiz sahil şeridiyle Güney Afrika Cumhuriyeti'nde gençler, rahat ve keyifli bir bölgede kariyer hedeflerine ulaşma imkanı buluyor.

Bazı özel üniversiteler hariç, Güney Afrika okullarının tamamı YÖK tarafından tanınıyor. Ülkenin hemen her üniversitesinde gençlerden beklenen şartlar aynı. Okullara kayıt yaptırmak için lise diploması ve not ortalamasının yanı sıra IELTS için 7, TOEFL için 570 puan isteniyor. Bu seviyede İngilizce bilmeyenler de Güney Afrika'daki sayısız dil okullarından birisini seçerek, lisanını geliştirme imkanına sahip.

Gençler eğitim alırken çalışma şansına da sahip. Ülkedeki üniversitelerin çoğu yurt olanağı sunuyor. Bir aile yanında kalarak hem dilini geliştirme hem de aylık harcamaları 300 dolara düşürme şansı var. Tek başına yaşamayı tercih eden bir öğrencinin aylık masrafı ise yaklaşık 500-600 doları buluyor. Güney Afrika üniversitelerine başvurmadan önce yapılması gerekilen ilk şey sağlık sigortası. Bunun bedeli de 600 dolar.




KANADA
Kampüs dışında çalışma imkanı var

Kanada'daki yabancı öğrencilere kampus dışında da çalışma izni tanıyor. Öğrencilerin kazanabileceği ücret, saat başına yaklaşık 10 Kanada Doları. Öğrencinin eşi ya da hayat arkadaşını göçmen olarak ülkeye alma imkanı var.

Aynı haklar anne-babalar için de geçerli. Kanada'da yaklaşık 100 üniversite var. Bunlardan University of Toronto, 1827 yılında kurulmuş köklü bir üniversite. Dünya başarı sıralamasında ilk 50'de yer alıyor. University of Toronto, akademisyenleri, bilimsel çalışmaları ve eğitim kalitesiyle ün yapmış. Kampüsü, Toronto şehir merkezinde bulunuyor. Yıllık okul ücreti 12 bin 500-28 bin Kanada Doları arasında değişiyor. Bu üniversitenin özellikle bilim ve teknoloji bölümleri ilgi çekiyor.

Kanada'daki yabancı öğrenci sayısı 100 bin civarında. Üniversitelerin yıllık eğitim ücreti, programlara göre 7 bin ile 28 bin Kanada Doları arasında değişiyor. Ülkedeki eğitim dili, bölgeye göre İngilizce ya da Fransızca olabiliyor. Kanada üniversiteleri eylül ve ocak dönemlerinde açılıyor. Ağustos ayından itibaren de başvurular başlıyor. Üniversiteye giriş sınavı yok. Başvurularda temel olarak öğrencinin not ve sosyal başarıları dikkate alınıyor. Öğrencilerden öncelikle not dökümlerini gösteren belge isteniyor. Not ortalamasının yeterli görülmemesi durumunda, Kanada'daki bir lisenin son döneminden bazı ek dersler alınması gerekebiliyor.


RUSYA
İngilizce seçenekler artıyor

Farklı bir ülkede, farklı bir dilde, dünya standartlarında eğitim almak isteyenler için Rusya yeni bir seçenek. Ülkedeki birçok üniversite uluslararası standartlarda eğitim sunuyor. Bunların birçoğu da YÖK denkliğine sahip... Rusya genelinde kamuya ait yaklaşık 600, özel teşebbüse ait de 300 yüksek öğrenim kurumu eğitim veriyor. Okulların çoğu Avrupa veya Amerika okullarıyla anlaşmalı çalıştığı veya uluslararası okul birliklerinin üyesi olduğu için çift diploma verebiliyor. Diğerlerinin diplomaları da yurtdışında tanınıyor.

Rusça eğitim almak isteyenler içinse üniversitelerin 1 yıllık dil hazırlık bölümü var. Özellikle tıp ve mühendislik bölümlerinde eğitim, hem Rusça hem de İngilizce, Almanca ve Fransızca olarak veriliyor. Yurt imkanları da sağlayan bu üniversitelerde yurt bedeli 500 dolardan başlayıp bin dolara kadar çıkıyor. Üniversitelerin fiyatlarıysa oldukça düşük. Eğitim almak istediğiniz üniversite ve programa göre değişse de, çoğu programın bedeli 2 bin dolar civarlarında.




AVUSTRALYA
Yabancılar için cazibe merkezi

Avustralya, tüm yabancı öğrencilerin akreditasyon sorunu yaşamadan, gönül rahatlığıyla eğitim alabildikleri nadir ülkelerden biri. Trobe, Bond, Macquarie, Victoria, Deakin, Edith Cowan, Newcastle ve Southern Queensland, ülkenin en popüler üniversiteleri arasında gösteriliyor. ABD ve İngiltere'ye göre çok daha az olan yaşam giderleri ve eğitim ücretleri, bu ülkeyi daha da cazip hale getiriyor. Üstelik Avustralya'da, yurtdışından gelen öğrencilere haftada 20 saate kadar çalışma izni veriliyor.

Üniversitelerin lisans eğitimi programlarının yıllık ücreti 8 ila 16 bin Avustralya Doları arasında değişiyor. Tıp alanında ise fiyatlar 28 bin dolara kadar çıkıyor. Avustralya'da okuyan yabancı öğrenciler için değişik konaklama seçenekleri sunuluyor. Üniversitelerin ve TAFE okullarının çoğu, bu konuda "housing offices" aracılığıyla destek veriyor. Yaşam masrafları yılda 8 bin dolar civarında.



YENİ ZELANDA
Öğrenci ofisleri yardımcı oluyor

Yeni Zelanda'nın eğitim sistemi, devlet destekli 8 üniversite, kolejler, politeknikler ve teknoloji enstitülerinden oluşuyor. Bu kurumların çoğunda yabancı öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun hizmet vermek için oluşturulmuş yabancı öğrenci ofisleri var.

Auckland, Canterbury, Lincoln ve Waikato'da bulunan üniversitelerin tamamı, lisans, mastır ve doktora düzeyinde programlar sunuyor. Üniversiteler, öğrenciye bağımsız çalışma ve araştırma yapma yeteneği kazandırmayı hedefliyor. Yeni Zelanda'da gerek gündelik hayat giderleri gerekse okul masrafları diğer ülkelere göre oldukça düşük.

Örneğin, tarım ve botanik bilimi gibi popüler bölümleri olan Lincoln Üniversitesi'nin yıllık ücreti 12 bin Yeni Zelanda Doları (yaklaşık 8 bin ABD doları) civarında... Bu ülkede eğitim görmek isteyen yabancı öğrencilere, yıllık yaşam giderleri için ortalama 9-11 bin Yeni Zelanda Doları yetiyor. Aile yanında haftalık konaklama ücretleri 160-200 Yeni Zelanda Doları arasında değişiyor. Okul yurtlarının haftalığı 130-190, apartman dairelerininki ise 70 dolar. Dairede yalnız yaşamı seçenler, haftalık yemek giderleri için 40-70 Yeni Zelanda Doları'nı daha gözden çıkarmalı.



UKRAYNA
Başvuru için lise diploması lazım

Ukrayna'da İngilizce lisans eğitiminin yıllık ücreti ortalama 3-4 bin dolar civarında. Rusça ve Ukraynaca eğitimin bedeli ise bin dolara kadar düşüyor. Bu ülkede eğitim alan öğrenciler, bu 3 dili aynı zamanda öğrenme fırsatına da sahip. Üniversiteler Türk öğrencilerden ÖSS puanı talep etmediği için, başvurularda sadece lise diploması yeterli. Ukrayna'da eğitim alan öğrenciler, Türkiye şartlarına göre çok daha ucuza yaşamlarını sürdürme şansına sahip.

Ülkede aylık yemek gideri ortalama 90-200 dolar. Her öğrenci için zorunlu olan sağlık sigortasının yıllık bedeli ise 80 dolar. Okulların sağladığı yurtlarda konaklama ise çok ucuz. Yıllık 250 dolardan başlayan yurtlar, oldukça bakımlı ve temiz. Yurt yerine evde kalmak isteyen adaylar için ev kiraları, semtine ve binanın donanımına göre 100 ile 400 dolar arasında değişiyor.




AZERBAYCAN
Dil sorunu yok

Azerbaycan'ın en büyük avantajı, üniversite fiyatlarının düşük olması. Konaklama fiyatları ise o kadar az değil. Bu ülkede iyi bir semtte oturmanın aylık bedeli 250 dolar. Diğer Orta Asya ülkelerinde olduğu gibi Azerbaycan'daki üniversitelere gitmek isteyen öğrencilerin de yapacağı tek şey, YÖK'ün denklik birimini arayıp, gitmek istediği üniversitenin veya bölümün tanınıp tanınmadığını öğrenmek...


KAZAKİSTAN
Prestijli üniversiteler var

Türk Cumhuriyetleri arasında yükseköğretimde en çok tercih edilen ülkelerden biri de Kazakistan. Eğitim kalitesinin batı standartlarına yükseltilmesi ve diplomaların birçok batı ülkelerinde kabul edilmesi, Kazakistan'ı gençler açısından çekici kılıyor. Halen Kazakistan'da bine yakın Türk öğrenci eğitim görüyor. Abay Almatı Devlet Üniversitesi'nin yıllık okul ücreti bin 300 dolardan başlıyor. Al Farabi Kazak Devlet Milli Üniversitesi'nin yıllık ücretleri 500-2 bin dolar arasında değişiyor. Yurtta konaklama ücreti ise aylık 20 dolardan başlıyor...


KIRGIZİSTAN
60 dolara bile okul var

43 üniversitenin bulunduğu Kırgızistan'da, bir öğrencinin aylık masrafı sadece 50 dolar. Üniversitelerin çoğunda yurt imkanı var. Yaşam Bişkek dışında daha da ucuzluyor. Yıllık öğrenim ücretinin 60 dolardan başladığı ülkede, bu fiyat en fazla bin 500 dolara yükseliyor. Ülkede YÖK tarafından tanınan 6 üniversite var. Bunlar Bişkek Sosyal Bilimler Üniversitesi, Oş Devlet Üniversitesi, Kırgız Milli Konservatuarı, Balasagin Kırgız Devlet Üniversitesi ve Celalabad Devlet Üniversitesi.

Kırgızistan'da yıllık okul ücretleri 600-bin 500 dolar arasında değişiyor. Öte yandan, Bişkek henüz gelişmiş ve modern bir dünya kenti olmadığı için, modern kent teknolojisine sahip binalar yok denecek kadar az. Mobilyalı kiralanan evlerin kiraları ortalama 200 dolar. Başkent dışındaki kentlerde ev kiraları daha da düşüyor.