kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Teknoloji
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
  » Cumartesi
    Pazar Sabah
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Eğitim tarihimize 'ışık' tutan okul
Eğitim tarihimize 'ışık' tutan okul
Selanik'ten İstanbul'a 120 yıllık hikaye
İstanbul'a göç yılları

Eğitim tarihimize 'ışık' tutan okul

1885'te Selanik'te başlayan bir hikaye. Kahramanları arasında Atatürk'ün öğretmeni Şemsi Efendi, Arapça yerine felsefe dersinde ısrar eden Nakiye Hanım ve bütün bunları kuyumcu titizliğiyle araştıran Mert Sandalcı var. Hikayeye vesile ise 120 yıllık okul Feyziye Mektepleri.

Asıl mesleği inşaat Mühendisliği ama onun için "şanslı bir kolleksiyoncu"demek daha doğru olur: Çocukluğunda trenlere merak salan bir araştırmacı, "Avrupa'da bir yerden" diyerek satılan 12 kartpostaldan Enver Paşa'nın Haliç- Karadeniz Sahra Hattı'nın izlerini çıkartabiliyorsa bunun için biraz da "şans"tan bahsetmek gerekir. Yine dev cüssesiyle sahaf esnafı arasında bir efsaneye dönüşen Max Fruchtermann'ın kartpostalları üzerine çalışma yapmak için de biraz şansın yanınızda olması gerekir. Mert Sandalcı, şanslı bir araştırmacı. Son kitabı "Feyziye Mektepleri"ni yazarken de şansı kendine yardım etmiş. "Belgelerle Eczacılık Tarihi kitabı yayınlanan Sandalcı'ya zamanın okul müdürü Feyziye Mektepleri'nin de tarihini yazar mısınız? " teklifinde bulunmuş ve üç yıl süren araştırma böylelikle başlamış. İnşaat Mühendisi olarak önemli bir göreve atanırken iş başvuru formunda Işık Lisesi yazmasının ve de iş sahibinin "başka bir meziyete gerek yok" demesi de onun kişisel hayatındaki şanslı anlarından.

ÇÖLLERİ AŞMAK
Feyziye Mektepleri tarihini araştırmaya başlarken elde yalnızca küçük bir okul tanıtım kitabı, sağda solda kalmış fotoğraflar varmış, Sandalcı bu durumu, "Çölü geçmemiz emredildi" diyerek açıklıyor. Vaha'ya ulaşmaları, deyim yerindeyse bir araştırmacının susuzluğunu giderecek belgelere ulaşması hiç de kolay olmamış. "Elimde 12 tane müdür fotoğrafı, iki tane de okulun kurulduğu 1885 yılına ait Selanik fotoğrafları vardı" diyor Sandalcı. Peki ya sonra? "Her şey mucize kabilinden gelişmiş... "Selanik'te okul müdürü Cavit Bey'in hazırladığı okul yıllığına ulaştım. Cavit Bey yatılı ve burslu öğrencilerden bahsediyordu." Okul yıllıklarından değil de dönemin Selanik Liman Müdürlüğü'ne yazılmış küçük bir nota ulaşmış Sandalcı: "Yatılı öğrenci Hasan Tahsin'in Girit'in Redimo kentine tek başına seyahat yapmasında sakınca yoktur."Hasan Tahsin: İzmir'in Yunanlılar tarafından işgaline karşı ilk kurşunu atan, herkesin gazeteci olarak bildiği Hasan Tahsin. Tabii titiz araştırmacıların yaptığı gibi Sandalcı da Hasan Tahsin'in nasıl "gazeteci" olarak anılmaya başladığını merak ediyor. Orada da yardımına okulun bugüne gelmesinde katkısı olan dedesi yetişiyor: "Dedem Cavit Bey'in öğrencisi, bir gün Tevfik Fikret, Cavit Bey'e uzun bir şiir gönderiyor. Cavit Bey de ezberlensin diye onları odaya kitleyip gidiyor. Onların ezberleyememesi, Cavit Bey'in o uzun şiiri bir çırpıda okuması ayrı bir hikaye ama aynı şiiri Hasan Tahsin Selanik'e basılmış haliyle gönderiyor". Sandalcı'ya göre Hasan Tahsin'in matbuatla tek ilişkisi bu. Diğer yandan hafızası ve zekasıyla herkesi kendine hayran bırakan Cavit Bey'in Şiar Yalçın'ın babası olduğunu söylüyor Mert Sandalcı, yani İstiklal Mahkemesi kararıyla idam edilmeden önce Hüseyin Cahit Yalçın'a emanet edilen Şiar Yalçın. 2005'te 120.kuruluş yılını kutlayan Feyziye Mektepleri tarihini araştırırken daha birçok ilginç, ilginç olduğu kadar yakın tarihe ilişkin yanlış bildiğimiz şeylere de ulaşmış Sandalcı: "Nakiye Hanım dönemi ilginçtir. 1917 yılı, okul Selanik'ten İstanbul'a taşınmış, öğrencilerin çoğu 10 yılda mezun olamıyor, o döneme ilişkin Nakiye Hanım'ın teröründen bahsedilir olmuş". Aslında kendisi de bir Işık Lisesi öğrencisi olan Sandalcı, Nakiye Hanım döneminin anlatıldığı gibi olamayacağını düşünüyor ve araştırmaya başlıyor: "Nakiye Hanım, Arapça derslerinin yerine Felsefe, Mantık, Kozmografya, Ticaret derslerini koymakta ısrar etmiş. Maarif Nezareti ile ters düşmüş ama o dersleri verenlerin Hukuk Fakültesi'ne yeterli görünerek imtihansız alındığı da bir gerçek. Sandalcı ulaştığı bu bilginin özeti şu şekilde çıkarıyor: "Herkes Atam İzindeyiz der ama burada Nakiye hanım Atatürk'e yol açmış"

ATATÜRK'ÜN ÖĞRETMENİ
Mustafa Kemal'le kurulduğu yıllardaki adıyla Feyziye Sıbyan Mektebi'nin tarihi bir yerlerde kesişir: 1885'te Selanik'te modern eğitim vermeyi düşünen hatta ilk defa Kur'an derslerini rahlenin dışında yaptığı için okulu elinden alınan Şemsi Efendi, Mustafa Kemal'in de öğretmenidir. Şemsi Efendi, okulu elinden alınınca, Feyziye Sıbyan Mektebi'nin gelişip, serpilmesine destek vermiş. 14 Aralık 1885'te o dönem Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde yer alan en gelişmiş kentler arasında yer alan Selanik'te kurulan, 1915'te savaş ve göçler nedeniyle İmparatorluk başkentinde eğitim vermeye devam eden Feyziye Mektebi gerçek anlamda bir gelenek, tarih. Mert Sandalcı, "okulun tarihine katkıda bulunmuş ünlülerin isimlerini kitapta yazmaktan imtina etmiş". Hem Feyziye Mektebleri'nin yarattığı geleneği gölgelememek için hem de "ünlüler üzerine çalışmanın başka bir türlü birşey" olduğuna inandığı için Sandalcı, okulun ünlülerinden bahsetmiyor. Ama ufak bir araştırmada dahi, Türk edebiyatının ünlü şairi Atilla İlhan'ın, Mustafa Kemal'le ters düşen, Türkün Ateşle İmtihanı'nın yazarı Halide Edip Adıvar'ın adına ulaşmak mümkün. Fakat değişmeyen şey: Feyziye Mektepleri tarihinin aynı zamanda eğitim tarihimizin, yakın dönem Türkiyesi'nde gölgede kalanların tarihi olarak da okunabileceği.

Nuh KÖKLÜ

DİĞER GÜNCEL HABERLERİ
 Datça'nın nadir çiçekleri tehlikede
 Modern sanat müzesi rekabeti kızışıyor
 İş yerinde psikolojik taciz artıyor
 TV dizisi tiyatro için yeniden doğdu
 Paris operasında din
 Erkek olsaydım daha fazla maç verirlerdi
 İki yüz yıllık dokuma tezgahı yeniden canlandı
 Türkiye'nin en çekici kızı seçiliyor
 Bu Asyalı'ya bir 'özgürlük' borcumuz var
 Yılbaşı için yenilenin
 "Bir Makine Olarak Beyin"i tartışacaklar
 Fotoğrafla 'İz' bırakanlar
 Annem fabrikada çıkan öğle yemeğini yemez bize getirirdi
 Türklerin antenleri fazlasıyla açık
 Saat seçiminiz sizi ele veriyor
 Depreme gerek yok Türkler kalpten gidiyor
 Kısa... Kısa...
 Hobiydi uluslararası yarışmaya dönüştü
 Türkçe'yi Nazım'la ilerlettik
    Cumartesi Yazarlar
  » Güncel
    Yaşama Dair
    Sinema
    Gurme
BALÇİÇEK PAMİR
80 yaşındaki bu kadın dünyayı geziyor ve otel...
SUNAY AKIN
Hayaller kenti İstanbul
İstanbullu çocukların çoğu,...
ALİ POYRAZOĞLU
Ben eskiden küçüktüm -2
Ben eskiden küçüktüm adlı yeni...
Rakının yanına giden en güzel mezeler
Birbirinden leziz mezelerle masalarınızı renklendirmek hiç zor değil.
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.