|
 |
 |
 |
 'Zamanaşımı gizli af gibi çalışıyor'
ATO raporunda, Türk adaletinin her yıl ortalama 480 bin dosyanın düşmesine neden olan ve adına zamanaşımı denilen sinsi ve gizli affın pençesinde kıvrandığı bildirildi. ATO Başkanı Sinan Aygün ''Türkiye'de gizli bir af müessesi çalışıyor ve vicdanlar sızlıyor. Kim ne derse desin, afların efendisi zamanaşımıdır. Bir ülke düşünün ki her yıl 500 bini bulan dava zamanaşımı nedeniyle düşüyor. Aslında Türkiye'de her yıl 500 bin kişiyi içine alan gizli bir af çıkarılıyor. Şu anda zamanaşımı süreleri yeni TCK ile artırıldı" dedi.
Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) hazırladığı ''Gizli Af: Zamanaşımı Raporu'', Türkiye'de her yıl ortalama 486 bin dosyanın zamanaşımı nedeniyle kapatıldığını ortaya koydu. ATO'dan raporla ilgili yapılan yazılı açıklamada, ''80 yıllık Cumhuriyet tarihi boyunca çeşitli adlar altında 100'ü aşkın affa imza atan Türkiye her yıl ortalama 500 bine yaklaşan dosyanın düşmesine neden olan ve adına zamanaşımı denilen sinsi ve gizli affın pençesinde kıvranıyor'' denildi.
Adalet Bakanlığı verilerinden hazırlanan rapora göre, 1995-2004 yılları arasında
ülke genelinde kapanan dosya sayısının yıllık ortalama 480 bini bulurken, 2004 yılında ise savcılık evresinde 129 bin 533, mahkemelerde 409 bin 26, Yargıtay'da 7 bin 772 olmak üzere toplam 546 bin 843 dosya zamanaşımı nedeniyle düştü. Raporda, son 10 yılda Yargıtay Ceza Dairelerinde 56 bin 980, ilk derece mahkemelerde 3 milyon 765 bin 58, savcılıklarda 1 milyon 63 bin 765 olmak üzere toplam 4 milyon 866 bin 803 davanın düştüğü bildirildi.
En çarpıcı sonucun ise 2002 yılına ait olduğu belirtilen raporda, anılan yıl savcılık evresinde 124 bin 79, ilk derece mahkemelerde 649 bin 18, Yargıtay'da 3 bin 556 olmak üzere tamı tamına 776 bin 653 dosyanın zamanaşımı engeline takıldığı kaydedildi.
BİR DAVANIN ORTALAMA YARGILAMA SÜRESİ 241 GÜN
Rapora göre, Türkiye'de ceza mahkemelerinde bir davanın ortalama yargılama süresi 2003 yılı verilerine göre 241 gün. DGM'lerde bu süre 363, Çocuk Mahkemelerinde 433, Ağır Ceza Mahkemelerinde 354, Asliye
Ceza Mahkemelerinde 400 günü buluyor. Raporda, zamanaşımının bir hükümetten diğer hükümete geçene kadar doluverdiği, gelen hükümetin yapılan yolsuzlukların farkına vardığında iş işten geçmiş olduğu kaydedilerek, ''Bu sürede bürokrat ya zamanaşımı ya da milletvekili zırhına bürünerek davalardan kurtuluyor.
Yeni TCK ile artırılan zamanaşımı sürelerinin bu gizli af müessesesini bir nebze olsun engelleyeceği ancak ne oranda etkileyeceği 2005 ve sonraki yıl verileri ortaya çıkaracak'' denildi.
ZAMAN NASIL AŞILIYOR?
Raporda, zamanaşımından faydalanmak için çok sık avukat değiştirildiği ve dava dosyası incelemek adı altında davaların uzadıkça uzadığına dikkat çekildi. Kimi zaman ise dava dosyaları mahkeme mahkeme dolaştığı belirtilen raporda, görevsizlik, uyuşmazlık, yetkisizlik kararlarının bir biri
ardına verildiği, sonunda da davaya bakacak mahkeme bulunamadığı ve zamanaşımı sınırına gelindiği anlatıldı. ''Bazen imdada 'bilirkişi adaleti'' yetişiyor.'' denilen rapora göre, incelemesine ve raporuna ihtiyaç duyulan bilir kişilerin dava dosyalarını uzun süre ellerinde tutmaları nedeniyle, zamanaşımı gelip kapıya dayanıyor.
ZAMANAŞINI ÖYKÜLERİ
Raporda zamanaşımına uğramış bazı davalardan da örnekler verilirken, bunlar şöyle anlatıldı:
''Arkadaşının polis olan babasına ait tabancayla öldürdüğü 5 yaşındaki çocuğun davası 1 yıllık zamanaşıma uğraması sonucu "bir yaşam zamanaşımına uğradı". Öğrenci FT, 1980 yılında gözaltına alındığı Emniyette hayatını kaybetti. Açılan işkence davası 23 yıl sonra zamanaşımı engeline takılınca, bir genç zamanaşımına uğradı. Adı hayali ihracatla anılan US, 8 yıl hapis istemiyle yargılandığı davadan zamanaşımı sayesinde kurtuldu. Amerika'ya yerleşen US' nin davası tam 15 yıl sürdü ve sonunda ihracatçının parası zamanaşımına uğradı.
1994 yılında bankasını batıran bir bankacı, bu tarihten başlayan sürede açılan 7 davayı zamanaşımına uğratmayı başardı. Banka sahibi , son davasında da bir yıl içerisinde 3 avukat değiştirerek rekor kırdı. Aynı dönemde diğer iki batık banka patronunun davası da aynı şekilde sonuçlanınca, devletin 1.7 milyar doları zamanaşımına uğradı.
''Örtülü ödenek''ten dolandırıcı bir şahsa verildiği öne sürülen para da aynı akibetle sonuçlandı. 5.5 milyar liralık örtülü ödenek zamanaşımına uğradı.
Naylon fatura yolsuzluğundan hakkında dava açılan bir eski Belediye Başkanı'nın eski kocası zamanaşımıyla kurtardı. 91 paravan şirketten aldığı sahte faturalarala 445 milyar liralık haksız KDV aldığı iddiasıyla yargılanan sanayicinin davası düştü, "vergilendirilmiş kazanç zamanaşımına uğradı. Hayali ihracatla Yargılanan ihracatçının hayali ihracat davası 1987 yılında düştü, sanayi ve ticaret zamanaşımına uğradı. Kayıp silahlar davasıyla yargılanan 10 polisin davaları mürürü
zamana girince, devletin silahları zamanaşımına uğradı. Marmara depremi'nde yıkılan binalar için müteahhitler aleyhine açılan yüzlerce dava düştü, "vatandaşın hayatı zamanaşımına uğradı. Bir Partinin gizli kasası olduğu ve yardım için toplanan paraların yerine ulaşmadığı gerekçesiyle dolandırıcılıktan yargılanan vatandaşın davası düştü, yardım paraları zamanaşımına uğradı.
1996 yılında gözaltına alınan 12 gence işkence yapmakla suçlanan polislerin davası düştü, insan hakları zamanaşımına uğradı. Meclis Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu, Devlete 20 milyar dolara mal olduğu hesaplanan "Kütlü Pamuk Alımı" nda suçlanan dönemin Başbakanı hakkındaki davanın zamanaşımına uğradığı ve olayın hukuki değil siyasi mahiyette olduğu gerekçesiyle soruşturma istenemeyeceği kanaatine varıldı, ödenen vergiler zamanaşımına uğradı.''
ZAMANI KAÇ YILDA AŞIYORLAR
Dava ve ceza zamanaşımı süreleri ile ilgili de bilgi verilen rapora göre, dava zamanaşımına ilişkin süreler şu şekilde sıralanıyor:
''Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 30 yıl,
Müebbet hapis cezasını gerektirecek suçlarda 25 yıl, Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda 20 yıl, Beş yıldan fazla, yirmi yıldan az hapis cezalarından birini gerektiren suçlarda 15 yıl, Beş yıldan fazla olmamak üzere, hapis yada adli para cezasını içeren suçlarda 8 yıl, Fiili işlediği sırada 12 yaşını doldurmuş olup da 15 yaşını doldurmamış olanlar hakkında bu sürelerin yarısının geçmesiyle kamu davası düşer.''
Ceza zamanaşımı süreleri ise şöyle:
''Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarında 40 yıl, Müebbet hapis cezalarında 30 yıl, 20 yıl ve daha fazla süreli hapis cezalarında 24 yıl,
5 yıldan daha fazla hapis ve adli para cezalarında 10 yıl.''
ATO BAŞKANI AYGÜN
Bu arada rapora ilişkin değerlendirmelerde bulunan ATO Başkanı Sinan Aygün de Türkiye'de ceza davalarında zamanaşımına uğrama oranlarının çok yüksek olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
''Türkiye'de gizli bir af müessesi çalışıyor ve vicdanlar sızlıyor. Kim ne derse desin, afların efendisi zamanaşımıdır. Bir ülke düşünün ki her yıl 500 bini bulan dava zamanaşımı nedeniyle düşüyor. Aslında Türkiye'de her yıl 500 bin kişiyi içine alan gizli bir af çıkarılıyor. Şu anda zamanaşımı süreleri yeni TCK ile artırıldı. Ancak bu da yeterli olmayabilir. Çünkü davalar çok uzun sürüyor. Bunun önü alınmazsa düzenleme bir işe yaramayabilir. Bir
davanın mevcut zamanaşımı sürelerinde bitirilememesi hukuk ayıbıdır. Davalar az sayıda da olsa 20-30 yıl sürebiliyor. Ceza davalarında çoğu dava 4-5 yılı buluyor. Bu sürenin 1.5 yıla kadar düşürülmesi gerekiyor. Zamanaşımına uğrayan davalarla ilgili olarak, davaya bakan hakimler hakkında da soruşturma açılabilmelidir.''
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
