Tasarrufların artış hızı yavaş

Yerli banka dışı tasarruf sahiplerinin geçen yıl sonuna ait tasarruf büyüklükleri belli oldu. Yatırım araçlarının getirileri açısından en parlak yıl olmasına karşılık 2005'te banka dışı yerli yatırımcıların tasarrufları yüzde 18.4 oranında büyüdü. Bu da, yüzde 7.72'lik tüketici enflasyonundan arındırıldığında geriye reel anlamda yüzde 10'luk artış kalıyor.
Halbuki, 2005 yılında dövize yatırım yapanlar zarar etmiş, altın dahil olmak üzere bütün yatırım araçlarının getirileri reel anlamda pozitif olmuştu. Bu anlamda reel getiriler bonoda yüzde 11.6, mevduat faizinde yüzde 9.2, cumhuriyet altınında yüzde 8.3, eurobondda yüzde 5.1, yatırım fonlarında yüzde 7.8, borsada yüzde 47.9 düzeyinde gerçekleşmişti. Sadece reel getiriler eklense bile, tasarrufların toplamında yüzde 10'luk artışa rahatlıkla ulaşılabilir. Bu da, 2005 yılında banka dışı yerli yatırımcıların eğilimlerinin düşük olduğunu gösteriyor.

Mevduata dönüş
Tablodan izlenebileceği gibi, 2005 yılında getirilerde reel bir yükseklik olmasına karşılık, yatırım araçları arasında tasarruflarda ciddi kaymalar olmuş. Özellikle de gerçek kişilerin yatırım eğimi değişmiş.
* Devlet iç borçlanma senetlerine yatırım bir moda olmaktan çıkmış. 2005'te gerçek kişilerin bono ve tahvile yatırımı dörtte bir oranında azalmış bile.
* Gerçek kişilerin yabancı para mevduatında yüzde 9.2'lik azalma meydana gelmiş. Yerli paraya dönüş 2005 yılında hızlı olmasa bile sürmüş.
* Yerli tasarruf sahiplerinin kaçtığı başka bir yatırım aracı da hisse senetleri. Borsada ortalama fiyatların reel yüzde 47.9 artttığı bir yılda yerlilerin toplam hisse senedi portföyündeki artış yüzde 26 düzeyinde kaldı. Yani reel anlamda azaldı.
* Yatırım fonlarında da 2005 yılında yüzde 7.8 değerlenme olmasına karşılık yüzde 10.9'luk bir portföy büyümesi, son yılların gözde yatırım aracına yönelmenin durduğunu işaret ediyor.
* Geçen yıl tasarruf sahiplerinin asıl yöneldikleri alan yerli para cinsinden mevduat olmuş. Bankaların rekabetinden kaynaklanan yüksek reel faizler sonucu mevduat yerli tasarruf sahipleri tarafından yeniden keşfedildi. YTL mevdutlarda reel artış yüzde 30.6 düzeyine vardı. Toplam tasarruflar içinde mevduatın payı bir yılda yüzde 34'ten yüzde 40'a çıktı.
* Yerli tasarruf sahiplerinin mevduat dışında yönelme eğilimi içinde olduğu üç alan daha var. Özel finans kurumu hesapları yüzde 34.1, emeklilik yatırım fonları yüzde 308 ve yatırım ortaklıkları yüzde 304 artış kaydetti. Ancak bu üçünün toplam hacmi mevduata göre çok küçük.
* 2004 sonunda 301.5 milyar YTL veya 224.7 milyar dolar olan tasarruf toplamı 2005 sonunda 357.1 milyar YTL'ye veya 264.9 milyar dolara yükseldi. Toplamda 40.2 milyar dolar artış var. Tasarrufların geldiği bu düzey 357 milyar dolar olarak beklenen milli gelirin ancak yüzde 74'ünü oluşturuyor ve düşük bir oran.
Tasarruf oranının düşüklüğü aynı zamanda bize faiz oranlarının yüksekliğini ve bankaların mevduat toplama yarışının en azından bir yönünü açıklıyor.

Sonuç
"Parasız düşünür, paralı iki misli düşünür" Tolstoy