İlaç alımlarında SSK'nın kazıklandığını artık biliyoruz. Kazıklayanlar, kazıklanan bizler ve kazıklanmasına göz yumanlara yönelik haberler hemen her gün gazetelerde yer alıyor. İşin içinde sadece Roche yok. Pek çok firma yer alıyor. Örneğin Neorecormon (Kanser ve diyaliz de kullanılan) ilacını konuşuyoruz. Bu ilacın etken maddesi eritroportine. Eğer siz doktor olarak hastanıza eritroportine-beta vermek isterseniz, Roche firmasının ürettiği Neorecormon adlı ilacı almak zorundasınız. Yok eğer hastanıza eritroportine-alfa öneriyorsanız, bu kez de karşınıza Eprex çıkıyor. (Bu ilacı Johnson& Johnson üretiyor. Gürel ithal ediyor. Santa Farma firması da ana dağıtıcılığını yapıyor.) Şimdi gelin Eprex üzerinden SSK'nın şu ana kadar nasıl kazıklandığını görelim. Eprex, aynı Roche'a ait ilaç gibi devlet hastanelerine 90 ile 120 milyon arasında satılıyor. SSK'ya satış fiyatı ise 190 milyon lira. Yani Roche tek değil. Burada sorulması gereken temel soru şu: Devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri nasıl oluyor da bu ilaçta kazıklanmaz iken, en büyük alıcı olan SSK kazık yiyor? Yanıtını duyunca inanamadım. İhale Kanuna göre, ihaleye ilaç ismi verilerek çıkılamıyor. İhalede etken madde tarifi yapılmak zorunda. Devlet hastaneleri ve üniversiteler ihale açarken, sadece "eritroportine" alınacağını duyuruyor. Ecza depoları bu tariften şunu anlıyor: Alınacak ilacın ismi Eprex de olabilir, Neorecormon da olabilir. Dolayısıyla bu ihaleyi almak için iki farklı firma rekabet etmek zorunda kalıyor ve fiyatlar düşüyor. SSK ise ihaleye çıkarken, tarifi biraz farklı! tutuyor. Diyor ki "eritroportine-beta alacağım." Bu tarife uyan tek ilaç var: Roche'a ait Neorecormon. Aynı SSK bir başka ihale daha açıyor ve bu kez, "Şu kadar eritroportine- alfa alacağım" diyor. Bu tarife de uyan bir tek Eprex var. Beta tanımı yapıldığında Roche ve onun uydusu konumunda olan ecza deposu, Alfa denildiğinde ise Santa Farma devreye giriyor. Bu firmalarda "Bakanlığı'nın açıkladığı en üst limiti" vererek, (rekabet olamadığı için) ihaleyi kazanıyor. Hatırlatmalıyım. Eskiden SSK protokol yaparak ilaç alımı yapıyordu. 2003 yılından tibaren sistem değişti ve ihale usülüne dönüldü. Bu sistem, etken maddeleri aynı olan ilaçlarda SSK'ya "daha ucuz satın alma" avantajı sağladı. Bu avantaj, yıllık alımları 200 trilyonun üzerinde olduğu söylenen Eprex ve Neorecormon adlı ilaçlarda bu küçük ayrıntı yüzünden gerçekleşmedi. İnanması çok zor değil mi?
