Artmasına artacak da ne zamana ve nereye kadar?
Halka arzlar araya girdi, 2005'in enflasyon ile cari açık tarafından kıskaca alınabileceğine yönelik yazılarımıza ara vermek durumunda kaldık. Pazartesi günkü cari açıkla ilgili yazıdan sonra enflasyon ayağını ancak bugün ele alabiliyoruz. Arada Merkez Bankası'nın ekim enflasyonu değerlendirmesi de yayımlandı. Önce rakamlar üzerinden gidelim ve bazı tesbitleri yapalım. * Hem çekirdek enflasyon hem de toptan eşya fiyatları mart ayından bu yana artış eğiliminde. Yüzde 6.7 olan imalat sanayi enflasyonu yüzde 12.2'ye, yüzde 7.9 olan toptan eşya fiyatları yüzde 15.48'e çıkarak altı ayda tam iki katına yükselmiş. Tüketici fiyatları da mayısta yüzde 8.88'e indikten sonra eylüle kadar yatay seyretti ve ekimde yüzde 9.86'ya sıçradı. * Akaryakıta yapılan zam, enerjide bekletilen bazı zamlar, dünyada petrol fiyatlarının artışı ve düşük baz yılı dikkate alındığında tüketici fiyatlarında ekim ayında başlayan tırmanışın devam etmesi beklenir. Bunun en büyük gerekçelerinden biri de toptan fiyatların yüzde 15.48 düzeyine çıkması ve tüketici fiyatlarını kendine doğru çekmesinin beklenmesi. * Fiyatları artıran en önemli kalemlerden biri petrol fiyatları. Henüz yurtdışındaki 50 dolarlık fiyatlar yurtiçine yansıtılmış değil. 9 aylık petrol fiyatları 35.6 dolar. Yurtiçi fiyatları yurtdışı fiyatlara yaklaştıkça ki önümüzdeki aylarda bu kaçınılmaz olabilir, enflasyonu artırıcı etkisi olacak. * Enflasyonun yükselmesinde gıda fiyatları da etkili. Önümüzdeki yıl normalde tarımın yok yılı. Buradan da bir baskı gelmesi karşısında alınabilecek herhangi bir tedbir yok. * Merkez Bankası, petrol ve doğalgaz zamlarının biriktirilerek yılın sonunda yapılması halinde gelecek yıl enflasyonu açısından bir risk oluşturacağını ekim raporunda belirtiyor. * Yine Merkez Bankası eğitim, kira ve sağlık gibi fiyat katılıklarının olduğu sektörlerin gelecek dönemde enflasyona ilişkin risk unsuru olmaya devam ettiğini vurguluyor. Bu konuda Merkez Bankası yasal düzenleme yapılmasını ve fiyat artışlarının sınırlanmasını önermişti. * Merkez Bankası büyümeye bağlı olarak bir süre sonra reel ücretlerde artışın gündeme gelebileceğine dikkat çekti ve "enflasyon hedefiyle tutarlı kamu ücret politikasının sürdürülmesinin kritik önem taşıdığını" belirtti.
Ekonomiye kıskaç Bu tabloya göre, enflasyon artmasına artacak, bu artık yüksek bir olasılık. Şimdilik kestirilemeyen ise bu yükselişin ne zamana ve nereye kadar devam edeceği. Petrol fiyatlarının seyri, talebin ve büyümenin kendiliğinden hız kesip kesmeyeceği, kesmezse hükümetin önlem alıp almayacağı, 2005'te AB takvimine bağlı bir seçime gidip gitmeyeceği gibi bazı konular enflasyonun da seyrini belirleyecek. Eğer bu enflasyon artışı, 2003 başında başlayan ve mayıs ayında biten yükselişte olduğu gibi, aylarla sınırlı kalırsa, o zaman enflasyonda ana trend değişmeyecek. Tıpkı borsa hareketlerinde olduğu gibi, uzun vadeli düşüş trendi içinde geçici bir ters hareket yaşayacağız. Bu durumda bile 2005'te bir taraftan cari açık diğer taraftan enflasyon ekonomiyi kıskaç altına alacak.
Sonuç "Hayatta daima tatlı ile acı karışıktır" Ludwig Tieck
|