İhracatta duraklama inşallah geçicidir

Hem 2004 yılı dış ticaret rakamları hem de Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) kayıtlarına göre ocak ayı ihracat rakamları belli oldu. Dikkat çekici bir kaç nokta var.
* Aralık ayı ithalatı beklentilerin de üzerinde. Bu nedenle dış ticaret açığı da fazla. Aylık ithalat ilk kez 10 milyar doların üzerine çıktı. Buna bağlı olarak 2004 yılı ithalatı 97.2 milyar dolarla rekor düzeyde.
* Buna karşılık ihracat yüzde 33 arttı ve 62.8 milyar dolara vardı. Bu bir rekor. Dış ticaret açığı da 34.4 milyar dolarla rekorda. Buradan çıkan sonuç cari açığın
15.5 milyar dolar civarında gerçekleşmesinin güç kazandığı. Bu da tüm zamanların en büyük cari açık rakamı olacak. Cari açığın milli gelire oranı ise yüzde 5.2 çıkacak ve tüm zamanların en yüksek oranını oluşturacak.
* Bitişikteki tabloda görüldüğü gibi, ihracatta dört yıl arka arkaya büyümenin bir benzeri geçmişte 1994 krizi sonrasında daha düşük oranlı olarak yaşanmış. İthalattaki son üç yıllık yüksek büyüme de 1994 krizi sonrasında üç yıl olarak ortaya çıkmış. Sonuçta ihracat rekor, ithalat da rekor kırmış ama ikinci rekor birinciyi bastırdığı için dış ticaret açığı da rekor düzeye çıkmış. Ekonominin göreceli olarak yılın ikinci yarısında yavaşlamasına karşılık ithalatın canlılığını koruması dikkat çekici ve de düşündürücü.
* Dış ticaret açığında aralık ayındaki bu rekor rakamların ardından TİM'in ocak ayı verileri 5.03 milyar dolarlık ihracatı işaret ediyor. Bu da geçen yılın ocak ayının 4.60 milyar dolarlık rakamına göre yüzde 7.6'lık artışı ifade ediyor. Ama TİM rakamları kayıt bazında olduğu ve geçmiş aylarda resmi rakamların bir kaç yüz milyon dolar daha düşük gerçekleştiği için, ocak ayında ihracatta doğru dürüst bir artış gerçekleşmemiş olabilir. Yani ihracat yüzde 30'luk artışın ardından 2005'e iyi başlayamadı. Gerçi ocak ayında iki günlük Kurban Bayramı tatili var. Ama bazı sektörlerde ihracat düşüşlerine karşılık bazı sektörlerde artışlar söz konusu. Ocak ayında dolar kurunun düşüklüğü de dikkate alındığında ihracattaki duraklamanın sürüp sürmeyeceği hayati derecede önem taşıyor.
* Ya da ocak ayı ithalat rakamlarının buna göre düşük çıkması çok önemli hale geldi. İthalatın da hız kesmesi durumunda dış açık sorunu büyümeyecek ama ekonominin canlılığını koruyup korumayacağı ve yüzde 5 büyüme hedefinin tutup tutmayacağı önem taşıyacak.
* Dış açıkta ihracatın ithalatı karşılama oranı önemli bir kriter. Bu oranda 2001 krizi sonrası gerileme var. Ama krizlerin ortaya çıktığı yüzde 50'ler düzeyini henüz görmedik. Ancak açığın rakam olarak giderek büyümesi, finansman biçimini ön plana çıkarıyor. Bu finansman da dışarıdan yapıldığı için, ekonomiyi uluslararası alandaki gelişmelere çok daha duyarlı hale getiriyor.
Sonuç- "Kararlar yılan balığına benzer; kolayca yakalanır, ama yutulması çok zordur" Alexander Filis