2018'in yılın ikinci yarısından itibaren cari açıkta başlayan gerileme bir yılın ardından cari fazla konumuna yükseldi. Geçen yılın haziran ayından itibaren başlayan cari fazla üst üste altıncı ayına girdi. Kasım 2019'da 12 aylık cari fazla bir önceki aya göre 1,6 milyar dolar azalışla 2 milyar 725 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kasım 2018'de yıllıklandırılmış cari açık 33,4 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Cari işlemler hesabı kasımda dört ayın ardından aylık bazda 518 milyon dolar açık verdi.
Analistler, Türk ekonomisinin 2020'de potansiyel büyümesine yakınsamasıyla birlikte cari fazlanın artık daha fazla artmasının beklenmeyeceğini ve cari işlemler hesabının da yeni akışına doğru yöneleceğini dile getirdi.
"CARİ FAZLADA BAŞLAYAN GERİLEMENİN NE BOYUTA ULAŞACAĞI BÜYÜMENİN SEYRİNE BAĞLI OLACAK"
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, yaptığı değerlendirmelerde kasımda cari açığın 518 milyon dolarla piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleştiğini belirtti.
Aralık 2019 dönemin gümrük dış ticaret öncü verilerinin 2018'e göre daha yüksek dış açığa işaret ettiğini bildiren Bürümcekçi, bu gelişmeyle birlikte değerlendirildiğinde cari fazlada başlayan gerilemenin süreceğini söyledi.
Bürümcekçi, kasımda cari açıkta gözlenen gerilemede dış ticaret açığının yükselmesinin ana etken olduğunu ifade etti.
Cari fazlada başlayan gerilemenin ne boyuta ulaşacağının büyümenin seyrine bağlı olacağını vurgulayan Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"Önceki yıl cari açığı artıran faktörlerin başında gelen enerji ticaretindeki gelişmelerin devam edip etmeyeceği kritik görünürken, petrol fiyatlarının son dönemdeki artışa rağmen 2018 yılı ortalamasının (72 dolar) altında kalması cari açığı azaltıcı etki getirmeye devam etmektedir. Altın ticaretinde ise geçen yıl ilk onbir ayda verilen 8,2 milyar dolar net açık bu yıl aynı dönemde 7,9 milyar dolarla sınırlı gerilemiştir. Buna ek olarak, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir. Ancak, milli gelir büyümesi baz etkisinin de devreye girmesiyle son çeyrek ve takip eden çeyreklerde daha güçlü artışlar kaydedecektir.
Bu gelişmenin, dış ticaret açığında yıllık bazda karşılaştırmalarda da belirgin artışlar getireceğini düşünmekteyiz. Ayrıca, AB pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümede gözlenen yavaşlamanın ihracat artış hızımızı olumsuz etkilemeye devam ettiği izlenmektedir. Bu doğrultuda, aralık sonunda 1,5 milyar dolar fazlaya gerilemesini beklediğimiz son 12 aylık açığın, 2020 yılını 20-25 milyar dolar aralığında açık ile YEP tahmini üzerinde kapatabileceğini düşünmekteyiz."
"2019'U 1 MİLYAR DOLARIN HEMEN ALTINA CARİ FAZLA İLE TAMAMLAYABİLİRİZ"
TSKB ekonomisti Şakir Turan da kasım ayında mevsimsel etkilerle turizmin katkısı azalırken, dış ticaret açığındaki genişlemeyle cari işlemler hesabında sınırlı açık oluştuğunu söyledi.
Kasım ayında cari işlemler hesabının yeniden açık vermesine dış ticaret açığındaki genişlemenin neden olduğunu belirten Turan, "Finansman tarafında ise kasımda doğrudan yabancı yatırımlardaki belirgin azalışa karşın portföy girişleri ve uzun vadeli borçlanma öne çıkıyor." dedi.
Turan, kasım cari açık verilerinin iç talep ve ithalat artışının etkilerini yansıtırken, 2019'un 1 milyar doların hafif altında bir cari fazla ile tamamlanabileceğini bildirdi.
Mevsimsel etkilerle birlikte bu eğilimin bir süre daha devam edeceğinin altını çizen Turan, "2020 yılında 18 milyar dolar ve GSYH'ya oran olarak yüzde 2 civarında cari açık öngörüyoruz. Petrol fiyatlarındaki dalgalanma ve iç talepteki toparlanmanın boyutunun cari açıktaki genişleme açısından kritik olacağını değerlendiriyoruz. Bununla birlikte, mevcut küresel düşük faiz ortamında bu açığın finansmanında önemli bir zorlukla karşılaşılmayacağını düşünüyoruz." değerlendirmesinde yaptı.
Tacirler Yatırım Araştırma Müdürü Özlem Bayraktar Gökşen ise kasımda piyasa beklentilerinin üzerinde cari açık verildiğini belirterek, "2019 yılsonu fazla tahminimizi 1,5 milyar dolar civarına çekiyoruz. 2020 yılını ise 12 milyar dolar cari açık ile kapamayı bekliyoruz." dedi.
